นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 220 กันยายน - ตุลาคม 2562

15 ปีที่ 47 ฉบับที่ 220 กันยายน - ตุลาคม 2562 ภาพ 7 การหมุนเวียนของอนุภาคคาร์บอนระยะสั้น 3. สามารถจ�ำแนกประเภทของการเปลี่ยนแปลงของวัฏจักรคาร์บอน โดยใช้ระยะเวลาเป็นเกณฑ์ ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 แบบ คือ การหมุนเวียนระยะสั้นและการหมุนเวียนระยะยาว การหมุนเวียนระยะสั้น เป็นการหมุนเวียนของคาร์บอนโดยใช้เวลาประมาณ 10 - 100 ปี ส่วนใหญ่จะ เกิดบริเวณชั้นบรรยากาศ กับระบบนิเวศบนบกหรือมหาสมุทร ดังภาพ 7 จากนั้นคาร์บอนจะถูกเปลี่ยนไปอยู่ในรูปของน�้ำตาล แล้วจึงเปลี่ยนเป็นแป้ง และถูกสะสมใน ต้นไม้ ดังนั้นคาร์บอนจึงย้ายจากบรรยากาศไปอยู่ในพืช ข้อสังเกต หากสังเกตที่ผลงานของนักเรียน ในภาพ 7 จะพบทิศทางของลูกศรชี้ไปได้ทุกแหล่งที่อยู่ แสดง ถึงการหมุนเวียนของอนุภาคคาร์บอน ตัวอย่างการหมุนเวียนของอนุภาคคาร์บอน เช่น อนุภาคคาร์บอนในรูปคาร์บอนไดออกไซด์ในอากาศ ถูกพืชน�ำมาใช้ในกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง พลังงานแสงและคลอโรฟิลล์ 6CO 2 + 12H 2 O C 6 H 12 O 6 + 6O 2 + 6H 2 O ภาพ 8 การหมุนเวียนของอนุภาคคาร์บอนระยะยาว การหมุนเวียนระยะยาว เป็นการหมุนเวียนของคาร์บอนผ่านโครงสร้างโลกทั้งแผ่นดิน มหาสมุทร ซึ่งใช้ เวลายาวนานมาก บางสถานที่ใช้เวลามากกว่า 1,000,000 ปี ข้อสังเกต หากสังเกตที่ผลงานของนักเรียน ดังภาพ 8 จะพบลูกศรวนล้อมรอบแหล่งที่อยู่ แสดงถึงการหมุนเวียน ของอนุภาคคาร์บอนที่น้อยมากหรือแทบไม่มีเลย ตัวอย่างการหมุนเวียนของอนุภาคคาร์บอน เช่น อนุภาค คาร์บอนในรูปแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ รวมกับไอน�้ำใน บรรยากาศ กลายเป็นกรดคาร์บอกนิก เมื่อน�้ำในสภาพ กรดไหลผ่านภูเขาหินปูนจะเกิดการกัดเซาะ