นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 245

ปีที่ 52 ฉบับที่ 245 พฤศจิกายน - ธันวาคม 2566 49 • การสำ �รวจ (Inventory) การสำ �รวจเป็นวิธีการประเมินปริมาณการกักเก็บคาร์บอนของต้นไม้ด้วยการวัดเส้นรอบวงของต้นไม้และความสูงของต้นไม้ทุกต้น ในพื้นที่ที่ต้องการประเมิน วิธีการนี้เหมาะสมกับพื้นที่ที่มีการปลูกแบบกระจัดกระจายไม่มีระเบียบแบบแผนการปลูกที่แน่นอน มีจำ �นวน ต้นไม้ไม่มากนัก เช่น การปลูกต้นไม้ในบริเวณบ้าน อาคาร สำ �นักงาน หรือการปลูกในสวนสาธารณะขนาดเล็ก • การสุ่มตัวอย่าง (Sampling) การสุ่มตัวอย่างเป็นวิธีการวัดต้นไม้เพื่อประเมินปริมาณการกักเก็บคาร์บอนของต้นไม้ที่เหมาะสมกับกรณีที่มีการปลูกต้นไม้ จำ �นวนมากและไม่สามารถที่จะทำ �การวัดได้ครบทุกต้น อาจด้วยข้อจำ �กัดต่างๆ เช่น การปลูกเป็นสวนป่าขนาดใหญ่ ป่าธรรมชาติ หรือ การปลูกแบบเป็นแถวเป็นแนวที่มีจำ �นวนต้นไม้มากกว่า 300 ต้นขึ้นไป ควรสุ่มวัดให้กระจายและครอบคลุมทั้งชนิดและอายุของ ต้นไม้ พร้อมทั้งนับจำ �นวนต้นไม้ที่ปลูกทั้งหมด ทั้งนี้ “ข้อสำ �คัญของการสุ่มตัวอย่าง” คือ การเลือกพื้นที่หรือต้นไม้ที่สามารถเป็นตัวแทน สำ �หรับการประเมินฯ พื้นที่นั้นๆ ที่ไม่ก่อให้เกิดปริมาณที่มากหรือน้อยกว่าความเป็นจริง 1) การสุ่มตัวอย่างในพื้นที่สวนป่าหรือป่าธรรมชาติ พื้นที่การปลูกน้อยกว่า 100 ไร่ วางแปลงสุ่มตัวอย่าง อย่างน้อย 1 ไร่ พื้นที่ปลูกต้นไม้มากกว่า 100 ไร่ วางแปลงสุ่มตัวอย่าง อย่างน้อยร้อยละ 1 ของพื้นที่ทั้งหมด (ก) (ข) ภาพ 2 การสุ่มตัวอย่างในพื้นที่ (ก) สวนป่า หรือ (ข) ป่าธรรมชาติ กำ �หนดพื้นที่ตัวอย่างขนาดพื้นที่ 1 ไร่ (40 x 40 เมตร) จำ �นวน 2 แปลง กระจายในพื้นที่ป่า ซึ่งในแปลงใหญ่ ขนาด 1 ไร่ นั้นอาจวางแปลงย่อย ขนาด 10 X 10 เมตร รวมเป็นเก็บข้อมูลทั้งสิ้น 2 แปลงใหญ่ 32 แปลงย่อย (ยุพเยาว์ โตคีรี, ชวนพิศ จารัตน์, ดวงตา โนวาเชค และ น้องนุช สารภี, 2563) ภาพ 4 การสุ่มตัวอย่างในพื้นที่ที่มีการปลูกต้นไม้แบบเป็นแถวเป็นแนว ภาพ 3 การสุ่มตัวอย่างขนาดพื้นที่ 1 ไร่ (40x40 เมตร) แปลงย่อย 10X10 เมตร 2) การปลูกต้นไม้แบบเป็นแถวเป็นแนว เป็นการสุ่มวัดตันไม้เพื่อเป็นตัวแทนในการประเมินปริมาณการกักเก็บแก๊สเรือนกระจก โดยในกรณีที่ต้นไม้มีจำ �นวนน้อยกว่า 300 ต้น ให้วัดต้นไม้ทุกต้น และในกรณีที่ต้นไม้มีจำ �นวนมากกว่า 300 ต้นขึ้นไป ให้วัดต้นไม้จำ �นวน 300 ต้นหรือมากกว่าก็ได้ โดยในการสุ่มวัดต้นไม้ตัวอย่างนั้นเพื่อให้เป็นตัวแทนที่เหมาะสมควรสุ่มวัดให้กระจายและครอบคลุมทั้งในแง่ของชนิดไม้หรืออายุของ ต้นไม้ พร้อมทั้งนับจำ �นวนต้นไม้ที่ปลูกทั้งหมด แปลงใหญ่ 40X40 เมตร