นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 252

22 นิตยสาร สสวท. ตัวอย่างกิจกรรม DIY Tinker Maker: กิจกรรม แค่มีเกลือ ไฟก็ติดได้ เนื่องจากบางโรงเรียนอาจมีอุปกรณ์ในการต่อวงจรไฟฟ้า ไม่เพียงพอต่อจำ �นวนนักเรียน หรือในบางครั้งอุปกรณ์ต่างๆ อาจเกิดการ ชำ �รุดเสียหาย เช่น สายไฟขาดทำ �ให้นักเรียนอาจไม่ได้ทำ �การทดลองใน การต่อวงจรไฟฟ้า ถึงแม้หลายท่านอาจมองว่าปัจจุบันมีเทคโนโลยีที่ช่วยให้ นักเรียนได้จำ �ลองการต่อวงจรไฟฟ้าได้ด้วยตนเอง แต่นักเรียนอาจไม่ได้ ลงมือปฏิบัติจึงอาจทำ �ให้นักเรียนไม่สามารถเรียนรู้วิทยาศาสตร์อย่างที่ วิทยาศาสตร์เป็น หรือบางสถานที่อาจขาดความพร้อมทางด้านสัญญาณ อินเทอร์เน็ต เครื่องมือสื่อสาร ทำ �ให้ไม่สามารถใช้ Interactive Simulation ได้ และการเรียนผ่าน Interactive Simulation ก็ไม่เหมือนกับการที่ นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง ดังนั้น ผู้เขียนจึงขอแนะนำ �กิจกรรม มีเกลือ ไฟก็ติดได้ ที่เป็นกิจกรรมตามกรอบแนวคิด DIY Tinker Maker โดยกิจกรรมนี้มีวัตถุประสงค์ให้นักเรียนได้สร้างสายไฟขึ้นมาใช้เองจาก วัสดุที่มีอยู่เดิม เป็นการกระตุ้นให้นักเรียนเกิดแนวคิด DIY ขึ้น โดย การใช้อุปกรณ์ที่มีอยู่เดิมหรือสามารถหาได้ง่าย ในส่วนนี้จะช่วยส่งเสริม ให้นักเรียนเกิดการแฮ็ก ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ Tinker นอกจากนี้ การที่ ให้นักเรียนได้ออกแบบแก้ปัญหาและทดลองทำ �ในสิ่งที่นักเรียนได้ออกแบบ มีการแก้ไขผลที่เกิดขึ้นเป็นการส่งเสริมให้นักเรียนเป็น Maker ซึ่ง กิจกรรมดังกล่าวเหมาะสมกับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยอุปกรณ์ ในการทำ �กิจกรรมมีเพียง เกลือ ถ่านไฟฉาย สายไฟคลิปปากจระเข้ หลอดไฟ แป้งสาลีอเนกประสงค์ กาว น้ำ � ภาพอุปกรณ์ : เกลือ แป้งสาลีอเนกประสงค์ สายไฟคลิปปากจระเข้ และถ่านไฟฉาย(จากซ้ายไปขวา) ขั้นตอนการจัดกิจกรรม 1. ครูชี้แจงปัญหาที่เกิดขึ้นก่อนเริ่มทำ �การทดลองเรื่องการต่อ วงจรไฟฟ้า ดังนี้ “เนื่องจากสายไฟที่เตรียมไว้หายไปส่งผลทำ �ให้อุปกรณ์ ในการทดลองไม่เพียงพอกับนักเรียน และนักเรียนจะไม่ได้ทำ �การทดลอง ครบทุกกลุ่ม” จากสถานการณ์ดังกล่าว ครูกระตุ้นนักเรียนให้ช่วยแก้ปัญหา ดังนี้ • พวกเราจะทำ �อย่างไร เพื่อให้ทุกกลุ่มได้ทำ �การทดลอง คำ �ถามนี้ จะช่วยส่งเสริมให้เกิดแนวคิด DIY เพื่อหาสิ่งใหม่ หรือสร้างสิ่งใหม่ มาทดแทน (นักเรียนตอบตามความคิดของตนเอง) • มีอุปกรณ์ใดหรือสิ่งใดที่จะช่วยให้นักเรียนสามารถดัดแปลง เพื่อนำ �มาแทนอุปกรณ์ที่ขาดหายไปได้ คำ �ถามในส่วนนี้จะช่วยส่งเสริมให้ นักเรียนเกิด Tinkering ซึ่งนักเรียนจะคิดเกี่ยวกับสิ่งของที่มีและสามารถ นำ �มาดัดแปลงได้อย่างไร 2. ครูเสนออุปกรณ์ให้นักเรียน ดังนี้ แป้งอเนกประสงค์ กาว เกลือ สายไฟ (บางส่วน) ถ่านไฟฉาย และหลอดไฟ พร้อมเปิดภาพการ ทดลองที่ทำ �ให้หลอดไฟติด โดยครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันคิดแนวทาง ในการทำ �ให้หลอดไฟติดจากอุปกรณ์ที่มีให้ พร้อมกำ �หนดกติกาโดยให้ จำ �นวนสายไฟ ปริมาณแป้ง และกาวในปริมาณที่เท่ากันทุกกลุ่ม 3. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4 - 5 คน โดยนักเรียนแต่ละกลุ่ม ออกแบบแนวทางในการทำ �การทดลองจากอุปกรณ์ที่มีให้ พร้อมทั้งเขียน แนวทางในการทำ �การทดลอง และดำ �เนินการทดลองตามแนวทางที่กลุ่ม ของตนเองออกแบบ พร้อมทั้งบันทึกผลการทดลอง (หลอดไฟของแต่ละกลุ่ม สว่างไม่เท่ากัน) ในขั้นตอนนี้จะให้นักเรียนได้ฝึกการ Maker โดยให้ นักเรียนสร้าง ออกแบบสิ่งใหม่จากอุปกรณ์ที่กำ �หนดให้ 4. นักเรียน และครูร่วมกันอภิปรายสิ่งที่เกิดขึ้นเพื่อให้นักเรียน เกิดแรงบันดาลใจในการพัฒนาแนวคิดและแนวทางในการแก้ปัญหาโดยใช้ ประเด็นคำ �ถามต่อไปนี้ • นักเรียนทำ �อย่างไรให้หลอดไฟติด • นักเรียนใช้อุปกรณ์ใดบ้าง และเพราะเหตุใดจึงคิดเช่นนั้น • ผลการทดลองของแต่ละกลุ่มเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร และมีผลมาจากสิ่งใด • เพราะเหตุใดแป้งสาลีเอนกประสงค์ หรือกาวที่นักเรียนผสม