นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 252

ปีที่ 53 ฉบับที่ 252 มกราคม - กุมภาพันธ์ 2568 19 Huang, Q., et al. (2024). Environmental Dyeing and Functionalization of Silk Fabrics with Natural Dye Extracted from Lac. Molecules, 29 (10): 23 - 58. จักร พิชัยศรทัต. (2566). การย้อมผ้าด้วยสีจากธรรมชาติ. พิมพ์ครั้งที่ 5.กรุงเทพมหานคร: ลาดพร้าว. สุพะไชย์ จินดาวุฒิกุล. (2567). การย้อมสีเส้นกกด้วยสีธรรมชาติ. วารสารกรมวิทยาศาสตร์บริการ, 71 (220): 21-23. สืบค้นเมื่อ 20 ตุลาคม 2567, จาก http://lib3.dss.go.th/fulltext/dss_j/2562_68_209_P21-23.pdf. อรนุช นาคชาติ ชูจิต สาระภาค และคุณภัทร ศรศิลป์. (2565). ก ารใช้ประโยชน์และเพิ่มมูลค่าของส่วนเหลือทิ้งทางการเกษตรและกากเครื่องดื่มประเภทชงเพื่อประยุกต์ใช้ในการ ย้อมสีไหม . รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์. อรนุช นาคชาติ และคณะ. (2560). การย้อมสีไหมด้วยเมล็ดมะขามและเปลือกหุ้มเมล็ดมะขามเพื่อเพิ่มมูลค่าเชิงพาณิชย์. วารสารวิชาการเทคโนโลยีอุตสาหกรรม : มหาวิทยาลัยราชภัฏ สวนสุนันทา, 5 (2): 60-70. บรรณานุกรม ภาพ 10 สีธรรมชาติที่ได้จากพืชแต่ละชนิด จากประเด็น “เคมีแห่งสีสัน: กลไกทางเคมีของการย้อมสีจากธรรมชาติ” ที่นำ �เสนอข้างต้นจะเห็นได้ว่า การย้อมสีธรรมชาติ คือ การนำ �พืช สัตว์ หรือแร่ธาตุที่ผ่านกระบวนการสกัดจนได้สีสำ �หรับใช้ในการย้อมเส้นใย ซึ่งสีธรรมชาติมีความเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม มากกว่าสีสังเคราะห์ที่ผลิตจากสารเคมีในห้องปฏิบัติการ แต่สีธรรมชาติก็มีข้อจำ �กัดด้านความเข้มของสีและความทนทานของสี จึงมี การใช้สารช่วยติดสีหรือมอร์แดนท์ช่วยเสริมการยึดเกาะระหว่างสีย้อมกับเส้นใยด้วยพันธะทางเคมี ทำ �ให้สีติดกับเส้นใยคงทนมากขึ้น การย้อมสีต้องผ่านกระบวนการต่างๆ เริ่มตั้งแต่การเตรียมเส้นใย การเลือกสี กระบวนการย้อม การติดสี และการล้างสีหลังย้อม สีธรรมชาติที่นิยมใช้ในประเทศไทย ได้แก่ ครั่ง (สีแดง) คราม (สีน้ำ �เงิน) แก่นเข (สีเหลือง) ซึ่งให้เฉดสีหลากหลายตามชนิดของพืช นอกจากนี้ การย้อมสีธรรมชาติต้องเลือกอุณหภูมิที่เหมาะสมกับการย้อมซึ่งมีทั้งย้อมร้อนและย้อมเย็นเพื่อให้สีติดกับเส้นใยได้ดีขึ้น สีธรรมชาติมีบทบาทสำ �คัญในเชิงวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ ควรส่งเสริมและอนุรักษ์วิธีการย้อมสีธรรมชาติให้คงอยู่ต่อไป อย่างไรในสังคมสมัยใหม่ และมีแนวทางหรือวิธีการใดบ้างที่จะปรับปรุงกระบวนการย้อมสีธรรมชาติให้สามารถผลิตได้ในปริมาณมาก และมีประสิทธิภาพสูงขึ้นเพื่อตอบสนองต่อความต้องการในอุตสาหกรรมแฟชั่นและสิ่งทอที่นับวันจะพัฒนาก้าวหน้ามากขึ้น