นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 252

38 นิตยสาร สสวท. 3. ผู้สอนกระตุ้นให้ผู้เรียนคิดแก้ปัญหาโดยเริ่มจากการใช้ทักษะ การตั้งคำ �ถามด้วยหลัก 5W1H ซึ่งสามารถนำ �ไปใช้กับผู้เรียนในครั้งต่อไป (Who) ผู้เรียนต้องการมอบของขวัญที่มีสมบัติล่องหนและ สามารถพกพาให้กับใคร (What) ผู้เรียนจะสร้างของขวัญอะไรที่สามารถล่องหนและ สามารถพกพาได้ (อาจมองเป็นช่วงเวลา) (When) ผู้เรียนจะมอบของขวัญที่ล่องหนและพกพาได้ เมื่อไหร่ (Where) ผู้เรียนต้องการมอบของขวัญที่ล่องหนและพกพาได้ที่ไหน (อาจมองเป็นสถานที่ หรือใช้ส่วนไหนของร่างกาย) (Why) ทำ �ไมผู้เรียนถึงต้องการมอบของขวัญที่ล่องหนและ พกพาได้ให้กับผู้รับหรือทำ �ไมจึงคิดสร้างของขวัญที่ล่องหนและพกพาได้นี้ ให้กับผู้รับ (How) ผู้เรียนมีแนวทางที่จะทำ �ให้ของขวัญมหัศจรรย์นี้สามารถ ล่องหนได้อย่างไร การนำ �เสนอสื่อภาพยนตร์ที่คุ้นเคยให้กับผู้เรียนสามารถสร้าง ความสนใจและเปิดโอกาสในการคิดเชื่อมโยงระหว่างโลกจินตนาการกับ ความเป็นไปได้ในด้านวิทยาศาสตร์ และการใช้สถานการณ์ปัญหาสมมติ สามารถส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ และการตั้งคำ �ถามให้กับผู้เรียน ซึ่งนำ �ไปสู่ การพัฒนาความสามารถในการทำ �ความเข้าใจภารกิจได้ ขั้นที่ 2 รวบรวมข้อมูลและแนวคิดที่เกี่ยวข้องกับปัญหา (Related Information Search) 1. ผู้เรียนศึกษาหลักการล่องหนจากสื่อและแหล่งเรียนรู้ที่ครู จัดเตรียมให้และสืบค้นด้วยตนเอง โดยผู้สอนให้คำ �แนะนำ �เกี่ยวกับหลักการ การล่องหนของวัตถุหลากหลายลักษณะ พร้อมยกตัวอย่าง เช่น การล่องหน ของชุดมนุษย์ต่างดาว Predator การพรางตัวของปลาหมึก และการล่องหน ของวัตถุทางการทหารด้วยเทคโนโลยีปัจจุบัน (Boonsat, 2022; KeepDoing, 2022) 2. ผู้เรียนวิเคราะห์ความต้องการและข้อจำ �กัดที่ต้องคำ �นึงในการ สร้างวัตถุล่องหนผ่านการตอบคำ �ถามสำ �คัญ ดังนี้ (1) ของขวัญสุด มหัศจรรย์ในวันคริสมาสต์ที่มีสมบัติล่องหนพกพาได้และมีความสร้างสรรค์ ภาพ 1 ผู้เรียนสังเกตการทำ �งานของผ้าคลุมล่องหนจากส่วนหนึ่งของภาพยนตร์ Harry Potter (ซ้าย) และดำ �เนินการวิเคราะห์สถานการณ์ที่ผู้สอนกำ �หนด ผ่านการตอบคำ �ถาม 5W1H (ขวา) ภาพ 2 ผู้เรียนสร้างแนวคิดในการสร้างวัตถุล่องหนที่หลากหลาย (บน) และผู้เรียนร่วมกันพัฒนาโมเดลถุงเท้าล่องหนซึ่งเป็นของขวัญสุดมหัศจรรย์ในวันคริสมาสต์ (ล่าง) ใช้หลักการอะไร (2) ความสามารถในการล่องหน เกิดขึ้นได้อย่างไร และ (3) ใช้วัสดุ/หลักการอะไร ในการทำ �ให้วัตถุล่องหน 3. ผู้เรียนแต่ละกลุ่มรวบรวมข้อมูลและแนวคิดที่เกี่ยวข้องกับปัญหา เพื่อนำ �มาวิเคราะห์หาแนวทางหรือวิธีการในการแก้ปัญหาที่หลากหลาย การใช้สื่อและแหล่งเรียนรู้ที่หลากหลายสามารถช่วยให้ผู้เรียน เข้าใจหลักการเบื้องต้นที่เกี่ยวข้อง และการอภิปรายร่วมกันในประเด็นเชิงลึก ต่างๆ ส่งผลให้ผู้เรียนมีข้อมูลที่หลากหลาย มองเห็นความเป็นไปได้และ แนวทางการออกแบบ ซึ่งเป็นการพัฒนาความสามารถในการสร้างแนวคิด เพื่อนำ �สู่การแก้ปัญหาได้ ขั้นที่ 3 ออกแบบวิธีการแก้ปัญหา (Solution Design) 1. ผู้สอนกระตุ้นให้ผู้เรียนออกแบบวิธีการแก้ปัญหา (Solution Design) ในการสร้างวัตถุล่องหนมากกว่า 1 วิธี ผ่านการคิดเชิงสร้างสรรค์ ในความหลากหลายของแนวทางการแก้ปัญหา/ความแปลกใหม่ ผ่านการ ร่างของขวัญสุดมหัศจรรย์ในวันคริสมาสต์ที่สามารถล่องหนพกพาได้ จาก ตัวอย่างที่ได้จากการคิดของผู้เรียน คือ แว่นตาล่องหน และถุงเท้าล่องหน สำ �หรับเพื่อนในวันคริสมาสต์ 2. ผู้เรียนร่วมกันลงข้อสรุปว่าของขวัญสุดมหัศจรรย์ในวัน คริสมาสต์เป็นอะไร ผ่านการอภิปรายร่วมกันในประเด็นต่างๆ ได้แก่ (1) ข้อดี และข้อจำ �กัดของวัตถุล่องหน (2) ความสอดคล้องของหลักการการล่องหน และ (3) ความเป็นไปได้เมื่อนำ �ไปใช้จริงผ่านการร่างภาพตัวอย่างวัตถุ ล่องหน กิจกรรมในขั้นนี้สามารถพัฒนาความสามารถในการลงมือ แก้ปัญหาได้เนื่องจากผู้เรียนได้คิดค้นหาแนวทางในการแก้ปัญหาที่ หลากหลายรวมทั้งมีการเปรียบเทียบแต่ละแนวทางร่วมกัน ผ่านการวิเคราะห์ เชิงวิพากษ์ในประเด็นต่างๆ