นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 224 พฤษภาคม - มิถุนายน 2563

36 นิตยสาร สสวท.ิ ต กิจกรรมที่ 2 ถ่่ายภาพสารละลายด้้วยสมาร์ โฟนและวิิเ ราะห์ค่่า RGB กิจกรรมที่ 3 สร้างกราฟและคำำ �น ณผลการทดลอง ครูนำ �สารละลายคอปเปอร์ (II) ั ลเฟตที่่ีความเข้มข้น 0.05 - 0.4 โมลาร์ และสารละลายตัวอย่าง เช่น สารละลาย คอปเปอร์ (II) ั ลเฟตที่่ีความเข้มข้น 0.25 โมลาร์ ไม่ต้องบอกความเข้มข้นของสารละลายนี้ให้นักเรียนทราบ) ซึ่่� งเตรียม ไว้ล่วงหน้าก่อนทำ �ปฏิบัติการ ใส่ลงในหลอดทดลองที่สะอาดและมีขนาดเท่ากัน แล้วนำ �ไปวางเรียงเป็นแนวเดียวกัน โดยมีฉากด้านหลังเป็นกระดาษสีขาวหรือ iPad ซึ่่� งเปิดหน้าจอให้สว่างเป็นแสงสีขาว ดังภาพ 4 จากนั้นให้นักเรียนใช้ สมาร์ตโฟนถ่ายภาพสารละลายโดยให้ทุกหลอดอยู่ในรูปเดียวกัน ในการวัดค่า RGB ให้นักเรียนค้นหาแอปพลิเคชันใน App Store หรือ Play Store ด้วยคำ �ว่า RGB หรือ RGB reader แล้วดาวน์โหลดแอปพลิเคชันสำ �หรับวิเคราะห์ค่าความเข้มของสี ซึ่่� งมีอยู่หลายแอปพลิเคชันที่ใช้งานได้ฟรี เช่น แอปพลิเคชัน RGB Color Picker (Android) Pixel Picker (iOS) หรือ Color Name (iOS) มาติดตั้งไว้ในสมาร์ตโฟน จากนั้นเปิดไฟล์ภาพที่่่ายไว้ แล้ววัดค่าความเข้มของสีแดงหรือค่า R ตรงบริเวณสีฟ้าของสารละลายในหลอดต่างๆ โดยวัดที่่ำ �แหน่งบนหลอดตำ �แหน่งเดียวกันและจดบันทึกค่าไว้ สร้างกราฟเส้นตรงระหว่างค่า R ที่่ัดได้จากสารละลายที่ทราบความเข้มข้น (แกน Y) กับค่าความเข้มข้น ในช่วง 0.05 - 0.4 โมลาร์ (แกน X) โดยใช้แอปพลิเคชันสำ �หรับสร้างกราฟออนไลน์ เช่น StanXY (ใช้งานฟรีสำ �หรับ Android) แล้วคำ �นวณหาความเข้มข้นของสารละลายตัวอย่างที่่้องการทราบ โดยแทนค่า Y ด้วยค่า R ที่่่านได้จาก สารละลายตัวอย่าง และให้แอปพลิเคชันคำ �นวณค่า X ดังภาพ 5 ในกรณีที่แอปพลิเคชันสำ �หรับสร้างกราฟที่ใช้ไม่มี ฟังก์ชันสำ �หรับทำ �นายค่า แต่สามารถแสดงความสัมพันธ์ระหว่าง X กับ Y เป็นสมการ Y = aX + b ได้ ให้นักเรียนใช้วิธี แทนค่า Y ลงในสมการแล้วคำ �นวณหาค่า X เป็นความเข้มข้นได้ นอกจากนี้ ครูอาจให้นักเรียนพล็อตกราฟบน กระดาษกราฟด้วยตัวเอง แล้วลากเส้นตรงจากค่า Y ขนานกับแกน X ไปตัดเส้นกราฟ แล้วลากเส้นตรงจากจุดตัดดังกล่าว ขนานกับแกน Y ไปยังแกน X เพื่อประมาณค่า X และเปรียบเทียบค่าความเข้มข้นที่ได้จากการคำ �นวณด้วยวิธีต่างๆ ภาพ 4 การจัดอุปกรณ์และถ่ายภาพเพื่อวิเคราะห์หาความเข้มข้นของสารละลายโดยใช้สมาร์ตโฟน (้ าย) ตำ �แหน่งที่ใช้วัดความเข้มสี ของสารละลายในแต่ละหลอดจากภาพถ่าย (กลาง) และตัวอย่างภาพหน้าจอจากแอปพลิเคชัน Pixel Picker เมื่อวัดค่า RGB ของสารละลายคอปเปอร์ (II) ั ลเฟตที่่ีความเข้มข้น 0.2 โมลาร์ โดยได้ค่า R = 127 G = 234 และ B = 240 (ขวา)