นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 252

ปีที่ 53 ฉบับที่ 252 มกราคม - กุมภาพันธ์ 2568 27 ภาพ 2 รูปแบบการโต้แย้งของ Toulmin (Toulmin’s Argument Pattern: TAP) กับสถานการณ์ในการแข่งขันฟิสิกส์สัประยุทธ์ ในการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ ครูสามารถใช้เทคนิคการสอนด้วยการโต้แย้งทางวิทยาศาสตร์ในประเด็นเนื้อหาทั่วไปที่ ครูถนัดหรือเชี่ยวชาญหรือเข้าใจปัญหานั้นเป็นอย่างดี สามารถให้คำ �แนะนำ �กับนักเรียนได้หลากหลายมิติ แต่อุปสรรคที่อาจเกิดขึ้นหาก นำ �มาปรับใช้กับโจทย์ฟิสิกส์สัประยุทธ์ที่เป็นปัญหาปลายเปิดเกี่ยวข้องกับปรากฏการณ์ธรรมชาติที่สามารถสังเกตได้ เช่น ความรู้ด้าน ฟิสิกส์ที่จำ �กัดไม่ว่าจะเป็นความรู้ด้านทฤษฎีหรือการทดลอง อุปกรณ์ในการทดลองที่จำ �กัด ความเข้าใจหลักทางฟิสิกส์ไม่เพียงพอ และความยากลำ �บากในการแยกแยะการโต้แย้งทางวิทยาศาสตร์จากการโต้แย้งรูปแบบอื่น โดยสุดท้ายแล้วครูจะต้องเน้นย้ำ �ถึง ความจำ �เป็นในการวิจัย ทดลอง เก็บข้อมูลความรู้ที่ได้ และมุมมองของครูที่เกี่ยวกับการโต้แย้งทางวิทยาศาสตร์ด้วย (Sampson Grooms และ Walker, 2010) การโต้แย้งทางวิทยาศาสตร์นั้นจำ �เป็นต้องให้นักเรียนเข้าใจหลักปฏิบัติทางวิทยาศาสตร์รวมถึง การโต้แย้งด้วย โดยเน้นย้ำ �ถึงความจำ �เป็นที่ครูจะต้องเปลี่ยนการสอนในชั้นเรียนให้มุ่งเน้นไปที่วิธีที่นักวิทยาศาสตร์ใช้ในการเรียน กระบวนการ/รูปแบบการโต้แย้งทางวิทยาศาสตร์ Toulmin, 2012 เขียนหนังสือเรื่อง The Uses of Argument วิจารณ์การโต้แย้งที่เป็นทางการและใช้วิธีการให้เหตุผล ที่ดำ �เนินจากส่วนรวมไปหาส่วนย่อยที่เป็นแบบแผนมากเกินไป จึงได้เสนอแบบจำ �ลองสำ �หรับการวิเคราะห์ข้อโต้แย้งในชีวิตประจำ �วัน รวมถึงองค์ประกอบต่างๆ เช่น การเรียกร้อง การรับรอง การให้เหตุผล และการสนับสนุน โดยรูปแบบการโต้แย้งของ Toulmin (Toulmin’s Argument Pattern; TAP) ที่ถูกนำ �มาใช้อย่างกว้างขวางในหลากหลายสาขาวิชา มีองค์ประกอบสำ �คัญ 6 ประการ ดังภาพ 2 โดยมีคำ �อธิบาย ดังนี้ (1) ข้อกล่าวอ้าง (Claim) เป็นสิ่งที่ใช้ในการโต้แย้ง หรือประเด็นที่เห็นต่างจากคำ �ถามที่ กำ �หนดไว้ (2) ข้อมูล (Data) เป็นข้อเท็จจริงที่สนับสนุนข้อกล่าวอ้างดังกล่าว เช่น หลักฐานข้อเท็จจริง ข้อเปรียบเทียบ หรือ ข้อมูลทางสถิติ (3) หลักฐาน/การรับประกัน/ข้อยืนยัน (Warrants) เป็นสิ่งที่ช่วยสนับสนุนข้อมูล หรือที่มาของข้อมูล เช่น ทฤษฎี การทดลองเพื่อสนับสนุนให้ข้อมูลน่าเชื่อถือ (4) เงื่อนไข (Qualifiers) เป็นสิ่งที่หยิบยกขึ้นมาเพื่อกล่าวถึงสภาพการณ์จำ �เพาะ เงื่อนไข ข้อจำ �กัด ขอบเขตของข้อมูล จุดแข็ง เพื่อสนับสนุนข้อกล่าวอ้าง (5) สิ่งสนับสนุน (Backing) เป็นสิ่งที่สนับสนุนทางอ้อม หรือตัวอย่างที่เป็นการเพิ่มความน่าเชื่อถือ และความมีเหตุผลของหลักฐาน/การรับประกัน/ข้อยืนยัน (6) การพิสูจน์หักล้าง (Rebuttals) เป็นการสรุปสถานการณ์และหลักฐานต่างๆ เพื่อล้มล้างข้อมูลและเงื่อนไขที่จะกล่าวอ้าง หรือเพื่อที่จะเชื้อเชิญให้เกิดการทบทวน หรือพิจารณาในประเด็นใหม่ ฝ่ายนำ �เสนอ อธิบายโจทย์ กลไม้บรรทัด ดังนั้น ถ้าไม่เป็นเช่นนั้นแล้ว... (เป็นไปตามที่ฝ่ายค้านขัดแย้ง) เนื่องจาก... ด้วยเหตุผลว่า... (ผลการทดลอง) (เป็นไปตามฝ่ายนำ �เสนอ) ถ้าหากว่าปรากฏการณ์ เป็นไปตามการทดลอง ของฝ่ายนำ �เสนอยกมา การอธิบายปรากฏการณ์ ถูกต้องแล้ว ผลการทดลอง ทฤษฎี แบบจำ �ลอง สามารถอธิบายปรากฏการณ์ ทดลองด้วยตัวแปรความสูง ระยะ ยื่นของไม้บรรทัด ขนาดกระดาษ พื้นผิวของโต๊ะที่วางไม้บรรทัด ผลการทดลองไม่เป็น ความจริง อ้างทฤษฎีผิด อธิบายปรากฏการณ์กับ ผลการทดลอง ไม่สอดคล้องกัน ข้อกล่าวอ้าง (claim) เงื่อนไข (qualifiers) ข้อมูล (data) หลักฐาน/การรับประกัน/ ข้อยืนยัน (warrants) การพิสูจน์หักล้าง (rebuttals สิ่งสนับสนุน (backing)