นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 223 มีนาคม - เมษายน 2563

38 นิตยสาร สสวท.ิ ต ภา 5 สูตรโครงสร้างทางเคมีของแอลกอฮอล์ชนิดต่างๆ ในกรณีที่ไม่สะดวกล้างมือด้วยสบู่ เช่น ระหว่าง การเดินทาง การใช้ "แอลกอฮอล์ล้างมือ" ในรูปแบบต่างๆ ทั้งเจลและสเปรย์ เป็นอีกทางเลือกหนึ่งซึ่่� งเป็นที่่ิยมใน ปัจจุบัน ในทางเคมี แอลกอฮอล์เป็นสารประกอบอินทรีย์ ประเภทหนึ่งที่่ีไฮดรอกี (-OH) เป็นหมู่่ังก์ชันต่ออยู่่ับ อะตอมของคาร์บอน โดยแอลกอฮอล์ที่่ำ �มาใช้สำ �หรับ ทำ �ความสะอาดพื้นผิวภายนอกเพื่อฆ่่าเชื้อโรค ได้แก่ เอทิลแอลกอฮอล์หรือเอทานอล ไอโ โพรพิลแอลกอฮอล์ หรือไอโ โพรพานอล และเอ็น-โพรพิลแอลกอฮอล์หรือ เอ็น-โพรพานอล ส่วนเมทานอลมีประสิทธิภาพตำ� �ในการ ฆ่่าเชื้อและมีความเป็นพิษสูง จึงห้ามนำ �มาใช้ในการฆ่่าเชื้อ ให สะอาด 7 ขั้นตอน วิธีล างมือ  สั้ นิ ธีล าื อ 1 2 3 5 6 7 เริ่มล้างด้วย นํ้าและสบู่ ใช้ฝ่ามือถูกัน ใช้ฝ่ามือถูหลังมือ และนิ้วถูซอกนิ้ว ใช้ฝ่ามือถูฝ่ามือ และนิ้วถูซอกนิ้ว ใช้ฝ่ามือ ถูนิ้วหัวแม่มือ โดยรอบ ใช้ปลายนิ้วมือ ถูขวางฝ่ามือ ใช้ฝ่ามือ ถูรอบข้อมือ ข้อมูลจาก กรมอนามัย ให สะอาด 7 ขั้นตอน วิธีล างมือ  สั้ นิ ธีล าื อ 1 2 3 5 6 7 เริ่มล้างด้วย นํ้าและสบู่ ใช้ฝ่ามือถูกัน ใช้ฝ่ามือถูหลังมือ และนิ้วถูซอกนิ้ว ใช้ฝ่ามือถูฝ่ามือ และนิ้วถูซอกนิ้ว ใช้ฝ่ามือ ถูนิ้วหัวแม่มือ โดยรอบ ใช้ปลายนิ้วมือ ถูขวางฝ่ามือ ใช้ฝ่ามือ ถูรอบข้อมือ ข้อมูลจาก กรมอนามัย าด น งมือือ 1 2 3 4 5 6 7 เริ่มล้างด้วย นํ้าและสบู่ ใช้ฝ่ามือถูกัน ใช้ฝ่ามือถูหลังมือ และนิ้วถูซอกนิ้ว ใช้ฝ่ามือถูฝ่ามือ และนิ้วถูซอกนิ้ว ใช้หลังนิ้วมือ ถูฝ่ามือ ใช้ฝ่ามือ ถูนิ้วหัวแม่มือ โดยรอบ ใช้ปลายนิ้วมือ ถูขวางฝ่ามือ ใช้ฝ่ามือ ถูรอบข้อมือ ควรล้างมือทุกครั้ง ก่อน เตรียม-ปรุงอาหาร รับประทานอาหาร หลัง สัมผัสสิ่งสกปรก ออกจากห้องนํ้า ก กรมอนามัย าด น งมือือ 1 2 3 4 5 6 7 เริ่มล้างด้วย นํ้าและสบู่ ใช้ฝ่ามือถูกัน ใช้ฝ่ามือถูหลังมือ และนิ้วถูซอกนิ้ว ใช้ฝ่ามือถูฝ่ามือ และนิ้วถูซอกนิ้ว ใช้หลังนิ้วมือ ถูฝ่ามือ ใช้ฝ่ามือ ถูนิ้วหัวแม่มือ โดยรอบ ใช้ปลายนิ้วมือ ถูขวางฝ่ามือ ใช้ฝ่ามือ ถูรอบข้อมือ ควรล้างมือทุกครั้ง ก่อน เตรียม-ปรุงอาหาร รับประทานอาหาร หลัง สัมผัสสิ่งสกปรก ออกจากห้องนํ้า ก กรมอนามัย กลไกที่่ำ �คัญในการฆ่่าเชื้อไวรัสของแอลกอฮอล์คือ การไป ทำ �ลายเปลือกหุ้ม (Envelope) ซึ่่� งมีองค์ประกอบเป็นไขมัน ดังนั้น แอลกอฮอล์จึงฆ่่าเชื้อไวรัสชนิดมีเปลือกหุ้มได้ดี เช่น ไวรัสโคโรนาซึ่่� งทำ �ให้เกิดโรคโควิด-19 นอกจากนี้ แอลกอฮอล์ยังอาจฆ่่าเชื้อไวรัสโดยทำ �ให้โปรตีนของไวรัส เกิดการเสียสภาพ (Denaturation) ทั้งนี้ กระทรวงสาธารณสุข ได้กำ �หนดให้ผลิตภัณฑ์์ที่่ีส่วนผสมของแอลกอฮอล์เพื่อใช้ ทำ �ความสะอาดมือโดยไม่ต้องล้างนำ� � ต้องมีความเข้มข้น ของแอลกอฮอล์ทั้ง 3 ชนิดข้างต้น (เอทิลแอลกอฮอล์ ไอโ โพรพิลแอลกอฮอล์ หรือเอ็น-โพรพิลแอลกอฮอล์) เพียงสารเดียวหรือผสมรวมกัน ไม่ตำ� �กว่าร้อยละ 70 โดย ปริมาตร จึงจะสามารถฆ่่าเชื้อได้อย่างมีประสิทธิภาพ การใช้แอลกอฮอล์ที่่ีความเข้มข้นน้อยกว่านั้นจะไม่ สามารถฆ่่าเชื้อได้ ส่วนการใช้แอลกอฮอล์ที่่ีความเข้มข้น สูงเกินไป เช่น ร้อยละ 95 โดยปริมาตร จะระเหยเร็วทำ �ให้มี ระยะเวลาไม่เพียงพอในการออกฤทธิ� ฆ่่าเชื้อ นอกจากนี้ ยังพบว่า ในการทำ �ให้โปรตีนเสียสภาพโดยใช้เอทานอล บริสุทธิ� ที่่ีนำ� �เป็นส่วนประกอบน้อยกว่าร้อยละ 1 (Absolute Ethanol) มีฤทธิ� ในการทำ �ให้โปรตีนเสียสภาพตำ� �กว่า สารละลายแอลกอฮอล์ที่่ีนำ� �เป็นส่วนผสมอยู่่้วย