นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 227 พฤศจิกายน - ธันวาคม 2563

58 นิตยสาร สสวท.ิ ต QUIZ สวัสดีผู้้่านทุกคน ฉบับนี้้่ายขอเรียกว่าเป็นฉบับฉลองครบรอบ 1 ปีของการปรากฎตัวของไวรัส COVID-19 เพราะ เจ้าไวรัสนี้ปรากฎตัวเป็นข่าวครั้งแรกในช่วงปลายปี ค.ศ. 2019 หรือ พ.ศ. 2562 เลยได้ชื่อที่่ีเลขท้ายสองตัวเป็นเลข 19 และต่อมาองค์การอนามัยโลกประกาศว่าเป็นโรคระบาด ในวันที่ 11 มีนาคม พ.ศ. 2563 ณ ปัจจุบันนี้การระบาดก็ยังคงเกิดขึ้น อย่างต่อเนื่อง โดยในหลายประเทศดูเหมือนสถานการณ์การติดเชื้อของคนในประเทศจะลดลง แต่สุดท้ายก็กลับมาระบาดอีกครั้ง วันนี้้่ายเจอประเด็นที่่่าสนใจในนิตยสาร Discover ฉบับ January/February 2021 ที่ให้แนวคิดที่่่าสนใจ เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลง ในโลกของวิทยาศาสตร์ที่เกิดขึ้น หลังจากที่่้องทดลองเกือบทั่วโลกต้องปิดตัวลง การศึกษาวิจัยและการทดลองต่างๆ หยุดชะงัก และไม่รู้้่าจะได้กลับมาเริ่มทำ �การทดลองได้อีกครั้งเมื่อไหร่ จนเมื่อสถานการณ์ดีขึ้นจึงทำ �ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ดังนี้ 1) ความรวดเร็ว เป็นผลสืบเนื่องมาจากความเจริญรุดหน้าทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ความไวของการสื่อสาร ผ่านอินเทอร์เน็ตที่สามารถเข้าถึงได้ง่ายๆ ผ่านมือถือ ทำ �ให้การสื่อสาร ส่งต่อ แบ่งปัน และเผยแพร่ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ทำ �ได้ สะดวก รวดเร็ว และหลากหลายช่องทางมากขึ้น และสุดท้ายก็ไปกระตุ้นให้เกิดการแข่งขันกันทำ �วิจัยมากยิ่งขึ้น 2) การเข้าถึงข้อมูลทางด้านวิทยาศาสตร์ได้ง่ายขึ้นกว่าเดิม โดยในก่อนยุค COVID-19 จะระบาด ข้อมูลใหม่โดยเฉพาะ ทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มักจะถูกนำ �ไปเสนอหรือเผยแพร่ในงานประชุมทางวิชาการประจำ �ปีที่่ัดขึ้นในเมืองใหญ่ๆ การจะเข้าร่วมงานนำ �เสนอผลงานในลักษณะนี้้้องจ่ายเงินค่าสมัคร ค่าเดินทางและค่าที่่ัก ยิ่งถ้าจัดในต่างประเทศที่ไกลมาก ก็จะต้องมีค่าใช้จ่ายมากขึ้น ดังนั้น จึงเป็นอุปสรรคสำ �คัญสำ �หรับนักวิทยาศาสตร์ที่อายุน้อยและเพิ่งเริ่มทำ �งาน ที่่ักจะขาดเงินทุน สำ �หรับการใช้จ่ายเป็นค่าสมัคร ค่าเดินทางและค่าที่่ัก แต่เมื่อ COVID-19 ระบาด ทำ �ให้งานประชุมต่างๆ เปลี่ยนรูปแบบมาเป็น การประชุมแบบออนไลน์ ค่าเข้าร่วมประชุมราคาถูกลง ไม่ต้องจ่ายค่าเดินทางและค่าที่่ัก ทำ �ให้นักวิทยาศาสตร์รุ่นใหม่ทั่วโลก มีโอกาสนำ �เสนอผลงานวิจัยของตนเองได้ง่ายขึ้น ในเดือนเมษายน 2563 ที่่่านมา The American Association for Cancer Research (AACR) ได้ลองจัดงานประชุมแบบออนไลน์เป็นครั้งแรก พบว่ามีนักวิทยาศาสตร์สมัครเข้าร่วมประชุมทั้งหมด 62,000 คน จาก 140 ประเทศ ซึ่่� งต่ายว่ามันยอดมาก! เพราะหากจะจัดประชุมในโรงแรม หรือสถานที่่ัดประชุมในประเทศต่างๆ ต่ายมั่นใจว่า ยากมากที่จะหาสถานที่่�ท สามารถรองรับจำ �นวนผู้เข้าประชุมจำ �นวนมากขนาดนี้ได้ และเหมือนทีุ่่กคนทราบกันดี ไม่มีอะไรที่ จะสมบูรณ์แบบไป ะทุกอย่างบนโลกใบนี้ ไม่ว่าจะเป็นการประชุมแบบที่่้องมานั่งฟังมาพูดคุยกันในห้องประชุม หรือการประชุม แบบออนไลน์ ดังนั้น AACR และงานประชุมวิชาการอื่นๆ จึงวางแผนที่จะจัดประชุมแบบผสมผสาน (Hybrid conference) หลังจาก สถานการณ์การระบาดของ COVID-19 เข้าที่เข้าทางมากกว่าที่เป็นอยู่ ซึ่่� งอีกไม่นานคุณๆ น่าจะได้เห็นผ่านสื่อต่างๆ ต่อไป 3) เพิ่มโอกาสในการสื่อสารโดยตรงกับผู้เชี่ยวชาญทางวิทยาศาสตร์ด้านต่างๆ ปัจจุบันพบว่า นักวิทยาศาสตร์ที่เชี่ยวชาญ ในด้านต่างๆ ได้หันมาใช้ Social media กันมากขึ้น และเมื่อมีการเผยแพร่ข้อมูลออกมาก็จะมีคนพากันแชร์ผ่านสื่อสังคมออนไลน์ ไปมากมาย ตัวอย่างเช่น ข้อมูลเกี่ยวกับ โครงสร้างของ COVID-19 และการติดต่อของ Natalie Dean ที่่ีผู้้ิดตามใน twitter เพียงแค่ 200 คน แต่ข้อมูลของเธอถูกเผยแพร่ผ่านสื่อออนไลน์อื่นๆ ไปมากกว่า 85,000 ครั้ง สำ �หรับในประเทศไทยก็เช่นเดียวกัน ข้อมูลจาก Fan page ของ ศาสตรจารย์นายแพทย์ยง ภู่วรวรรณ ก็ถูกแชร์ออกไปในสื่อสังคมออนไลน์อื่นๆ มากมาย และสำ �นักข่าวช่องต่างๆ ก็จะนำ �เอาข้อมูลนี้ไปเผยแพร่ต่อเช่นเดียวกัน 4) มีการรวมกลุ่มกันเหนียวแน่นมากขึ้นเพื่อหาทางรักษา COVID-19 ตัวอย่างเช่น Antoni Ribas นักวิจัยทางด้านมะเร็ง จาก The University of California, Los Angeles และทีมวิจัยมะเร็งจากที่่�อ นๆ ก็ได้รวมพลังกันและพยายามนำ �ความรู้ทางด้าน การพัฒนายารักษามะเร็ง มาประยุกต์ใช้กับการพัฒนายารักษา COVID-19 เพราะพวกเขาพบว่ามันมีความเกี่ยวข้องกัน ในเรื่องของ กระบวนการอักเสบของเ ลล์และการทำ �งานของระบบภูมิคุ้มกัน พวกเขาเชื่อว่าถ้าสามารถทำ �ได้สำ �เร็จ จะทำ �ให้พวกเขาและญาติ พี่่้องของเขามีโอกาสรอดมากขึ้นด้วย 5) นักวิจัยผู้หญิงลดลง พบว่าจากสถานการณ์การระบาดของไวรัสทำ �ให้ห้องทดลองต่างๆ ปิดตัว และนักวิทยาศาสตร์ ที่เป็นผู้หญิงต้องกลับไปดูแลเด็กๆ ที่ไม่สามารถไปโรงเรียนได้ และดูแลครอบครัว ส่งผลทำ �ให้ไม่สามารถทำ �งานวิจัยของตนเองได้ เมื่อมีการสำ �รวจข้อมูลในส่วนนี้ จึงพบว่าในช่วงนี้งานวิจัยของผู้หญิงจึงลดลง