นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 247

20 นิตยสาร สสวท. บ ทความนี้ผู้เขียนจะอธิบายถึงความสำ �คัญของภาพวาดทาง วิทยาศาสตร์ ขั้นตอนการวาดภาพ พื้นฐานเทคนิคการวาดเส้นด้วย ดินสอ แสงและเงา โดยแนะนำ �การใช้งานแอปพลิเคชัน Sketchbook และเตรียมทักษะความพร้อมเพื่อประยุกต์ใช้ในการวาดภาพ นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เช่น มือถือ แท็บเล็ต โดยผู้เขียนจะยกตัวอย่าง การวาดภาพดอกไม้ ได้แก่ ดอกลีลาวดี เพื่อประกอบเนื้อหาของบทความนี้ ความสำ �คัญของภาพวาดทางวิทยาศาสตร์ ภาพวาดทางวิทยาศาสตร์เป็นเครื่องมือสำ �คัญให้นักวิทยาศาสตร์ สื่อสารกันได้โดยไม่มีอุปสรรคทางภาษา สามารถอธิบายรายละเอียดของ ข้อมูลได้อย่างชัดเจน มีข้อดีเมื่อเปรียบเทียบภาพถ่าย ดังนี้ ภาพวาดทางวิทยาศาสตร์ (Scientific Illustration) คือ ภาพวาดประกอบข้อมูลวิทยาศาสตร์ ใช้อธิบายความรู้ ในสาขาต่างๆ เช่น ดาราศาสตร์ สัตววิทยา พฤกษศาสตร์ เป็นการถ่ายทอดรายละเอียดของตัวอย่างที่มีอยู่จริง ให้เหมือนจริงและถูกต้องตามหลักวิทยาศาสตร์ทั้งลักษณะ ขนาด สัดส่วน ซึ่งภาพถ่ายบางภาพมักมีบริเวณที่ไม่ชัด หรือไม่สามารถให้รายละเอียดการทับซ้อนได้ ในยุคโบราณภาพวาดทางวิทยาศาสตร์มีการใช้อ้างอิงในตำ �ราทาง วิทยาศาสตร์ ดังที่เห็นภาพประกอบต่างๆ เริ่มพรรณนาถึงร่างกายมนุษย์ ชีวิตพืชและสัตว์จนถึงจักรวาล เช่น ภาพวาดหัวใจมนุษย์ที่วาดโดยดาวินซีราวปี ค.ศ.1511 - 1513 เพื่อศึกษาโครงสร้างของหัวใจมนุษย์ ซึ่งวิธีการ ของเขาเป็นแบบสังเกตแล้วอธิบายเป็นภาพวาดอย่างละเอียด ภาพ 1 กายวิภาคศาสตร์หัวใจมนุษย์วาดโดยดาวินซี 1. ประกอบข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ ใช้บันทึก อ้างอิง เพื่ออธิบาย ความรู้ในสาขาต่างๆทางวิทยาศาสตร์ เช่น การแพทย์ ดาราศาตร์ สัตววิทยา พฤกษศาสตร์ การวาดภาพสามารถใช้เพื่อให้นักวิทยาศาสตร์ ใช้สื่อสารแนวคิดให้กลุ่มเป้าหมายเข้าใจได้ดีขึ้น ไม่ว่าจะเป็นนักวิจัย นักศึกษา ประชาชนทั่วไป และเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ในการจัดทำ �เอกสาร ตำ �รา งานวิจัย หนังสือเรียน 2. เฝ้าสังเกตการเปลี่ยนแปลงและติดตามในแต่ละช่วงพัฒนาการ เจริญของสิ่งมีชีวิต เช่น การเจริญเติบโตของลูกอ๊อดไปเป็นกบเต็มวัย หรือ ติดตามระยะการแบ่งเซลล์พืชที่ได้จากกล้องจุลทรรศน์ 3. ภาพวาดเป็นการประมวลลักษณะสำ �คัญและเป็นภาพตัวแทน ของประชากรของสิ่งมีชีวิตนั้นๆ