นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 236

ปีที่ 50 ฉบับที่ 236 พฤษภาคม - มิถุนายน 2565 59 QUIZ ภาพ 1 โครงสร้างของไวรัสตับอักเสบชนิดต่างๆ ต่ายจะมาชวนคุยกันเรื่องไวรัสตับอักเสบ คุณเคยได้ยินชื่อนี้หรือไม่หรือรู้จักมันดีแค่ไหน ในประเทศไทยพบไวรัสตับอักเสบ อยู่ 5 สายพันธุ์หลัก คือ A, B, C, D, และ E โดยพบว่า สายพันธุ์ A, B มักจะมีการระบาดในไทย แต่สายพันธุ์ B กับ C มักจะเป็น ตัวที่ทำ�ให้เกิดโรคตับอักเสบเรื้อรัง ประเทศไทยพบมากในประชากรที่มีอายุ 30 ปีขึ้นไป โดยกลุ่มที่เป็นโรคเรื้อรังมักจะมีโอกาสพัฒนาไปสู่ การเป็นโรคมะเร็งตับหรือโรคตับแข็งได้ในที่สุด และจากข่าวที่เป็นกระแสในสังคมโลกก็คือ มีเรื่องที่น่าสนใจและน่าแปลกใจเกี่ยวกับโควิด-19 และโรคตับอักเสบที่เกิดขึ้น ในประเทศอังกฤษ ซึ่งพบว่ามีเด็กๆ ป่วยเป็นโรคตับอักเสบเข้าโรงพยาบาลจำ�นวนมากโดยไม่ทราบสาเหตุ โดยจะมีอาการอาเจียน ปวดท้อง ท้องเสีย มีภาวะขาดน้ำ�ร่วมด้วย (มักจะเกิดจากการถ่ายท้อง) ตัวเหลืองหรือตาขาวมีสีเหลืองอันเป็นผลมาจากการที่เซลล์ตับ ทำ�ลายเม็ดเลือดแดงจำ�นวนมากและมีสารบิลิรูบิน (Bilirubin เป็นสารที่ทำ�ให้ตัวเหลือง) เกิดขึ้นจำ�นวนมาก โดยที่น่าประหลาดใจสำ�หรับ ทีมแพทย์ก็คือ เด็กๆ ที่มีอาการที่แสดงให้เห็นว่าเป็นไวรัสตับอักเสบนั้น เมื่อทำ�การเก็บตัวอย่างต่างๆ ที่จำ�เป็นสำ�หรับการตรวจวิเคราะห์ แล้ว นำ�ไปตรวจวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการทางการแพทย์กลับตรวจไม่พบเชื้อไวรัสตับอักเสบเลย สวัสดีผู้อ่านที่รัก เวลานี้น่าจะเป็นเวลาที่ทุกท่านได้กลับมา ใช้ชีวิตเกือบจะปกติ ออกนอกบ้านมากขึ้น ผู้ใหญ่ก็เริ่มต้องออกมา ทำ�งานนอกบ้าน เด็กๆ ก็ต้องไปโรงเรียนและมีข่าวปิดโรงเรียนบ้าง เปิดบ้าง ในรูปแบบที่ต้องปรับตัวกันไปตามสถานการณ์เพื่อให้ทุกคนอยู่รอดปลอดภัย จากโควิด-19 ให้มากที่สุด ในเรื่องของการเตรียมความพร้อมของแต่ละบุคคล ต่ายเชื่อว่าทุกคนรู้ว่า เราจำ�เป็นต้องออกกำ�ลังกายอย่างสม่ำ�เสมอเพื่อ สร้างภูมิคุ้มกันให้กับตัวเราและเตรียมความพร้อมให้ร่างกายไว้ ี ที่ ั บี่ ิ ถุน นักวิทยาศาสตร์และแพทย์กำ�ลังระดมทีม ศึกษาหาความ เ ชื่อมโ ยงการติด เ ชื้อในครั้ งนี้ว่า เกิดจากไวรัสตับอักเสบอย่างเดียวหรือไม่ หรือจะ เกี่ยวข้องกับการติดเชื้อไวรัสโควิดเพราะส่งผลต่อ การใช้ยาในการรักษา ในกรณีที่เด็กตรวจพบเชื้อไวรัส ตับอักเสบ (Adenovirus Type 41) จะต้องรักษาด้วย ยาสำ�หรับฆ่าเชื้อไวรัส แต่ถ้าตรวจไม่พบเชื้อไวรัส ตับอักเสบก็จะต้องใช้ยากดการทำ�งานของภูมิคุ้มกัน เนื่องจากข้อสันนิษฐานเบื้องต้นสำ�หรับในเด็กที่ตรวจ ไม่พบเชื้อไวรัสตับอักเสบ (หรือพบน้อยกว่าการป่วย ตามปกติ) ก็คือ การระบาดของโควิด-19 น่าจะมีส่วน ทำ�ให้การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบในเด็กเพิ่มสูงขึ้น ต่อมา การศึกษาวิจัยพบว่า ชิ้นส่วนโปรตีนของไวรัสจะไป เหนี่ยวนำ�ให้เซลล์ในระบบภูมิคุ้นกันทำ�งานมากเกินไป และสุดท้ายก็จะเข้าไปทำ�ลายเซลล์ตับเองเหมือนกับ กลไกการเกิด MIS-C ในเด็ก (กลุ่มอาการอักเสบหลายระบบ ที่เป็นภาวะแทรกซ้อนรุนแรงหลังจากเด็กหายจากการ ติดเชื้อโควิด-19)