นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 245

ปีที่ 52 ฉบับที่ 245 พฤศจิกายน - ธันวาคม 2566 25 ค วามเข้าใจเกี่ยวกับองค์ประกอบและลักษณะของอะตอมดังภาพ 1 ได้มีการพัฒนามาเรื่อยๆ เช่น นักวิทยาศาสตร์ค้นพบว่านอกจาก โปรตรอนและนิวตรอนก็ยังประกอบด้วยอนุภาคอื่นที่เล็กกว่าที่ เรียกว่า ควาร์ก (Quark) และยังค้นพบอนุภาคที่เป็นสื่อของแรง อนุภาค ที่ไม่สามารถแบ่งแยกได้อีกหรือที่เรียกว่าอนุภาคมูลฐาน อนุภาคเหล่านี้ อยู่ในทฤษฎีที่เรียกว่า แบบจำ �ลองมาตรฐาน (Standard Model) ซึ่งเป็น ทฤษฎีหนึ่งที่สำ �คัญในการศึกษาฟิสิกส์อนุภาค โดยทฤษฎีนี้ได้อธิบาย พฤติกรรมและอันตรกิริยาระหว่างอนุภาคมูลฐานในแบบจำ �ลองมาตรฐาน ซึ่งมีทั้งหมด 12 อนุภาค และมีแรงธรรมชาติพื้นฐานทั้งหมด 4 แรง แบบจำ �ลองนี้ยังไม่สมบูรณ์เนื่องจากยังไม่ค้นพบอนุภาคบางชนิด เช่น อนุภาคฮิกส์ (Higgs) ดังภาพ 2 ซึ่งเป็นจิ๊กซอว์ชิ้นสำ �คัญที่จะทำ �ให้แบบจำ �ลอง มาตรฐานมีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น (CERN Accelerating Science, n.d.; ฐกลวรรธน์ จันทร์วัฒนะ, 2566; นรพัทธ์ ศรีมโนภาษ, 2566) ภาพ 2 อนุภาคมูลฐานในแบบจำ �ลองมาตรฐาน ที่มา: cds.cern.ch ภาพ 4 สถานที่ตั้งของเซิร์น ที่มาภาพ : cds.cern.ch ภาพบรรยากาศการแถลงข่าวการค้นพบอนุภาคฮิกส์ ภาพจำ �ลองแสดงการสลายตัวของอนุภาคฮิกส์ที่บันทึกได้เมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม ค.ศ. 2012 ภาพ 3 การค้นพบอนุภาคฮิกส์ ที่มา: cds.cern.ch จนกระทั่งในปี ค.ศ. 2012 ได้มีข่าวใหญ่ที่สำ �คัญมากในวงการ วิทยาศาสตร์นั่นก็คือ อนุภาคฮิกส์ได้ถูกค้นพบโดยสภาวิจัยนิวเคลียร์แห่ง ยุโรปหรือเซิร์น (Conseil Europeen pour la Recherche Nucleaire, CERN) ซึ่งได้ประกาศการค้นพบอนุภาคฮิกส์ ดังภาพ 3 โดยอนุภาคนี้มีการค้นหากัน มายาวนานเกือบ 50 ปี ตั้งแต่ปีเตอร์ ฮิกส์ นักฟิสิกส์ชาวอังกฤษได้ ทำ �นายถึงการมีอยู่ของมันมาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1964 (สุรศักดิ์ พงศ์พันธุ์สุข, 2555) และในปี ค.ศ. 2018 เซิร์นก็ได้ประกาศการค้นพบอนุภาคฮิกส์เป็น ครั้งที่สอง ซึ่งเป็นหลักฐานยืนยันการมีอยู่จริงของอนุภาคดังกล่าวให้ชัดเจน หนักแน่นขึ้น ข่าวการค้นพบอนุภาคฮิกส์นี้ทำ �ให้คนทั่วไปได้รู้จักเซิร์นและ เครื่องเร่งอนุภาคกันมากขึ้น (BBC News ไทย, 2561) สภาวิจัยนิวเคลียร์แห่งยุโรปหรือเซิร์นก่อตั้งมาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1952 จากความร่วมมือของกลุ่มประเทศในยุโรปตะวันตก 12 ประเทศ ซึ่งได้ ร่วมกันจัดตั้งองค์กรเพื่อวิจัยเกี่ยวกับฟิสิกส์นิวเคลียร์ โดยเน้นไปที่การศึกษา วิจัยโดยไม่เกี่ยวข้องกับการทหารและต้องเผยแพร่ผลการศึกษาออกสู่ สาธารณะ เซิร์นตั้งอยู่ ณ พื้นที่บริเวณตะวันตกเฉียงเหนือของเมืองเจนีวา สมาพันธรัฐสวิส มีพื้นที่ครอบคลุมพรมแดนระหว่างสมาพันธรัฐสวิสและ ประเทศฝรั่งเศส ดังภาพ 4 (สำ �นักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี แห่งชาติ, 2564)