นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 220 กันยายน - ตุลาคม 2562

22 นิตยสาร สสวท ขั้นที่4 การขยายแบบจ�ำลอง ในขั้นนี้นักเรียนจะใช้แบบจ�ำลองที่ผ่านการแก้ไขแล้ว มาอธิบายและท�ำนายปรากฏการณ์ อื่นๆ ซึ่งจะท�ำให้นักเรียนมั่นใจว่าแบบจ�ำลองที่ตนสร้างขึ้นสามารถอธิบายปรากฏการณ์อื่นได้ นักเรียนใช้แบบจ�ำลองมติกลุ่มที่ผ่านการดัดแปลงแก้ไขมาแล้ว มาอธิบายหรือท�ำนายสถานการณ์ใหม่เพื่อเป็น การขยายแบบจ�ำลองให้กว้างขึ้น โดยครูให้นักเรียนดูวีดิทัศน์การเปลี่ยนแปลงสีของแก๊สในปฏิกิริยาระหว่างแก๊ส N 2 O 4 กับ แก๊ส NO 2 นักเรียนจะเห็นสีของสารละลายเปลี่ยนเป็นสีน�้ำตาลเข้มสลับกับสีน�้ำตาลอ่อน เมื่อดันก้านหลอดฉีดยาเข้าออก ดังภาพ 5 จากนั้นครูให้ภาพแบบจ�ำลองในระดับอนุภาคและให้นักเรียนตอบค�ำถามเช่น “นักเรียนคิดว่าแบบจ�ำลอง หมายเลขใดที่เกิดปฏิกิริยาผันกลับได้” นักเรียนส่วนใหญ่ตอบว่า หมายเลข 2 และ หมายเลข 3 โดยให้เหตุผลว่าหมายเลข 1 กับ 4 เป็นปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นอย่างสมบูรณ์ ส่วนหมายเลข 2 และ 3 ยังมีสารเหลืออยู่ท�ำให้เกิดปฏิกิริยาผันกลับได้” ภาพ 5 การขยายแบบจ�ำลองทางความคิดให้กว้างขึ้นโดยการท�ำนายสถานการณ์ใหม่ ภาพ 4 แบบจ�ำลองมติกลุ่มที่ผ่านการโน้มน้าวมาแล้วและอธิบายปรากฏการณ์ได้ดีขึ้น