นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 210 มกราคม - กุมภาพันธ์ 2561

8 นิตยสาร สสวท ตารางธาตุปัจจุบันมีธาตุทั้งสิ้น 118 ธาตุ จัดเรียงธาตุตามเลขอะตอมและสมบัติที่คล้ายคลึงกันของธาตุ โดยธาตุ ที่มีเลขอะตอมตั้งแต่ 100 ขึ้นไป และยังไม่มีชื่อที่ยอมรับเป็นสากล IUPAC ได้ก� ำหนดให้เรียกชื่อธาตุตามระบบตัวเลข เป็นภาษาละติน โดยธาตุที่มีเลขอะตอม 110 – 119 ให้ขึ้นต้นด้วยค� ำว่า “Unun-” และใช้สัญลักษณ์เป็น “Uu-” เช่น ธาตุที่มี เลขอะตอม 115 มีชื่อว่า Ununpentium ใช้สัญลักษณ์เป็น Uup ซึ่งจากภาพจะเห็นว่าในตารางธาตุมี 4 ช่องที่มีสัญลักษณ์เป็น Uut Uup Uus และ Uuo นั่นแสดงว่าเป็นธาตุที่ยังไม่ถูกค้นพบ หรือเป็นธาตุที่ถูกค้นพบแล้วแต่ยังไม่มีชื่อสากล และเมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน พ.ศ.2559 ทั้งสี่ธาตุนี้ได้รับการประกาศชื่อและสัญลักษณ์ธาตุอย่างเป็นทางการจาก IUPAC ที่ Research Triangle Park รัฐ North Carolina ประเทศสหรัฐอเมริกา ดังนี้ เลขอะตอม ชื่อธาตุเดิมก่อนค้นพบ ใช้สัญลักษณ์ธาตุ ชื่อธาตุอย่างเป็นทางการ สัญลักษณ์ธาตุ 113 Ununtrium Uut Nihonium Nh 115 Ununpentium Uup Moscovium Mc 117 Ununseptium Uus Tennessine Ts 118 Ununoctium Uuo Oganesson Og การตั้งชื่อธาตุมีหลักการอย่างไร ชื่อธาตุที่มีการค้นพบใหม่ไม่ใช่ว่าอยากตั้งชื่ออะไรก็ได้ การตั้งชื่อต้อง เป็นไปตามข้อก� ำหนดของ IUPAC โดยชื่อธาตุอาจมีที่มา หรือมีรากศัพท์มาจาก ชื่อของเทพเจ้าในต� ำนานโบราณ ชื่อของแร่ ชื่อสถานที่ค้นพบ ชื่อนักวิทยาศาสตร์ หรือตั้งชื่อตามสมบัติของธาตุ นอกจากนี้ค� ำลงท้ายของชื่อธาตุต้องมีความคล้ายคลึงกับ ธาตุในหมู่เดียวกันคือ ธาตุหมู่ 1 – 16 ให้ลงท้ายด้วยค� ำว่า “-ium” ธาตุหมู่ 17 ลงท้าย ด้วยค� ำว่า “-ine” และธาตุหมู่ 18 ลงท้ายด้วยค� ำว่า “-on” ตัวอย่างชื่อธาตุที่สอดคล้อง กับหลักการตั้งชื่อธาตุที่ IUPAC ก� ำหนด เช่น ธาตุ titanium (Ti) มาจากชื่อของเทพเจ้า กรีกโบราณที่ชื่อว่า “titanos หรือ titan” ธาตุ carbon (C) มาจากรากศัพท์ภาษาละตินว่า “carbo หรือ coal” แปลว่าถ่าน ซึ่งเป็นแร่ที่ถูกเผาแล้วเกิดการลุกไหม้ ให้ความร้อน ธาตุ californium (Cf) มาจากสถานที่ที่ค้นพบคือ University of California ที่ Berkeley รัฐแคลิฟอร์เนีย ธาตุ einsteinium (Es) มาจากชื่อนักวิทยาศาสตร์คือ อัลเบิร์ต ไอส์ไตน์ ธาตุ radon (Rn) ตั้งชื่อ ตามสมบัติของธาตุเรเดียม ซึ่งสามารถแผ่รังสีได้ 112 Cn 112 Cn 113 Uut 113 Nh 114 Fl 114 Fl 115 Uup 115 Mc 116 Lv 116 Lv 117 Uus 117 Ts 118 Uuo 118 Og ภาพ 2 สัญลักษณ์ธาตุตามระบบตัวเลขเป็นภาษาลาติน และชื่อธาตุที่เป็นทางการ