นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 247

16 นิตยสาร สสวท. ตัวอย่างการใช้บริบทชีววิทยาและสถานการณ์ปัญหาในการสอนตามแนวคิด STEM INNOVATION แผนการจัดการเรียนรู้ เรื่อง การสืบพันธุ์และการเจริญของพืชดอก ขอบเขตเนื้อหา ที่สอน สถานการณ์ปัญหา ตัวอย่างนวัตกรรม ของนักเรียน การปฏิสนธิ (Fertilization) คือ กระบวนการที่เซลล์สืบพันธุ์เพศผู้ผสมกับเซลล์สืบพันธุ์เพศเมีย เมื่อเกิดการถ่ายเรณู เรณูจะตกอยู่ที่บริเวณ ยอดเกสรเพศเมีย ซึ่งจะมีของเหลวที่มีองค์ประกอบเป็นน้ำ � น้ำ �ตาล ลิพิด โปรตีน และอื่นๆ ที่ช่วยกระตุ้นการงอกของเรณู จากนั้นเรณู จะงอกหลอดเรณูเพื่อเข้าไปผสมกับเซลล์ไข่ (Egg Cell) ทุเรียนเป็นพืชเศรษฐกิจที่กำ �ลังได้รับความนิยมและสร้างรายได้ให้กับคนในพื้นที่จังหวัดระยองได้อย่างมหาศาล อย่างไรก็ตาม ปัญหา อย่างหนึ่งของการทำ �สวนทุเรียนคือ ขั้นตอนที่ชาวสวนเรียกว่า “การปัดดอก” หมายถึง การทำ �ให้เกสรเพศผู้และเกสรเพศเมียของ ดอกทุเรียนเกิดการผสมเกสรกันภายในดอกหรือระหว่างดอก ด้วยการใช้อุปกรณ์หรือสิ่งต่างๆ เช่น แปรงไม้กวาดดอกหญ้า เพื่อให้สัมผัสกับดอกทุเรียนอย่างเบาๆ ในช่วงเวลาหัวค่ำ �ที่ดอกทุเรียนจะบานอย่างเต็มที่เป็นประจำ �ทุกวัน ซึ่งผลของการปัดดอก ด้วยวิธีการต่างๆ ดังกล่าว ยังไม่สามารถช่วยให้ทุเรียนติดผลได้อย่างแน่นอน 100 เปอร์เซ็นต์ ทำ �ให้ชาวสวนต้องอาศัยการทำ �ซ้ำ �ๆ อยู่ บ่อยๆ บางครั้งทำ �ให้ดอกทุเรียนเกิดความเสียหาย เสียเวลาในการทำ �ซ้ำ � และอาจเกิดอันตรายกับชาวสวนได้เนื่องจากดอกทุเรียนอยู่สูง ต้องใช้การปีนต้น ชื่อนวัตกรรม : เครื่องฉีดพ่นเกสรเพศผู้ หลักการทำ �งาน : เก็บดอกทุเรียนที่ ร่วงหล่นตามพื้น จากนั้นตัดส่วนประกอบ อื่นๆ ของดอกออก ให้เหลือเฉพาะเรณู แล้วนำ �เรณูไปผสมกับน้ำ �ใส่ในเครื่อง ฉีดพ่นที่มีลักษณะเป็นกระบอกฉีดน้ำ � สำ �เร็จรูปที่มีวางขายตามท้องตลาดอยู่แล้ว โดยเลือกใช้กระบอกฉีดน้ำ �ที่มีหัวฉีดพ่น ขนาด 0.1 มิลลิเมตร (100 ไมครอน) เพื่อให้เหมาะสมกับการลอดผ่านของเรณู ที่มีขนาดเฉลี่ย 40-60 ไมครอน เพื่อใช้ สำ �หรับฉีดพ่นดอกทุเรียนแทนการปัดดอก สามารถช่วยให้อัตราการติดผลเพิ่มสูงขึ้น ลดความเสียหายของดอกจากแรงกระแทก ของการปัด ทำ �ให้ไม่ต้องทำ �ซ้ำ �บ่อยๆ และ ผู้ใช้งานมีความพึงพอใจอยู่ในระดับสูง ชื่อนวัตกรรม : เครื่องพ่นเกสรเพศผู้ หลักการทำ �งาน : เก็บดอกทุเรียนที่ ร่วงหล่นตามพื้น จากนั้นตัดส่วนประกอบ อื่นๆ ของดอกออก ให้เหลือเฉพาะเรณู แล้วนำ �ไปใส่ไว้ที่ปลายของเครื่องพ่น จากนั้น ใช้ปั๊มลมเป่าพ่นเรณูแทนการปัดดอก สามารถช่วยให้อัตราการติดผลเพิ่มสูงขึ้น ลดความเสียหายของดอกจากแรงกระแทก ของการปัด อีกทั้งด้ามจับมีความยาว สามารถเป่าพ่นเรณูในตำ �แหน่งที่สูงแทน การปีนต้นได้ และผู้ใช้งานมีความพึงพอใจ อยู่ในระดับสูง ชื่อนวัตกรรม : เครื่องปัดดอกอัตโนมัติ หลักการทำ �งาน : ใช้ไม้แปรงชนิดขนนุ่ม โดยอาศัยการหมุนจากมอเตอร์ไฟฟ้า เพื่อ ให้แปรงขยับได้เอง ใช้สำ �หรับปัดดอกใน ตอนกลางคืน โดยมีไฟฉาย เพื่อความสะดวก ในการมองเห็นตอนกลางคืน อีกทั้งมือจับ ยังสามารถปรับระดับการยืดหดตาม ความต้องการได้ สามารถลดขั้นตอนการ ปีนต้นทุเรียน ประหยัดแรงในการปัด และ ลดความเสียหายของดอกทุเรียน จากการ สั่นเบาๆ ของแปรง ตลอดจนการใช้ ไฟส่องสว่างช่วยลดการเกิดอันตรายใน เวลากลางคืน ผู้ใช้งานมีความพึงพอใจ อยู่ในระดับสูง