นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 224 พฤษภาคม - มิถุนายน 2563

20 นิตยสาร สสวท.ิ ต ขั� นที่ 1 ใส่กระดาษชิ้นเล็กจำ �นวนมากลงในลูกโป่ง โดยกระดาษชิ้นเล็กจำ �นวนมากแทนไวรัสและชิ้นส่วน ของไวรัส HIV และลูกโป่งแทนเ ลล์เจ้าบ้าน ขั� นที่ 2 เป่าลมใส่ในลูกโป่ง จนลูกโป่งขยายขนาดใหญ่ขึ้น แสดงถึงการที่เ ลล์เจ้าบ้านติดเชื้อไวรัส HIV ขั� นที่ 3 ใช้เข็มเจาะลูกโป่งให้แตก แสดงถึงการที่เชื้อไวรัส HIV จำ �นวนมากที่ออกมาพร้อมๆ กัน จึงทำ �ให้ เ ลล์เจ้าบ้านเกิดการแตกออกในทีุ่่ด 3. ขั้นสรุป ครูท� ำการสรุปกระบวนการการติดเชื้อ HIV ที่ถูกต้องให้นักเรียนอีกครั้ง โดยการใช้สื่อประกอบการสอน หรือครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายแบบจำ �ลองขั้นตอนต่างๆ ของแต่ละกลุ่มเพื่อร่วมกันสรุปกระบวนการ การติดเชื้อ HIV และเพื่อตรวจสอบความเข้าใจทีู่่กต้องของนักเรียน ครูได้มอบหมายงานให้นักเรียนวาดรูป กระบวนการติดเชื้อ HIV ทีู่่กต้องและกำ �หนดส่งในคาบถัดไป บทสรุ รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบบรรยาย อาจไม่เหมาะสมกับ เนื้อหาในวิชาชีววิทยาที่เป็นนามธรรมและั บ้ อน จึงจำ �เป็นต้องเปลี่ยน รูปแบบการสอน เพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพมากทีุ่่ด ซึ่่� งการจัดการเรียนรู้โดยใช้แบบจำ �ลองเป็นฐาน เป็นรูปแบบการสอนที่่ำ �ให้ นักเรียนมองเห็นภาพและเข้าใจปรากฏการณ์ต่างๆ ได้ดียิ่งขึ้น โดยผู้เขียน ได้ยกตัวอย่างการสอนวิชาชีววิทยา เรื่อง การติดเชื้อ HIV มาเป็นแนวทาง ในการจัดการเรียนรู้โดยใช้แบบจำ �ลองเป็นฐาน ซึ่่� งคาดว่าน่าจะทำ �ให้ ครูเข้าใจความหมายของแบบจำ �ลอง แนวทางการจัดการเรียนรู้และ บทบาทของครู รวมทั้งบทเรียนที่ควรใช้รูปแบบการสอนดังกล่าวมากขึ้น และสามารถนำ �ไปปฏิบัติได้อย่างเป็นรูปธรรม การจัดการเรียนรู้โดยใช้ แบบจำ �ลองเป็นฐานมีข้อดีและข้อจำ �กัด ดังนี้ ข้อดีี การจัดการเรียนรูู้้ปแบบดังกล่าว ทำ �ให้นักเรียนเห็นภาพและเข้าใจปรากฏการณ์ต่างๆ ที่่�ซับ้ อนและเป็น นามธรรมได้ดียิ่งขึ้น อีกทั้งนักเรียนยังได้ลงมือปฏิบัติจริง ทำ �ให้นักเรียนได้รับการพัฒนาทักษะทางวิทยาศาสตร์ โดยเฉพาะ ความสามารถในการสร้างแบบจำ �ลองทางวิทยาศาสตร์ ฝึกการคิดอย่างสร้างสรรค์ และการทำ �งานร่วมกับผู้้�อ นได้เป็นอย่างดี ข้อจำ �กั การจัดการเรียนรูู้้ปแบบนี้้่อนข้างใช้เวลามาก และในความเป็นจริงนั้นครูมีเวลาสอนค่อนข้างจำ �กัด จึงเป็นเรื่องท้าทายในการที่จะจัดสรรเวลาให้เกิดประโยชน์มากทีุ่่ด เพื่อให้นักเรียนได้รับทั้งเนื้อหาความรู้ และทักษะการ ปฏิบัติทางวิทยาศาสตร์ไปพร้อมๆ กัน นอกจากนี้การจัดหาวัสดุอุปกรณ์ที่่ีความจำ �เพาะมาก อาจทำ �ให้เกิดความลำ �บาก แก่ครูในการเตรียมการจัดการเรียนรู้ อย่างไรก็ตามการสร้างแบบจำ �ลองเป็นเพียงการทำ �ให้นักเรียนเข้าใจเนื้อหาได้ง่าย และเห็นภาพมากขึ้นเท่านั้น แบบจำ �ลองบางอย่างไม่ได้สะท้อนความเป็นจริงในธรรมชาติได้อย่างครบถ้วนสมบูรณ์ ครูจึงควร สอนให้นักเรียนรู้้ึงสิ่งที่เป็นจริงในธรรมชาติควบคู่ไปด้วย และการจัดการเรียนรูู้้ปแบบนี้อาจต้องใช้งบประมาณ เพื่อใช้ใน การจัดหาวัสดุอุปกรณ์ ดังนั้นครูจึงต้องหาแหล่งที่สนับสนุนงบประมาณดังกล่าวด้วย