นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 237

40 นิตยสาร สสวท. ณัตตยา มังคลาสิริ นักวิชาการ สาขาคณิตศาสตร์ประถมศึกษา สสวท. e-mail: nmang@ipst.ac.th การทำ�งานวิจัยด้านยุงที่เชื่อมโยงกับสิ่งปกคลุมดิน (Biosphere) บริเวณที่มีความหนาแน่นของต้นไม้ สิ่งปกคลุมดิน การปกคลุม เรือนยอด และการผลัดใบต้นไม้ที่แตกต่างกัน ย่อมมีส่วนที่เกี่ยวข้องกับ การเจริญเติบโตของยุง ดังนั้น หลักวิธีการตรวจวัดสิ่งปกคลุมดิน มีปัจจัย ที่ควรคำ�นึงถึง ได้แก่ การศึกษาพัฒนาการของใบ (Green Up) การศึกษา การเปลี่ยนสีของใบ (Green Down) สิ่งปกคลุมดิน ชีวมิติ ภาพ 1 หลักวิธีดำ�เนินการของ GLOBE ที่เกี่ยวข้องกับงานวิจัยด้านยุง (Mosquito Bundle) https://www.globe.gov/web/earth-systems/community/mosquito-bundle ภาพ 2 จำ�นวนผู้ป่วยไข้เลือดออกรายเดือนในฤดูฝนและฤดูแล้ง ณ อำ�เภอเมือง นครศรีธรรมราช ประเทศไทย ระหว่าง มกราคม พ.ศ. 2554 – มกราคม พ.ศ. 2559 (Noradin et al., 2016) การทำ�งานวิจัยด้านยุงที่เชื่อมโยงกับดิน (Pedosphere) ความชื้นของดินเชื่อมโยงกับการแพร่กระจายของโรคจากยุง ไปสู่คน ความชื้นของดินมีความสัมพันธ์กับลักษณะของสิ่งปกคลุมดิน และ การเจริญเติบโตของยุง นอกจากงานวิจัยด้านยุงสามารถเชื่อมโยงสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม ทั้ง 4 ด้าน ได้แก่ ดิน น้ำ� บรรยากาศ และสิ่งปกคลุมดินแล้ว ยังสามารถ เชื่อมโยงกับการระบาดของโรคที่มียุงเป็นพาหะ การหาความสัมพันธ์ของ ข้อมูลที่ได้จากการตรวจวัดและเชื่อมโยงความสัมพันธ์อย่างหลากหลาย จะช่วยทำ�นายแนวโน้มและช่วยป้องกันการระบาดของยุงได้ ในหน้าเว็บไซต์ งานวิจัยเกี่ยวกับยุงจึงยกตัวอย่างงานวิจัยนักเรียนไทยที่นำ�เสนอใน การประชุม GLOBE International Virtual Science Symposium 2016 คำ�ถามวิจัย คือ ปรากฏการณ์เอลนีโญและลานีญา มีผลต่อจำ�นวนผู้ป่วย โรคไข้เลือดออกในอำ�เภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช ประเทศไทยอย่างไร โดยทีมวิจัยมีข้อมูลผู้ป่วยโรคไข้เลือดออกรายเดือน ในอำ�เภอเมือง จังหวัด นครศรีธรรมราช ระหว่าง มกราคม พ.ศ. 2554 - มกราคม พ.ศ. 2559 พบว่า มีจำ�นวนผู้ป่วยรายเดือนในช่วงฤดูฝนมากกว่าฤดูร้อน (ภาพ 2)