นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 233 พฤศจิกายน - ธันวาคม 2564

QUIZ 58 นิตยสาร สสวท.ิ ต สวัสดีีคุณผู้้่าน จากข่าวการกลายพันธุ์ของไวรัสโควิดที่่�ีช่� อใหม่ว่า โอไมครอน (Omicron) ประกอบกับ การใช้ชีวิตในสภาพที่่ีการแพร่ระบา ของไวรัสมานานเกิน 2 ปี แล้ว ต่ายพลันนึกถึงคำกล่าวที่่่า “เราต้้องอยู่่� กัับมัันให้้ได้้ ในรูปแบบใ คืือใส่่หน้้า า อนามัั ลอ เวลาเมื่� ออยู่่� ในที่่� ชุุ น พ แอล อฮอล์ติิ ระเป๋า แล้วเรา ก็็จะมีีโอ า รอ ” อีกสิ่งหนึ่งที่มนุษย์รู้ แต่ทำยากทีุ่่ ก็คือ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพ่� อกระตุ้นการทำงาน ของระบบภูมิคุ้มกันให้พร้อมที่จะทำงานและทำงานได้้อย่างมีประสิทธิภาพมากกว่าคนที่ไม่ออกกำลังกายเลย ฉบับนี้เราลองเปลี่ยนมาคุยกันเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตบ้างดีกว่า อาจจะช่วยสร้างแรงบันดาลใจให้หลายๆ คนกับอนาคต ของการเรียนในแวดวงวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับสิ่งมีชีวิต ซึ่่� งมีมากมายหลากหลายสาขาที่แตกแขนงออกไปจากวิชาชีววิทยา ต่ายเห็น เจ้าปลาประหลาดจากใต้ทะเลลึกตัวนี้ในข่าวเมื่อไม่กี่่ันมานี้ เลยลองหาข้อมูลและภาพของมัน ทำให้ยิ่งแปลกใจไปใหญ่เพราะข้อมูล ของปลาตัวนี้ได้ถูกนำเสนอผ่านเว็บไ์ สถาบันวิจัยของศูนย์แสดงสัตว์น้ำอ่าวมอนเทอเรย์ (Monterey Bay Aquarium Research Institute: MBARI) ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2552 นั่นสะท้อนให้เห็นว่า ทุกวันนี้้ีข้อมูลทางวิทยาศาสตร์จำนวนมากถูกเผยแพร่ออกมาทุกวัน จนเราไม่สามารถอ่านได้หมดหรืออ่านได้ทันกันเลยทีเดียว ปลาชนิดนี้้ีลักษณะพิเศษที่ไม่เหมือนสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ก็คือ มีโครงสร้างที่เป็นแผ่นปกคลุมหัวที่ใส มองเห็นอวัยวะ ที่อยู่่้านใน มีชื่อเรียกทั่วไปว่า “Barreleye Fish” ซึ่่� งเป็นชื่อทีู่่กตั้งมาจากลักษณะของตาสีเขียวอ่อนทีู่่คล้ายถังเบียร์ โดยมี ตำแหน่งอยู่่้านในของส่วนหัวใสๆ และจากการที่่่วนหัวของปลาชนิดนี้ใสกิ� ก เลยทำให้ มีชื่อไทยว่า “ปลาหัวใส” ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Macropinna microstoma ภาพ 1 แสดงให้เห็นตาของปลาที่่ีสีเขียวอ่อน มีลักษณะคล้ายถังเบียร์ สามารถเปลี่ยนแปลงรูปร่างได้ โดยถ้าต้องการมองหาอาหารที่อยู่เหนือหัวมัน ตาก็จะยืดขึ้นมาทางด้านบนของหัวใส แต่ถ้ามันกำลังกินอาหารอยู่ ตาจะยืดมาทางด้านหน้า ส่วนสุดด้านหน้าเหนือปากที่่ีลักษณะคล้ายดวงตา จริงๆ แล้วคือ อวัยวะที่่่วยในการรับกลิ่น ที่มา Ref. - Robison, B. H., & Reisenbichler, K. R. (2008). Macropinna microstoma and the paradox of its tubular eyes. Copeia, 2008(4), 780-784. Barreleye Fish ถูกพบครั้งแรกในปี พ.ศ. 2482 โดยพบติดมากับเรือประมง รู้แค่เพียงว่าเป็นปลาที่อาศัยอยู่ในทะเลลึก เท่านั้น เนื่องจากสภาพของปลาที่พบไม่ได้สมบูรณ์ 100% และมีความพยายามที่จะศึกษามันแต่ก็ทำได้ยาก เนื่องจากมันอาศัย อยู่ในระดับน้ำที่่ึกมาก จนในทีุ่่ดนักวิทยาศาสตร์จากสถาบันวิจัยของศูนย์แสดงสัตว์น้ำอ่าวมอนเทอเรย์ สามารถศึกษาได้ โดยผ่านกล้องขนาดเล็กที่่ิดตั้งในยานสำรวจใต้ทะเล และทำการเก็บตัวอย่างปลาขึ้นมาศึกษาทีู่่นย์วิจัย โดยในรายงานวิจัย ได้เขียนบอกไว้ว่า ปลาตัวแรกที่่ับได้ตายก่อนขึ้นมาถึงฝั� ง ตัวที่สองจับไม่ได้เพราะมันไหวตัวทัน หลุดหนีจากกับดักปลา ส่วนตัวที่สาม