นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 224 พฤษภาคม - มิถุนายน 2563

15 ปีที่ 48 ฉบับที่ 224 พฤษภาคม - มิถุนายน 2563ี ที่ ั บี่ ิ ถุน 1. การสร้างแบบจ� ำลอง (Generating model) ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนแสดงแบบจ� ำลองทางความคิดของตนเอง ออกมาให้มากที่สุด โดยใช้ค� ำถามหรือกิจกรรมที่เร้าความสนใจของนักเรียน เพื่อกระตุ้นให้นักเรียนสังเกต และสร้างแบบจำ �ลองทางความคิดในการอธิบายหรือทำ �นายปรากฏการณ์ต่างๆ ทางธรรมชาติ ในขั้นนี้จะเป็น โอกาสดีสำ �หรับครูที่จะเข้าใจว่า นักเรียนมีแบบจำ �ลองทางความคิดอย่างไร เหมือนหรือแตกต่างกับแบบ จำ �ลองทางวิทยาศาสตร์ ซึ่่� งครูจะสามารถเพิ่มพูนและส่งเสริมแบบจำ �ลองทางความคิดของนักเรียนให้เป็น แบบจำ �ลองทางวิทยาศาสตร์ตามเป้าหมายที่วางไว้ 2. การประเมินแบบจ� ำลอง (Evaluating M odel) ครูกระตุ้นให้นักเรียนได้ประเมินความสอดคล้องของ แบบจำ �ลองที่่ักเรียนสร้างขึ้นกับหลักฐานที่เป็นข้อมูลเชิงประจักษ์ ในขั้นนี้ควรฝึกให้นักเรียนได้ออกแบบ การทดลอง ดำ �เนินการทดลอง หรือทำ �การศึกษาค้นคว้าหาข้อมูล เพื่อรวบรวมข้อมูลเชิงประจักษ์ จากนั้น ต้องสำ �รวจตรวจสอบดูว่า แบบจำ �ลองของตนเองมีความสอดคล้องกับข้อมูลเชิงประจักษ์หรือไม่ มากน้อย เพียงใด และสามารถใช้อธิบายปรากฏการณ์อื่นๆ ได้อย่างกว้างขวางหรือไม่ 3. การดัดแปลงแก้ไขแบบจ� ำลอง (Modifying M odel) นักเรียนจะมีการดัดแปลงแก้ไขแบบจ� ำลองเพิ่มเติม จนกระทั่งแบบจำ �ลองที่่่านการดัดแปลงแก้ไขแล้ว สามารถอธิบายข้อมูลที่ได้อย่างถูกต้อง เมื่อนักเรียน ได้ทำ �กิจกรรมแล้วค้นพบปรากฏการณ์ข้อเท็จจริง หลักการหรือกฎใหม่ๆ ที่ไม่อาจอธิบายได้ด้วยแบบจำ �ลอง ที่่�ต งไว้ก็จำ �เป็นต้องมีการปรับปรุงแบบจำ �ลองนั้น โดยอาจเปรียบเทียบกับแบบจำ �ลองของกลุ่มเพื่อนที่สร้างขึ้น ซึ่่� งนักเรียนสามารถแลกเปลี่ยนความคิดเห็นซึ่่� งกันและกัน เพื่อสร้างเป็นแบบจำ �ลองที่่ีทีุ่่ดและสอดคล้อง กับแบบจำ �ลองทางวิทยาศาสตร์ จัดว่าเป็นขั้นตอนสำ �คัญที่จะทำ �ให้นักเรียนเข้าใจกระบวนการสร้างแบบจำ �ลอง และการพัฒนาความรู้ทางวิทยาศาสตร์ 4. การขยายแบบจ� ำลอง (Elaborating M odel) ในขั้นนี้นักเรียนจะใช้แบบจ� ำลองที่ผ่านการดัดแปลงแก้ไขแล้ว มาอธิบายและทำ �นายปรากฏการณ์หรือสถานการณ์อื่นๆ ซึ่่� งจะทำ �ให้นักเรียนเชื่อและเข้าใจแบบจำ �ลอง ที่ตนสร้างขึ้นหรือแบบจำ �ลองที่ได้เรียนรู้้่า สามารถอธิบายหรือทำ �นายปรากฏการณ์อื่นๆ ได้หรือไม่