นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 253

18 นิตยสาร สสวท. ที่เกิดขึ้นเมื่อนักเรียนอยู่ในระดับที่สามารถพัฒนาทักษะหรือความเข้าใจได้ โดยการช่วยเหลือหรือชี้แนะจากบุคคลอื่นที่มีประสบการณ์มากกว่า เมื่อ นักเรียนมีพัฒนาการในการเรียนมากขึ้น ครูจึงค่อยๆ ลดความช่วยเหลือ ลงจนกระทั่งนักเรียนสามารถเกิดการเรียนรู้ได้ด้วยตนเองต่อไป (นพมาศ ปลัดกอง, 2561) ผู้เขียนขอนำ �เสนอตัวอย่างการจัดการเรียนรู้ในชั้นเรียนที่ สนับสนุนการโต้แย้งทางวิทยาศาสตร์ด้วยเทคนิคนั่งร้านเสริมการเรียนรู้ โดยใช้ความก้าวหน้าสามระดับเป็นนั่งร้านเสริมการเรียนรู้การโต้แย้งทาง วิทยาศาสตร์ของนักเรียน ดังนี้ ระดับที่ 1: การตั้งสมมติฐานจากการสังเกต การโต้แย้งเริ่มต้น โดยการให้นักเรียนตั้งสมมติฐานจากเหตุการณ์หรือปรากฏการณ์ที่สังเกต ได้ง่าย เช่น การติดตามเรื่องราวรอยเท้าฟอสซิล (National Research Council, 1998) ในกิจกรรมนี้นักเรียนจะได้เห็นรอยเท้าปริศนา ดังภาพ 2 โดยครูจะให้นักเรียนสังเกตและพิจารณาภาพทีละตำ �แหน่ง (Position) เพื่อให้นักเรียนสร้างและปรับปรุงเรื่องราว เมื่อพบกับรอยเท้าในตำ �แหน่ง ถัดไป นักเรียนจะสังเกตเพื่อตั้งสมมติฐานว่ารอยเท้าเกิดขึ้นได้อย่างไร ภาพ 2 รอยเท้าปริศนา ที่มา : National Research Council (1998) ภาพ 3 ลักษณะของไข่ฟองน้ำ � ที่มา : AliExpress ภาพ 4 อุปกรณ์การทดลองไข่ฟองน้ำ � ที่มา : Teacher guide 124, Science Take-Out. (2010). ภาพ 5 แบบจำ �ลองการฟักตัวของไข่ฟองน้ำ � ที่มา: Pinkflamingoparty สัตว์สองชนิดนี้มีปฏิสัมพันธ์กันหรือไม่ บางคนอาจโต้แย้งว่ารอยเท้า เกิดขึ้นในเวลาที่แตกต่างกัน สัตว์สองตัวไม่เคยมีปฏิสัมพันธ์กัน ระดับที่ 2: การทดสอบคำ �กล่าวอ้าง เมื่อนักเรียนตั้งสมมติฐาน หรือคำ �กล่าวอ้างของตนเองจากการสังเกตแล้ว ลำ �ดับถัดไปนักเรียนจะต้อง หาหลักฐานด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์เพื่อมาทดสอบคำ �กล่าวอ้าง ของตนเองและบุคคลอื่น ผ่านการวิเคราะห์รูปร่างและลักษณะของรอยเท้า โดยเปรียบเทียบกับข้อมูลทางบรรพชีวินวิทยา (Paleontology) ซึ่งเป็นวิธี ที่นักวิทยาศาสตร์ใช้เพื่อศึกษาพฤติกรรมของสัตว์ในอดีต เช่น การเคลื่อนไหว การล่า หรือการหลบหนี ระดับที่ 3: การยืนยันคำ �กล่าวอ้างของตนเองจากหลักฐาน เป็นการนำ �หลักฐานที่รวบรวมได้เชื่อมโยงกับคำ �กล่าวอ้างเพื่อนำ �มาสร้าง คำ �อธิบายทางวิทยาศาสตร์สำ �หรับการโต้แย้ง โดยนักเรียนจะพิจารณา จากหลักฐานของตนเองว่าเหมาะสม น่าเชื่อถือ หรือเพียงพอต่อการนำ �มา สร้างคำ �กล่าวอ้างของตนเองมากน้อยเพียงใด ครูเอมิ ครูวิทยาศาสตร์โรงเรียนมัธยมปลายแห่งหนึ่งใน สหรัฐอเมริกา (Llewellyn, 2013, p. 32 - 35) ใช้การทดลองเกี่ยวกับปัจจัย ที่ส่งผลต่อการฟักตัวของไข่ฟองน้ำ � (แคปซูลเจลที่ละลายในน้ำ �แล้วกลายเป็น ฟองน้ำ �รูปสัตว์ต่างๆ) ในการพัฒนาทักษะการโต้แย้งทางวิทยาศาสตร์ของ นักเรียน ซึ่งในชั้นเรียนของครูเอมิเป็นนักเรียนเรียนร่วมคือ มีนักเรียน ปกติเรียนร่วมกับนักเรียนที่เป็นเด็กพิเศษ ในการทดลองนี้แบ่งเป็น 2 ตอน โดยมีอุปกรณ์ดังแสดงในภาพ 4 ตัวอย่างกิจกรรมการโต้แย้งทางวิทยาศาสตร์ “ไข่ฟองน้ำ �” ตอน 1 การฟักไข่ฟองน้ำ � นักเรียนจะทำ �การทดลองเพื่อพิจารณาว่าอุณหภูมิของน้ำ �ส่งผล ต่ออัตราการฟักของไข่ฟองน้ำ �หรือไม่ โดยทำ �การทดลองจำ �นวน 3 ครั้ง กำ �หนดให้ปริมาตรน้ำ �คงที่ และจับเวลาอัตราการฟักของไข่ฟองน้ำ �ที่มี อุณหภูมิแตกต่างกัน ดังตาราง 1 จากนั้นนักเรียนจะสร้างกราฟข้อมูล ที่ได้จากการทดลอง และรายงานความสัมพันธ์ระหว่างอุณหภูมิของน้ำ �กับ เวลาในการฟักของไข่ฟองน้ำ �