นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 210 มกราคม - กุมภาพันธ์ 2561

37 ปีที่ 46 ฉบับที่ 210 มกราคม - กุมภาพันธ์ 2561 2. การท� ำให้ลูกโป่งขนาด 18 เซนติเมตร ให้มีขนาดใหญ่ที่สุด โดยใช้น�้ ำส้มสายชูปริมาตร 300 cm 3 กับสารตั้งต้น (หรือสารที่นักเรียนใส่ลงไปในลูกโป่ง) คือ เปลือกไข่ ในปริมาณที่น้อยที่สุด ชนิดของเปลือกไข่ที่นักเรียนเลือก คือ……………………………………………………............................... ปริมาณของเปลือกไข่ที่นักเรียนเลือก คือ………………………………………………………………………. เพราะเหตุใดนักเรียนจึงเลือก สารตั้งต้น ชนิด และปริมาณสารตั้งต้นดังกล่าว …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… 3. ให้นักเรียนเลือกขนาดลูกโป่งที่ต้องการ แล้วท� ำให้ลูกโป่งมีขนาดใหญ่ที่สุด โดยใช้น�้ ำส้มสายชูปริมาตร 300 cm 3 ขนาดของลูกโป่งที่นักเรียนเลือก คือ…………………………………………………………………….……..... สารตั้งต้น (หรือสารที่นักเรียนใส่ลงไปในลูกโป่ง) คือ………………………………………………………….… ปริมาณสารตั้งต้นที่ใช้ คือ…………………………………………………………………………………………… เพราะเหตุใดนักเรียนจึงเลือกขนาดลูกโป่ง สารตั้งต้น และปริมาณของสารตั้งต้น ดังกล่าว …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… การที่นักเรียนมีข้อสงสัยเกี่ยวกับตัวแปรมากขึ้น จะน� ำไปสู่ความสนใจในการเลือกหรือควบคุมตัวแปร อีกทั้ง ยังเป็นการเปิดโอกาสให้นักเรียนได้แสดงเหตุผลในการสนับสนุนแนวคิดของตนเอง หลังจากที่นักเรียนได้ท� ำกิจกรรมตามปกติแล้ว นักเรียนจะมีความรู้พื้นฐานที่เพียงพอในการจะท� ำกิจกรรมขั้นขยายความรู้ เหตุผลและการตัดสินใจในการเลือกขนาดของ ลูกโป่ง ชนิด ปริมาณของสารตั้งต้น หรือขนาดของเปลือกไข่ ชนิดของเปลือกไข่ ขึ้นอยู่กับค� ำอธิบายในการให้เหตุผลสนับสนุน ของนักเรียน และครูควรจะยอมรับเหตุผลมากกว่าต้องการเพียงผลลัพธ์ที่ครูคาดเดาไว้ เช่น ในกิจกรรมขั้นขยายความรู้ข้อที่ 1 ที่ให้นักเรียนท� ำให้ลูกโป่งรูปหัวใจใหญ่ที่สุด เมื่อใช้น�้ ำส้มสายชู 300 cm 3 แม้ว่าในเงื่อนไขจะบอกว่าให้มีขนาดใหญ่ที่สุด แต่นักเรียนก็มีโอกาสเลือกใช้สารตั้งต้นอื่นที่ไม่ใช่ผงฟู หากการมอบหมายงานในกิจกรรมขั้นขยายความรู้ไม่ได้เป็นการแข่งขันกัน นักเรียนอาจจะเลือกเปลือกไข่บดละเอียด และบอกปริมาณที่ท� ำให้ลูกโป่งมีขนาดใหญ่ที่สุดเท่าที่นักเรียนสามารถท� ำได้ก็ได้ เช่นกัน แต่ทั้งนี้นักเรียนจะต้องมีตัวเปรียบเทียบ หรือสามารถอธิบายเปรียบเทียบได้ว่าใหญ่ที่สุดเมื่อเทียบกับอะไร เช่น ชุดการทดลองเดิม หรือชุดการทดลองใหม่ที่สร้างขึ้น หรือนักเรียนอาจจะเลือกลักษณะของเปลือกไข่ที่บดหยาบเพื่อ ท� ำการทดลองในขั้นขยายความรู้ข้อที่ 2 เนื่องจากนักเรียนยังไม่ได้มีโอกาสท� ำการทดลองกับเปลือกไข่บดหยาบ ซึ่งจะท� ำให้ น� ำไปสู่ข้อสรุปเกี่ยวกับขนาดของพื้นที่ผิวที่มีผลต่อการเกิดปฏิกิริยาเคมีต่อไปได้ การให้โอกาสแก่นักเรียนในการเลือกท� ำ กิจกรรม หรือชิ้นงานที่เปิดกว้างด้านความคิด และการให้เหตุผล เป็นส่วนส� ำคัญในการพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ของนักเรียน (นพรัตน์, 2560) การท� ำให้ลูกโป่งพองด้วยผงฟูกับน�้ ำส้มสายชู เป็นกิจกรรมที่ถูกใช้อย่างแพร่หลายในสื่อ แต่กิจกรรมง่ายๆ นี้ยังมีความรู้ ทางวิทยาศาสตร์ที่ครูสามารถสอนให้ลึกซึ้งขึ้นได้อีก เช่น กิจกรรมนี้สามารถน� ำไปใช้เป็นตัวอย่างจริงในการค� ำนวณหาปริมาณ