นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 253

ปีที่ 53 ฉบับที่ 253 มีนาคม - เมษายน 2568 19 ตาราง 1 อุณหภูมิที่ใช้ในการทดลองการฟักไข่ฟองน้ำ � การทดลองครั้งที่ 1 2 3 อุณภูมิ (องศาเซลเซียส) 25 35 45 โดยก่อนที่นักเรียนจะทำ �กิจกรรมตอน 2 ครูเอมิได้ยกตัวอย่าง การโฆษณาที่ระบุว่า “ คุณสามารถลดน้ำ �หนักได้ด้วยการสะกดจิต เพียง จ่ายเงิน 49.99 ดอลลาร์ (ประมาณ 1,600 บาท) และรับประกัน 100% ว่าเป็นวิธีที่ได้ผลไม่ว่าคุณจะเคยมีประสบการณ์การลดน้ำ �หนักมาก่อนหรือไม่ ก็ตาม” เมื่อนักเรียนได้ตรวจสอบโฆษณาและอ่านคำ �รับรองที่กล่าวว่า ผู้คน สามารถลดน้ำ �หนักได้ถึง 45 กิโลกรัมในเวลา 8 เดือน และนักเรียนคน หนึ่งสังเกตเห็นข้อความเล็กๆ ที่เขียนว่า “ผลลัพธ์ของแต่ละคนอาจ แตกต่างกัน” จากนั้น ครูเอมินำ �การอภิปรายประเด็นที่ว่า “นักเรียน เชื่อหรือไม่ว่าคำ �กล่าวอ้างของโฆษณาดังกล่าวนั้นสมเหตุสมผล” นักเรียน : ไม่เชื่อว่าการสะกดจิตจะสามารถทำ �ให้คนลดน้ำ �หนัก ได้ (Claim) ครู : นักเรียนมีหลักฐานอะไรมาสนับสนุนคำ �กล่าวอ้างของ ตนเอง นักเรียน : จากข้อความที่ว่า รับประกัน 100 % ที่จะสามารถ ลดน้ำ �หนักได้ 45 กิโลกรัม ภายใน 8 เดือน แต่กลับมีข้อความว่า ผลลัพธ์ ของแต่ละคนอาจแตกต่างกัน ซึ่งแสดงถึงความไม่แน่นอนในการได้ผลลัพธ์ จากการสะกดจิต (Evidence) ครู : เหตุผลอะไรทำ �ให้นักเรียนคิดเช่นนั้น นักเรียน : การรับประกัน 100% ขัดแย้งกับหลักวิทยาศาสตร์ เนื่องจากไม่มีวิธีการใดที่สามารถรับประกันผลลัพธ์ที่แน่นอนได้สำ �หรับ ทุกคนในด้านสุขภาพและการลดน้ำ �หนัก (Reasoning) จากนั้นครูเอมิได้นำ �นิตยสารมา 2 ฉบับ ที่พาดหัวข่าวเกี่ยวกับ การลดน้ำ �หนัก คือ นิตยสาร A พาดหัวข่าวว่า “วิธีการลดน้ำ �หนักแบบใด ที่เหมาะสมกับคุณ” และ นิตยสาร B พาดหัวข่าวว่า “ไม่ต้องอดอาหาร แต่เรายังลดน้ำ �หนักได้อยู่” นักเรียนจะเชื่อถือข้อมูลจากนิตยสารฉบับใด และมีหลักฐานอะไรมาสนับสนุนคำ �กล่าวอ้างของนักเรียน โดยครูมีเกณฑ์ การพิจารณา ดังตาราง 2 ซึ่งตัวอย่างเบื้องต้นนี้จะช่วยให้นักเรียนเข้าใจ กิจกรรมตอน 2 เกี่ยวกับการทดสอบคำ �กล่าวอ้างของโฆษณามากขึ้น ตาราง 2 เกณฑ์การพิจารณาความน่าเชื่อถือของนิตยสาร ตอน 2 การทดสอบคำ �กล่าวอ้างของโฆษณา ประเด็นพิจารณา ผู้เขียนบทความ ลักษณะของบทความ การอ้างอิง นิตยสาร A นักโภชนาการ ใช้หลักการทางวิทยาศาสตร์ มีการอ้างอิงงานวิจัยมาสนับสนุน นิตยสาร B นักรีวิว ใช้ประสบการณ์ส่วนตัว ไม่มีการอ้างอิงงานวิจัย จากคำ �กล่าวอ้างของบริษัท HatchFast ดังภาพ 6 นักเรียน ต้องออกแบบการสืบเสาะหาความน่าเชื่อถือของข้อมูลเพื่อทดสอบ คำ �กล่าวอ้างดังกล่าว โดยการทดสอบคำ �กล่าวอ้างนี้คือ การหาหลักฐาน จากการทดลอง โดยนักเรียนต้องระบุตัวแปรที่เกี่ยวข้องกับการสืบเสาะนี้ นอกจากนี้ ในการหาหลักฐานสามารถใช้การสังเกต การทดสอบ หรือการ สืบค้นข้อมูลได้ จากนั้นเขียนขั้นตอนการสืบเสาะ และร่วมกันตัดสินใจว่า จะรวบรวมข้อมูลใดบ้าง หลังจากการสืบเสาะ นักเรียนจะได้หลักฐานเพียงพอ ที่จะหักล้างคำ �กล่าวอ้างของบริษัท ในกิจกรรมตอน 2 เป็นการเตรียมนักเรียนให้พร้อมสำ �หรับ การโต้แย้งในระดับที่ 3 คือ การยืนยันคำ �กล่าวอ้างของตนเองจากหลักฐาน อย่างเต็มรูปแบบ โดยครูเอมิจัดเตรียมใบกิจกรรม Q-C-E-E (Question- Claim-Evidence-Explanation) ให้นักเรียนเพื่อจัดระเบียบการนำ �เสนอ แบบปากเปล่า ใบกิจกรรม Q-C-E-E นี้ให้พื้นที่กับนักเรียนเขียนคำ �ถามที่ กำ �ลังตรวจสอบ คำ �กล่าวอ้างที่ถูกเสนอ หลักฐานที่สนับสนุนคำ �กล่าวอ้าง และคำ �อธิบายที่สรุปเหตุผลที่เชื่อมโยงข้อกล่าวอ้างและหลักฐานเข้าด้วยกัน รวมถึงแนวคิดหลักที่ได้จากการเรียนรู้ ภาพ 6 คำ �กล่าวอ้างโฆษณาของบริษัท HatchFast ที่มา : Teacher guide 124, Science Take-Out. (2010). ภาพ 7 ใบกิจกรรม Q-C-E-E ที่มา : Llewellyn (2013)