นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 236

ปีที่ 50 ฉบับที่ 236 พฤษภาคม - มิถุนายน 2565 23 วีระพงษ์ พิมพ์สาร ครูชำ�นาญการ โรงเรียนมัธยมสุวิทย์เสรีอนุสรณ์ e-mail: weeraphongp61@nu.ac.th Active Learning หรือการเรียนรู้เชิงรุกเป็นวิธีการจัดการเรียนรู้ที่ผู้เรียนมีบทบาท ในกระบวนการเรียนรู้อย่างตื่นตัว เน้นให้ผู้เรียนมีปฏิสัมพันธ์กับกระบวนการเรียนรู้ กระตุ้นให้ผู้เรียน ได้ลงมือปฏิบัติจริง ได้อ่าน เขียน ตั้งคำ�ถามและอภิปรายร่วมกัน เกิดกระบวนการคิดขั้นสูง (Higher-Order Thinking) ด้วยการวิเคราะห์ สังเคราะห์ ประเมินค่า ส่งเสริมให้ผู้เรียนประยุกต์ใช้ทักษะและเชื่อมโยง องค์ความรู้นำ�ไปปฏิบัติเพื่อแก้ไขปัญหา โดยครูเป็นผู้วางแผนจัดการเรียนรู้ที่เหมาะสมกับธรรมชาติรายวิชา วัตถุประสงค์การเรียนรู้ ลักษณะผู้เรียน ครูต้องจัดการเรียนการสอนหรือศาสตร์การสอน (Pedagogy) เพื่อส่งเสริมให้ผู้เรียนสามารถสร้างองค์ความรู้ได้ด้วยตนเอง โดยครูทำ�หน้าที่ช่วยให้กลุ่มผู้เรียน สามารถบรรลุเป้าหมาย (Facilitator) หรือวัตถุประสงค์ตามตัวชี้วัดของหลักสูตร ก ารสอนแบบ Active Learning สามารถทำ�ได้หลายแนวทาง ไม่ว่าจะเป็นการสอนโดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem-based Learning) ใช้โครงงานเป็นฐาน (Problem-based Learning) สะเต็มศึกษา (STEM Education) วัฏจักรการเรียนรู้แบบ 5 ขั้น (5E Learning Cycle Model) เกม (Game) หรือวิธีการใดๆ ที่ให้ผู้เรียนเป็น ศูนย์กลาง มีการลงมือปฏิบัติผ่านกิจกรรมการเรียนรู้ ส่งเสริมสมรรถนะ ที่สำ�คัญของผู้เรียน ซึ่งจะต่างจากการเรียนรู้เชิงรับ (Passive Learning) ที่ครูเป็นผู้ป้อนความรู้ให้กับผู้เรียนมากกว่าการเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ การออกแบบการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบ Active Learning ลงมือปฏิบัติและมีส่วนร่วมในการสร้างองค์ความรู้ กล่าวคือเป็นการจัดการ เรียนรู้แบบครูเป็นศูนย์กลาง การจัดการเรียนการสอนอาจเป็นเรื่องที่ยุ่งยากสำ�หรับครูที่ต้อง จัดกิจกรรมการเรียนการสอนเช่นนี้ในทุกชั่วโมง ไม่ว่าจะเป็นการจัดการเรียน การสอนแบบวัฏจักรการเรียนรู้แบบ 5 ขั้น การใช้โครงงานเป็นฐานการสอน แบบ 3 ขั้นตอน และการสอนแบบอื่นๆ ที่อยู่ในลักษณะการสอนแบบ Active Learning ดังนั้น บทความนี้จึงเน้นให้ครูได้รับรู้คำ�สำ�คัญ (Keyword) 3 คำ� สำ�หรับการสอนที่ให้ผู้เรียนเรียนรู้แบบ Active Learning