นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 210 มกราคม - กุมภาพันธ์ 2561

25 ปีที่ 46 ฉบับที่ 210 มกราคม - กุมภาพันธ์ 2561 รอบรู้ เทคโนโลยี ณัฏฐิกา งามกิจภิญโญ • นักวิชาการ สาขาวิชาวิทยาศาสตร์มัธยมศึกษาตอนปลาย สสวท. • e-mail: nngam@ipst.ac.th ChemDraw Ultra กับการวาดภาพโครงสร้างเคมีของสาร ในการเรียนวิชาเคมี บางบทเรียนจะอธิบายสมบัติและการเปลี่ยนแปลงของสารในระดับที่ไม่สามารถเห็นได้ด้วยตาเปล่า เช่น โครงสร้างเคมีของสาร ซึ่งส� ำหรับนักเรียนอาจเป็นเรื่องยากที่จะเข้าใจและมองเห็นภาพ ต� ำแหน่งของอะตอม และมุม ระหว่างพันธะ ดังนั้นเพื่อให้นักเรียนสามารถเข้าใจได้ง่ายขึ้น ครูจึงต้องมีการใช้สื่อต่างๆ เป็นเครื่องมือช่วยในการเรียนการสอน โดยในบทความนี้จะอธิบายการใช้โปรแกรม ChemDraw Ultra ซึ่งเป็นโปรแกรมหนึ่งที่ใช้ในการเขียนโครงสร้างของโมเลกุล โคเวเลนต์ จุดเด่นของโปรแกรมดังกล่าวคือ ได้ไฟล์เวกเตอร์ที่ท� ำให้ครูสามารถน� ำไปปรับขยายขนาดให้เหมาะกับสื่อที่น� ำมา ใช้กับนักเรียน โดยที่รูปไม่ขาดรายละเอียดและความคมชัด ชุดเครื่องมือหลักของ ChemDraw Ultra ประกอบด้วย • Selection tool ซึ่งมีให้เลือกใช้งาน 2 ลักษณะ คือ Lasso ใช้เลือก พื้นที่โดยลากเส้นล้อมรอบวัตถุอย่างอิสระ และ Marquee ใช้เลือก พื้นที่ โดยลากกรอบสี่เหลี่ยมล้อมรอบวัตถุ • Structure perspective ใช้ในการหมุนโมเลกุลในสามมิติ • Mass fragmentation ใช้ในการแตกพันธะในโมเลกุล โดยโปรแกรมจะ ระบุมวลแต่ละส่วนของโมเลกุล หลังการแตกพันธะ • Bond tool ใช้ในการวาดพันธะของโมเลกุลในลักษณะที่ต้องการ • Eraser ใช้ในการลบวัตถุที่ไม่ต้องการ • Text ใช้ในการเขียนระบุอะตอม หรือการเขียนป้ายก� ำกับ • Pen ใช้ในการเขียนรูปอย่างอิสระ • Arrows ใช้ในการเขียนลูกศร โดยมีลูกศรส� ำเร็จรูปให้เลือกใช้หลายแบบ • Orbitals ใช้ในการวาดออร์บิทัล • Drawing elements วาดสัญลักษณ์ต่าง ๆ ที่ไม่มีความส� ำคัญทางเคมี เช่น กล่อง เส้น รูปทรงสามมิติ • Brackets วาดสัญลักษณ์วงเล็บ โดยมีวงเล็บส� ำเร็จรูปให้เลือกใช้หลาย รูปแบบ • Chemical symbols วาดสัญลักษณ์ต่าง ๆ ทางเคมี เช่น ประจุ อิเล็กตรอน ทั้งคู่ และโดดเดี่ยว • Query ระบุสัญลักษณ์ทางสเตอริโอเคมี • Table สร้างตาราง • TLC plate วาดรูปแผ่น thin layer chromatography (TLC) โดย สามารถก� ำหนดจ� ำนวนจุดเริ่มต้นของแผ่น TLC • Acyclic chain วาดสายโซ่เปิดของไฮโดรคาร์บอนและสามารถวาดโซ่ ปิดได้เช่นกัน • Template ต้นแบบรูปร่างโมเลกุลอย่างง่าย โมเลกุลที่ซับซ้อนบางชนิด และเครื่องแก้วที่ใช้ในห้องปฏิบัติการบางชนิดแบบส� ำเร็จรูป Lasso Marquee Structure perspective Mass fragmentation Bond tool Eraser Text Pen Arrows Orbitals Drawing elements Brackets Chemical symbols Query TLC plate Template Table Acyclic chain Lasso Structur perspective Bond tool Table Acyclic chain arquee Mass fragmentation Eraser ext Pen r ows rbitals rawing el m nts rackets emical symbols uery LC plate Template