นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 247

ปีที่ 52 ฉบับที่ 247 มีนาคม - เมษายน 2567 51 ภาพ 2 ผึ้งหาน้ำ �หวานและช่วยผสมเกสรดอกไม้ ที่มา: https://www.voathai.com/a/pollinators-at-risk-tk/3257473.html ระบบนิเวศของแมลงสามารถแบ่งตามการดำ �รงชีวิตของแมลงได้ดังนี้ แมลงน้ำ � (Aquatic Insects) เป็นแมลงที่อาศัยอยู่ใกล้แหล่งน้ำ � หรือบางช่วงของวงจรชีวิตอาศัยอยู่ในน้ำ � เช่น แมลงปอ มวนกรรเชียง แมลงชีปะขาว แมลงบก (Terrestrial insects) เป็นแมลงที่ดำ �รงชีวิต อยู่บนบก หายใจด้วยท่อลมด้านข้าง ลําตัว เช่น ผีเสื้อ จักจั่น แมลงได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศอย่างไร ผลกระทบและผลที่ตามมาจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ ไม่ว่าจะเป็นการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิอากาศที่สูงขึ้น การเปลี่ยนแปลง รูปแบบการเกิดฝน ซึ่งอาจจะเกิดพายุถี่มากขึ้น รุนแรงขึ้น ความแห้งแล้ง น้ำ �ท่วม ผลกระทบที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ มีผลต่อการดำ �รงชีวิตของสิ่งมีชีวิต รวมทั้งแมลงด้วย ภูมิอากาศเป็นตัวกำ �หนดชนิดและการอยู่รอดของแมลง โดยพบว่าในพื้นที่ที่มีภูมิภาค เขตร้อนชื้นจะพบความหลากหลายทางชีวภาพของแมลงสูง สำ �หรับประเทศไทยมีแมลงไม่น้อยกว่าแสนชนิด แต่มีการจำ �แนกและตั้งชื่อทาง วิทยาศาสตร์เพียง 10,000 กว่าชนิดเท่านั้น อุณหภูมิอากาศที่สูงขึ้นส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงวงจรชีวิตของแมลงบางชนิด แมลงบางชนิดอาจจะมีวงจรชีวิตสั้นลง หรือมีการ ผสมพันธุ์ได้มากขึ้น ขอยกตัวอย่างแมลง 2 ชนิด คือ ผึ้ง ซึ่งเป็นแมลงที่เห็นอยู่คู่กับดอกไม้ ผึ้งงานออกหาน้ำ �หวานจากเกสรดอกไม้ และ มีบทบาทสำ �คัญในธรรมชาติในการช่วยผสมเกสรดอกไม้ หากผึ้งบนโลกมีปริมาณลดลง ผู้ช่วยผสมเกสรของต้นไม้ลดลง ส่งผลให้ผลผลิต ของต้นไม้ลดลงตามไปด้วย และแมลงอีกชนิดที่ไม่ค่อยมีใครให้ความสนใจแต่เป็นแมลงที่สำ �คัญ เช่น แมลงครั่ง (Laccifer lacca Kerr) โดยพบแมลงครั่งอยู่ตามต้นไม้ในที่ต่างๆ กัน มีทั้งไม้ยืนต้น และไม้พุ่ม เช่น ต้นก้ามปู พุทรา สะแก แมลงครั่งจะใช้ปากเจาะ เข้าไปในกิ่งของต้นไม้เพื่อดูดน้ำ �เลี้ยงมาเป็นอาหาร และขับถ่ายครั่งออกมาเพื่อห่อหุ้มตัวเอาไว้ป้องกันอันตรายจากภายนอก โดยมีลักษณะ สีเหลืองทอง นิ่มและเหนียว เมื่อถูกอากาศนานเข้าก็จะแข็งและมีสีน้ำ �ตาล เรียกว่า ครั่ง ซึ่งปัจจุบันเกษตรกรมีการเพาะเลี้ยงแมลงครั่ง เพื่อเก็บครั่งไปขาย โดยครั่งสามารถนำ �ไปใช้ในการย้อมสีผ้า ใช้เป็นเชลแล็ก (shellac) ซึ่งใช้ในอุตสาหกรรมอาหาร ขนม และสามารถ นำ �ไปเคลือบเม็ดยา สารทาเคลือบไม้ การเลี้ยงแมลงครั่งให้ได้ผลผลิตสูงจะขึ้นกับปัจจัยหลายอย่าง เช่น ชนิด อายุของต้นไม้ พันธุ์ครั่ง ที่ใช้และจำ �นวนที่ปล่อย ฤดูกาล อุณหภูมิอากาศ พบว่าการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศเป็นปัจจัยหนึ่งที่ส่งผลต่อปริมาณผลผลิตของครั่ง ที่เลี้ยงไว้