นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 248

ปีที่ 52 ฉบับที่ 248 พฤษภาคม - มิถุนายน 2567 9 สำ �คัญของการเล่นเชิงวิศวกรรมเพื่อเอื้อให้เด็กได้สำ �รวจและเล่นอย่างอิสระ สนับสนุนให้เด็กได้เล่นก่อสร้าง สังเกตพฤติกรรมและการมีส่วนร่วมของเด็ก เปิดโอกาสให้เด็กได้บอกเล่าความคิด ใช้คำ �ถาม ชวนสนทนา สอดแทรก คำ �ศัพท์ที่เกี่ยวข้อง และเสริมแรงให้กำ �ลังใจเพื่อส่งเสริมการมีส่วนร่วมของเด็ก ในการออกแบบเชิงวิศวกรรมและสร้างจิตนิสัยทางวิศวกรรมโดยจำ �เป็นต้อง คำ �นึงถึงความเหมาะสมกับพัฒนาการ ความสามารถ ความสนใจ และบริบท ของเด็กเป็นรายบุคคล อีกทั้งความปลอดภัยของเด็กเป็นสำ �คัญ นอกจากนี้ ครูหรือผู้ที่ดูแลเด็กพึงตระหนักว่า การเล่นของเด็กนั้นมีหลากหลายรูปแบบ และมีวัตถุประสงค์ที่แตกต่างกันออกไป การให้อิสระแก่เด็กในการเล่นเป็น สิ่งจำ �เป็น และการมีส่วนร่วมของผู้ใหญ่เพื่อเสริมต่อการเรียนรู้ในการเล่น ของเด็กนั้นควรมีความสมดุลในจังหวะที่เหมาะสมและเป็นธรรมชาติโดย ไม่ขัดจังหวะหรือรบกวนการเล่นของเด็ก ผู้เขียนหวังเป็นอย่างยิ่งว่าบทความนี้จะช่วยจุดประกายให้ผู้อ่าน ได้รับองค์ความรู้และเกิดความตระหนักเพื่อสนับสนุนการเล่นเชิงวิศวกรรม ของเด็กปฐมวัย อีกทั้งอาจต่อยอดโดยปรับและประยุกต์ใช้สื่ออุปกรณ์ที่มีอยู่หรือ หาได้ง่ายในท้องถิ่นให้เกิดประโยชน์และมีจุดมุ่งหมายมากยิ่งขึ้น Bagiati, A., & Evangelou, D. (2016). Practicing Engineering While Building with Blocks: identifying engineering thinking. European Early Childhood Education Research Journal, 24 (1): 67-85. https://doi.org/10.1080/1350293X.2015.1120521. Bairaktarova, D. & Evangelou, D. & Bagiati, A. & Brophy, S. (2011). Early Engineering in Young Children’s Exploratory Play with Tangible Materials. Children, Youth and Environments, 21 (2): 212-235. http://www.colorado.edu/journals/cye. Bodrova, E. & Leong, D. J. (2018). Tools of the Mind: a vygotskian early childhood curriculum. In Fleer, M. & van Oers, B. (eds). International Handbook of Early Childhood Education. Springer International Handbooks of Education. https://doi.org/10.1007/978-94-024-0927-7_56. Gold, Z. S. & Elicker, J. & Beaulieu, B. A. (2020). Learning Engineering Through Block Play: stem in preschool. YC Young Children, 75 (2): 24–29. https://www.jstor.org/stable/26979142. Gold, Z. S. & Elicker, J. & Evich, C. D. & Mishra, A. A. & Howe, N. & Weil, A. E. (2021). Engineering Play with Blocks as an Informal Learning Context for Executive Function and Planning. Journal of Engineering Education, 110 (4): 803–818. https://doi.org/10.1002/jee.20421. Lottero-Perdue, P. S. (2019). Engaging Young Children in Engineering Design: encouraging them to think, create, try and try again. In Cohen, L. & Waite-Stupiansky, S. (Eds.), STEM in Early Childhood Education. Taylor and Francis. National Association for the Education of Young Children. (2020). Developmentally Appropriate Practice [Position Statement]. NAEYC. Selly, P. B. (2017). Teaching STEM Outdoors: activities for young children . Redleaf Press. Weigel, D. & Byington, T. & Kim, Y. (2019). Engineering in the Preschool Classroom. University of Nevada Cooperative Extension. https://naes.agnt.unr.edu/PMS/ Pubs/116_2019_05.pdf. กระทรวงศึกษาธิการ. (2561). คู่มือหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 สำ �หรับเด็กอายุ 3 - 6 ปี . สำ �นักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สำ �นักงานคณะกรรมการการศึกษา ขั้นพื้นฐาน. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2563). ก รอบการเรียนรู้และแนวทางการจัดประสบการณ์การเรียนรู้บูรณาการวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และคณิตศาสตร์ใน ระดับปฐมวัย ตามหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 . โกโกพริ้นท์ (ไทยแลนด์). บรรณานุกรม • สังเกตพฤติกรรมการมีส่วนร่วมของเด็กในการเล่นเชิงวิศวกรรม เช่น การเลือกและการใช้งานวัสดุของเด็ก การจัดการกับปัญหา การเล่น และการสื่อสารกับเพื่อน การมุ่งมั่นพยายาม • ใช้คำ �ถามปลายเปิดในจังหวะที่เหมาะสมอย่างเป็นธรรมชาติ เพื่อให้เด็กได้บอกเล่าความคิด แผนการ วิธีการ การออกแบบ การสร้าง การเลือกใช้วัสดุ การทดสอบ การประเมิน ปัญหาที่พบ หรือแนวทาง แก้ปัญหา เช่น หนูกำ �ลังทำ �อะไรอยู่ หนูจะทำ �อะไร หนูคิดว่าจะใช้อะไรทำ �... ได้บ้าง ทำ �ไมหนูถึงเลือก...มาสร้าง... หนูวางแผนไว้อย่างไร หนูคิดว่าทำ �ไม... ที่หนูสร้างถึงล้ม หนูคิดว่าน่าจะปรับตรงไหนได้บ้าง หนูลองเล่าให้ฟังหน่อยว่า หนูออกแบบ/สร้าง...ของหนูอย่างไร • ให้คำ �แนะนำ �ในการแก้ปัญหาโดยเชื่อมโยงความรู้เดิมของเด็ก โดยถามคำ �ถามหรือแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับวัสดุที่เลือกใช้ • สอดแทรกหรือเสริมคําอธิบายของเด็กโดยใช้คําศัพท์ที่เกี่ยวข้อง กับวิศวกรรมอย่างเหมาะสมกับวัย เช่น สมดุล ลาด เอียง โครงสร้าง ต้นแบบ ทดสอบ รวมถึงคำ �ศัพท์ทางคณิตศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับจำ �นวน รูป เรขาคณิต ขนาด แบบรูป สรุป การเล่นเชิงวิศวกรรมเป็นการเล่นที่เน้นการคิดและการกระทำ �ที่ เกี่ยวข้องกับการออกแบบและการก่อสร้างของเด็ก ตัวอย่างเช่น การเล่นกับบล็อก หรือวัสดุปลายเปิดอื่นๆ ที่แสดงถึงพฤติกรรมการเล่นเชิงวิศวกรรม เช่น สื่อสารเป้าหมาย ก่อสร้าง แก้ปัญหา ริเริ่ม สร้างสรรค์ ทดสอบ/ประเมิน ผลการออกแบบวิธีแก้ปัญหา ครูหรือผู้ที่ดูแลเด็กมีบทบาทสำ �คัญในการเป็น ผู้อำ �นวยความสะดวกในการเล่นเชิงวิศวกรรมของเด็ก ทั้งในด้านการจัดเตรียม สภาพแวดล้อมทั้งในและนอกห้องเรียน รวมทั้งสื่อปลายเปิดซึ่งถือเป็นกุญแจ