นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 252

ปีที่ 53 ฉบับที่ 252 มกราคม - กุมภาพันธ์ 2568 21 DIY Tinkering Making - จะทำ �อุปกรณ์นี้ขึ้นมาใช้เองได้อย่างไร - จะซ่อมแซมสิ่งนี้ด้วยตนเองอย่างไร - สิ่งนี้ทำ �งานอย่างไร - ข้างในอุปกรณ์มีอะไร - จะประกอบชิ้นส่วนเข้าไปอย่างไร - ถ้าปรับชิ้นส่วนนี้ อุปกรณ์จะทำ �งาน อย่างไร - จะสร้างสิ่งต่าง ๆ ได้อย่างไร - จะมีแนวทางประดิษฐ์อุปกรณ์ที่ทำ �งาน ตามต้องการได้อย่างไร - การใช้สิ่งของที่มีการสร้างอุปกรณ์ ขึ้นมาใช้เอง - การซ่อมแซมสิ่งต่าง ๆ ด้วยตนเอง - การศึกษาการทำ �งานของสิ่งของ ด้วยการแกะชิ้นส่วน ประกอบชิ้นส่วน แก้ไข ดัดแปลง หรือนำ �ชิ้นส่วน ไปทำ �อย่างอื่นที่เรียกว่าการแฮ็ก (Hack) - การสร้างสิ่งต่างๆ ตามเป้าหมาย ที่ต้องการ - การประดิษฐ์คิดค้นอุปกรณ์ ชุดอุปกรณ์ ตามความต้องการ - สร้าง ทำ � หรือซ่อมแซมสิ่งต่างๆ ด้วยตนเอง (ไม่จำ �เป็นต้องทำ �คนเดียว) - เป็นการทำ �งานผสมผสานระหว่างการ ลองถูกลองผิดและความเชี่ยวชาญ จากประสบการณ์ - เน้นทักษะแบบช่างหรือทักษะทางกายภาพ - มุ่งแก้ปัญหา ซ่อมแซม หรือปรับเปลี่ยน การทำ �งานของสิ่งของ - การสร้างสิ่งต่างๆ ซึ่งเป็นสิ่งใหม่ หรือสิ่ง ที่มีอยู่แล้วด้วยแนวทางใหม่ มักมีการใช้ เทคโนโลยีเข้ามาช่วย เช่น เครื่องพิมพ์ สามมิติ ไมโครคอนโทรลเลอร์ - มักมีเป้าหมายของการทำ �งานเพื่อการ แบ่งปัน การทำ �เพื่อสังคมหรือการร่วมมือ ในกลุ่มเมกเกอร์ C hamrat, S., 2024 ได้กล่าวถึงความหมายของ DIY Tinker Maker ไว้ดังนี้ DIY (Do It Yourself) เป็นการทำ �สิ่งของ ด้วยตนเอง โดยไม่ต้องมีความเชี่ยวชาญหรือความรู้พิเศษ ใช้วัสดุอุปกรณ์ที่มีอยู่ในบ้านหรือซื้อมาจากร้านขายอุปกรณ์เบ็ดเตล็ด เช่น การซ่อมแซมเครื่องใช้ไฟฟ้าในบ้าน โดยการจัดกิจกรรม DIY จะช่วยส่งเสริมให้นักเรียนมีโอกาสเรียนรู้วิทยาศาสตร์ในรูปแบบ ไม่เป็นทางการและมีความเป็นอิสระ ส่งผลให้นักเรียนได้ทดลองและสำ �รวจ แนวคิดใหม่ๆ ด้วยตนเอง ซึ่งเป็นการพัฒนาความคิดสร้างสรรค์และทักษะ การแก้ปัญหา (Galvin et al.,2021) ซึ่งเป็นพื้นฐานของการเป็นนวัตกร Tinker เป็นการทดลอง ปรับปรุงหรือแก้ไขสิ่งของให้ดีขึ้น โดย จะเน้นใช้ขั้นตอนการสร้าง หรือการพัฒนาสิ่งใหม่ๆ โดยไม่ต้องมีแผนหรือ ออกแบบที่ชัดเจน เน้นความสนุกสนาน และค้นพบสิ่งใหม่ นอกจากนี้ ยังเน้นการปรับเปลี่ยนวัตถุประสงค์ของสิ่งของที่ถูกออกแบบมาตั้งแต่แรก เรียกว่า การแฮ็ก (Hack) โดยกิจกรรม Tinkering เป็นกิจกรรมที่ให้ นักเรียนรื้อ แกะ ซ่อมแซม และประกอบ ปรับเปลี่ยนการทำ �งาน โดย มีลักษณะการเรียนรู้หลายมิติที่สร้างแรงบันดาลใจในการเป็นนวัตกร ของนักเรียนได้ เช่น มิติการมีส่วนร่วม ทำ �ให้นักเรียนมุ่งมั่นใช้เวลาและ มีแรงจูงใจในการทำ �กิจกรรม มิติการพัฒนาความเข้าใจ ซึ่งนักเรียนจะ แสดงออกถึงความเข้าใจผ่านการกระทำ �หรือการพูด (Bevan, Petrich & Wilkinson, 2014) ซึ่งสอดคล้องกับ Chamrat & Suyamoon, 2024 ที่อธิบายไว้ว่ากิจกรรม Tinkering ช่วยให้นักเรียนมีความมุ่งมั่นที่จะคิดค้น และปรับปรุงแนวคิดที่จะสร้างนวัตกรรมที่มีคุณค่า นั่นหมายความว่า นักเรียนเกิดแรงบันดาลใจที่จะเป็นนวัตกรจากการทำ �กิจกรรม Tinkering Maker เป็นการสร้างสิ่งของด้วยการใช้เครื่องมือและวัสดุที่มีอยู่ โดยใช้แผนหรือการออกแบบที่ชัดเจน และเน้นการสร้างสิ่งของที่มีคุณค่า และมีประโยชน์ กิจกรรมที่ส่งเสริม Making ช่วยเสริมสร้างการเรียนรู้ เชิงปฏิบัติที่หลากหลายและส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ การแก้ปัญหาให้ กับนักเรียน โดยเปิดโอกาสให้นักเรียนได้เรียนรู้การคิดและลงมือปฏิบัติ แบบนวัตกร เช่น ในบริบท makerspace ทำ �ให้นักเรียนสามารถเข้าถึง เครื่องมือขั้นสูง อาทิ เครื่องพิมพ์ 3 มิติและไมโครคอนโทรลเลอร์ ซึ่ง ช่วยกระตุ้นการเป็นนวัตกรในด้านการสำ �รวจและการทดลองของนักเรียน (Halverson & Sheridan, 2014) DIY Tinker Maker จึงเป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมให้นักเรียนเป็น ผู้ดัดแปลง ซ่อมแซม ปรับปรุงการทำ �งานและสร้างสิ่งต่างๆ ขึ้นมาด้วย ตนเอง ส่งผลให้นักเรียนได้คิดขั้นสูงและลงมือทำ �อย่างสร้างสรรค์ใน ห้องเรียนวิทยาศาสตร์ นำ �ไปสู่การพัฒนาการคิดและทักษะการแก้ปัญหาซึ่ง เป็นพื้นฐานของนวัตกร กิจกรรมเหล่านี้มีเป้าหมายเพื่อให้นักเรียนได้มี การพัฒนาทักษะ กระบวนการคิด การออกแบบ ให้นักเรียนได้ลงมือทำ � ด้วยตนเองนำ �ไปสู่การเป็นนวัตกรที่มีความคิดสร้างสรรค์ การจัดกิจกรรม DIY Tinker Maker ในห้องเรียนนั้นสามารถ จัดกิจกรรมได้โดยมีิวิธีการเริ่มต้นและบูรณาการแนวคิดเหล่านี้ในห้องเรียน ซึ่งปรับจากหนังสือกิจกรรมการเรียนรู้ DIY Tinker Maker ตามแนวสะเต็ม ศึกษา (Chamrat, S., 2024) ตารางแสดงลักษณะของการจัดกิจกรรม DIY Tinker Maker กิจกรรม ลักษณะของคำ �ถาม ลักษณะกิจกรรม กรอบแนวคิด