นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 220 กันยายน - ตุลาคม 2562

46 นิตยสาร สสวท วีระพงษ์ พิมพ์สาร • ครูช�ำนาญการ โรงเรียนมัธยมสุวิทย์เสรีอนุสรณ์ กทม. • e-mail: koowee2015@gmail.com การศึกษาไทยกับการประยุกต์ใช้ Phenomenon - Based Learning การเรียนกระตุ้น ความคิด Skill หรือทักษะ ที่มุ่งหวังให้เกิดกับผู้เรียน ไม่ใช่เรื่องง่ายๆ ในการจัดการความเคยชินกับการ จัดการเรียนการสอนที่เน้นท่องจ�ำ น่าจะหมดไปได้แล้วในยุค 4G ซึ่งสิ่งที่มาทดแทนคือ “การพัฒนาทักษะ” ด้านต่างๆ หลักสูตรจึงก�ำหนดให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ตามทักษะ แต่ข้อก�ำหนดใดๆ หากขาดแนวทางที่เหมาะสม ส�ำหรับผู้เรียน เหมาะสมกับบริบทของแต่ละคน แต่ละโรงเรียน ความโดดเด่นของการจัดการเรียนการสอน ก็จะหมดลง หรือท�ำให้ผู้เรียนเกิดความเบื่อหน่าย ที่ต้องท่องจ�ำกระบวนการ แทนที่จะพัฒนาตามกระบวนการ อย่างเป็นธรรมชาติแบบไม่รู้ตัว แนวทางการจัดการเรียนการสอนที่มีอยู่ในปัจจุบันมีมากมาย เป็นเหมือนจิ๊กซอว์ (Jigsaw) ที่ครูต้อง เติมเต็มวิธีการหรือกระบวนการเข้าไป เพื่อให้ได้ภาพที่สมบูรณ์ตามความเหมาะสมของบริบทของแต่ละโรงเรียน โดยวิธีการสอนแบบต่างๆ ล้วนแล้วแต่พัฒนาทักษะ กระบวนการตามหลักการต่างๆ ซึ่งผู้เขียนเองได้ทดลองมา หลากหลายวิธี เช่น การให้นักเรียนหาประเด็นในการท�ำโครงงาน สิ่งที่ไม่หลุดจากกรอบคือการที่ครูเสนอประเด็น ให้เด็กไปท�ำ เมื่อได้ประเด็นแล้ว จากนั้นก็เข้าสู่กระบวนการไม่ว่าจะเป็น 5E 7E หรือ STEM ซึ่งเป็นวิธีการสอน ที่กระตุ้นให้ผู้เรียนสนใจใคร่เรียนรู้ สู่กระบวนการ ไปจนถึงการพัฒนาทักษะ การสร้างองค์ความรู้ได้ด้วยตนเอง มีเด็กหลายคนที่สนใจว่าหาประเด็นอย่างไร หาแบบไหน เอาแบบที่ครูไม่ต้องบอกว่าให้ท�ำอันนั้นอันนี้ การตัดสินใจ แบบไหนจึงจะรู้ว่าประเด็นในการท�ำโครงงานต้องเป็นอย่างไร ส�ำคัญอย่างไร เพื่อน�ำไปสู่การพัฒนาสิ่งประดิษฐ์ และนวัตกรรม เรียกได้ว่า “คิดแบบไหนจึงจะได้นวัตกรรม” ให้สามารถทัดเทียมประเทศอื่นๆ ที่มาจึงส�ำคัญมาก การสอนกับกระบวนการในการจัดการเรียนรู้ก็ต้องสอดคล้องกัน บทความนี้จึงเน้นเรื่องการน�ำเสนอวิธีการสอน ที่ใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานการเรียนรู้ (Phenomenon - Based Learning: PhenoBL) เพื่อฝึกให้ผู้เรียนสามารถเชื่อมโยง ความรู้แบบบูรณาการข้ามรายวิชา เพื่อให้ผู้เรียนสามารถค้นหาประเด็นสู่การท�ำโครงการหรือพัฒนานวัตกรรม ได้อย่างลึกซึ้ง เป็นที่ทราบกันดีว่า ประเทศฟินแลนด์ จัดการศึกษาได้ดีเป็นอันดับต้นๆ ของโลก การจัด การศึกษาของฟินแลนด์เน้นให้ผู้เรียนเรียนรู้อย่าง มีความสุข การเรียนที่เน้นการเล่น มีความไว้ใจ ซึ่งกันและกัน ใช้สิ่งแวดล้อมรอบตัวมาเรียนรู้ บูรณาการข้ามสาระวิชา ซึ่งสิ่งเหล่านี้นับได้ว่า ส่งเสริมให้ผู้เรียนได้เรียนรู้อย่างมีความสุข เป็น การเสริมสร้างแรงจูงใจในการเรียน และส่วนหนึ่ง ที่น่าสนใจคือ วิธีการสอนโดยใช้ปรากฏการณ์การ เรียนรู้เป็นฐานการเรียนรู้ วิธีการสอนแบบนี้คืออะไร ท�ำไมต้องเรียนแบบนี้ เรียนแล้วได้อะไร วันนี้เรา ลองมาศึกษาเปรียบเทียบกันดูครับ ภาพ 1 รายวิชาการงานอาชีพ