นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 238

40 นิตยสาร สสวท. ปัจจัยสำ�คัญที่ทำ�ให้แก๊สเรือนกระจกส่งผลให้โลกร้อนขึ้น มีดังนี้ ปัจจัยแรก คือ ปริมาณหรือความเข้มข้นของแก๊สเรือนกระจกที่สะสมอยู่ ในชั้นบรรยากาศ ถ้ามีมากหรือสูงก็จะยิ่งทำ�ให้โลกร้อนมากยิ่งขึ้น ปัจจัยที่สอง ได้แก่ ช่วงเวลาที่แก๊สเรือนกระจกเหล่านี้คงอยู่ในชั้น บรรยากาศ ยิ่งแก๊สเหล่านี้มีความคงทนในชั้นบรรยากาศยาวนานเท่าไหร่ ก็จะยิ่งส่งผลต่อการสะสมของแก๊สเรือนกระจกในชั้นบรรยากาศมากขึ้นเท่านั้น ปัจจัยสุดท้ายคือ ความสามารถในการดูดกลืนความร้อนของแก๊สเรือนกระจก แต่ละชนิดในชั้นบรรยากาศ เช่น แก๊สในกลุ่มฟลูออริเนต เป็นกลุ่มที่มี ศักยภาพในการทำ�ให้เกิดภาวะโลกร้อนสูงมากเมื่อเปรียบเทียบกับแก๊ส คาร์บอนไดออกไซด์ เช่น แก๊สซัลเฟอร์เฮกซะฟลูออไรด์ (SF 6 ) มีศักยภาพ ในการทำ�ให้เกิดภาวะโลกร้อน ประมาณ 22,800 เท่าของคาร์บอนไดออกไซด์ ซึ่งเป็นแก๊สเรือนกระจกที่มีศักยภาพสูงสุดในการทำ�ให้เกิดภาวะโลกร้อน จึงเห็นได้ว่าถ้าเราจะช่วยลดภาวะโลกร้อน เราควรร่วมด้วยช่วยกันลดปริมาณ การปลดปล่อยแก๊สเรือนกระจกเหล่านี้ออกสู่ชั้นบรรยากาศ Phenology คืออะไร และจะศึกษาได้อย่างไร Phenology (ชีพลักษณ์) เป็นการศึกษาการเปลี่ยนแปลงของสิ่งมีชีวิต ตามฤดูกาล ทำ�ให้เราเข้าใจความสัมพันธ์ของการตอบสนองของสิ่งมีชีวิตต่อ การเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อม เช่น อุณหภูมิ ความชื้น สำ�หรับพืช มีการปรับตัวตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อม เช่น การผลัดใบ ของไม้ผลัดใบในช่วงเข้าสู่ฤดูหนาว การออกดอกของต้นซากุระเมื่อ มีการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอากาศ นอกจากนี้ การศึกษาการเปลี่ยนแปลง ของพืชตามฤดูกาลยังสัมพันธ์กับการตรึงแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ และปริมาณ แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ในชั้นบรรยากาศของโลก ซึ่งเป็น GHG หลักที่ ต้องเฝ้าระวัง ส่วนสัตว์ก็มีการตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอากาศ เช่นเดียวกัน เช่น การอพยพหนีหนาวของนกนางนวลธรรมดา (Brown- Headed Gull) จากประเทศจีน ทิเบต มายังสถานตากอากาศบางปู จังหวัดสมุทรปราการ โดยส่วนมากจะพบในช่วงตุลาคม - พฤษภาคม ของทุกปี แต่บางปีมีการอพยพมาเร็วกว่าปกติ ซึ่งการตอบสนองของ สิ่งมีชีวิตเหล่านี้ล้วนมีความสัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ ในปีนั้นๆ หากเราเรียนรู้ ศึกษา และติดตามการเปลี่ยนแปลงของสิ่งมีชีวิต ที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน ถือเป็นแนวทางหนึ่งในการ เฝ้าระวังการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศที่สังเกตได้ง่ายๆ และใกล้ตัวเรา ภาพ 2 ดอกซากุระบานที่เมืองโอซากา ประเทศญี่ปุ่น