นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 240

ปีที่ 51 ฉบับที่ 240 มกราคม - กุมภาพันธ์ 2566 45 เทมเพลตแสดงกระบวนการ วิเคราะห์กลไกการทำ�งานของชิ้นงาน ตัวอย่างการระบุรายละเอียดในเทมเพลต ขั้นตอนที่ 1 การระบุปัญหาที่สำ�คัญและจำ�เป็นต่อการปรับแก้ไข ผ่านมุมมองของผู้ประกอบการ ผู้เรียนพิจารณาข้อจำ�กัดของ ชิ้นงานที่มีอยู่ในปัจจุบัน และระบุปัญหาที่สะท้อนข้อจำ�กัด ดังกล่าวผ่านมุมมองของผู้ประกอบการ ขั้นตอนที่ 2 การศึกษาชิ้นงานที่มีอยู่ ผู้เรียนร่วมกันสืบค้น กลไกการทำ�งานของชิ้นงานที่มีอยู่ตามท้องตลาดที่สามารถ ผลิตฟองสบู่โดยไม่ต้องใช้ปาก ขั้นตอนที่ 3 การวิเคราะห์ความเป็นไปได้และการออกแบบ ร่างชิ้นงาน ผู้เรียนออกแบบชิ้นงานเพื่อแก้ปัญหาโดย พิจารณาจากผลการวิเคราะห์ชิ้นงานที่เป็นแรงบันดาลใจ ในการแก้ปัญหา ขั้นตอนที่ 4 การพิจารณาความเป็นไปได้ในการสร้างชิ้นงาน เพื่อแก้ปัญหา ผู้เรียนร่วมกันวิเคราะห์ความเป็นไปได้ในการ ทำ�งานของชิ้นงานที่ออกแบบเพื่อแก้ปัญหาที่ระบุผ่านการ วิพากษ์จากมุมมองที่หลากหลาย ทั้งผู้ประกอบการการผลิต ผู้ใช้งาน และนักอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ผู้เรียนระบุปัญหาที่พบจากใช้อุปกรณ์เป่าฟองสบู่โดยใช้ปาก พบว่า เมื่อเป่าฟองสบู่โดยใช้ปากทำ�ให้มีละอองของสารเคมี ปนเปื้อนเข้าปาก และเป็นอันตรายต่อร่างกาย จากประเด็นนี้ ผู้เรียนจึงระบุเป้าหมายของการดำ�เนินงานทางสะเต็มคือ “กลไกที่อยากเพิ่มเติม โดยใช้มือควบคุม แทนการเป่าด้วยปาก” ผู้เรียนได้แรงบันดาลใจจากการทำ�งานของกล้องฟิล์มถ่ายภาพ การศึกษากลไกการทำ�งานของสิ่งที่มีอยู่ช่วยให้ตัดสินใจ เลือกใช้หรือไม่ใช้กลไกนั้น ๆ ในการแก้ปัญหาที่ระบุ ร่วมด้วย การพิจารณามิติการทำ�งานของผู้ประกอบการ ทั้งวัสดุอุปกรณ์ งบประมาณ ความต้องการของผู้ใช้งาน ผู้เรียนออกแบบชิ้นงานคล้ายกล้องฟิล์มถ่ายภาพที่สามารถ ผลิตฟองสบู่ได้โดยใช้เพียงมือกดที่ชัตเตอร์ การวาดภาพ ร่างชิ้นงาน (Sketch) ที่แสดงชิ้นส่วนของกล้องฟิล์มถ่ายภาพ รวมทั้งระบุหน้าที่ของชิ้นส่วนดังกล่าวเพื่อแสดงกลไก การทำ�งานของกล้องฟิล์มถ่ายภาพ ผู้เรียนที่ออกแบบชิ้นงานสวมบทบาทเป็นวิศวกรผู้ออกแบบ ชิ้นงาน ทำ�หน้าที่นำ�เสนอภาพร่างและกลไกการทำ�งานของ อุปกรณ์เป่าฟองสบู่ที่ได้รับแรงบันดาลใจจากกล้องฟิล์ม ถ่ายภาพ ผู้เรียนกลุ่มอื่นสวมบทบาทเป็นผู้ประกอบการ การผลิต ผู้ใช้งาน และนักอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เพื่อวิพากษ์ ชิ้นงานดังกล่าวผ่านมุมมองของบทบาทที่ตนได้รับ ผู้เรียนที่ รับบทบาทเป็นวิศวกรผู้ออกแบบชิ้นงานจะนำ�ข้อมูลที่ได้จาก การวิพากษ์ไปปรับชิ้นงานให้แก้ไขปัญหาได้ และสอดคล้องกับ ความต้องการของบุคคลที่เกี่ยวข้องได้มากขึ้น มีอยู่แล้ว โดยทั่วไปอาจเป็นเพราะผู้เรียนไม่เข้าใจกลไกการทำ�งานของชิ้นงาน มากเพียงพอจึงไม่สามารถวิเคราะห์ข้อดีและข้อจำ�กัดในการทำ�งานของ ชิ้นงานนั้นๆ ได้อย่างชัดเจน ซึ่งเป็นมุมมองการทำ�งานของผู้ประกอบการ ในการผลิตชิ้นงาน (ทัศนีวรรณ์ เลิศเจริญฤทธิ์ และคณะ, 2563) ตัวอย่าง เครื่องมือที่ 4 นี้ ผู้เขียนมุ่งนำ�เสนอเทมเพลตที่ส่งเสริมการวิเคราะห์กลไก การทำ�งานของชิ้นงานในมุมมองของผู้ประกอบการผลิตอุปกรณ์เป่าฟองสบู่ ที่ตอบสนองต่อความต้องการของลูกค้าหลายกลุ่ม ดังตัวอย่างในภาพ 7 ขั้นตอนการดำ�เนินงานทางสะเต็มที่นำ�เสนอในเทมเพลตนี้และตัวอย่าง การระบุรายละเอียดในเทมเพลต แสดงได้ดังตาราง 4 ภาพ 7 ตัวอย่างการใช้เทมเพลตเพื่อส่งเสริมการวิเคราะห์กลไกการทำ�งานของชิ้นงานผ่านมุมมองผู้ประกอบการ ตาราง 4 แสดงกระบวนการวิเคราะห์กลไกการทำ�งานของชิ้นงาน