นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 255

20 | นิตยสาร สสวท. กระดูกแกนมีจำ �นวน 80 ชิ้น ประกอบด้วยกะโหลกศีรษะ กระดูกสันหลัง กระดูกอก และกระดูกซี่โครง กระดูกรยางค์มี 126 ชิ้น ได้แก่ กระดูกแขน กระดูกขา รวม ไปถึงกระดูกสะบัก กระดูกไหปลาร้า และกระดูกเชิงกราน ซึ่งเป็นที่ยึด เกาะของแขนและขา กระดูกขาและเท้า 2 ข้าง มี 60 ชิ้น ได้แก่ กระดูกต้นขา (Femur) กระดูกสะบ้า (Patella) กระดูกหน้าแข้ง (Tibia) กระดูกน่อง (Fibula) กระดูกข้อเท้า (Tarsal) กระดูกฝ่าเท้า (Metatarsal) และกระดูก นิ้วเท้า (Phalanx) การจัดเรียงของกระดูกฝ่าเท้าร่วมกับกระดูกข้อเท้า และกระดูก นิ้วเท้า เป็นดังภาพ 3 ภาพ 3 กระดูกฝ่าเท้า (Metatarsal bones) ที่มา : Cinnamon, L.V. et al., Seeley’s Anatomy & Physiology, 2017. แพทย์อธิบายว่าในกรณีกระดูกฝ่าเท้าชิ้นที่ 5 หัก สามารถรักษาได้ 2 วิธี คือ การผ่าตัด และการไม่ผ่าตัด การรักษาโดยไม่ต้องผ่าตัด เช่น การใส่เฝือก การประคบเย็น และการยกเท้าขึ้นสูง ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับอาการ และลักษณะการหักของกระดูกว่าเป็นแบบใด ลักษณะของกระดูกฝ่าเท้าหักที่อาจต้องรักษาด้วยการผ่าตัด เช่น 1. กระดูกหักรุนแรงหรือเคลื่อน (Severe or Displaced Fracture) เป็นการที่กระดูกหักและมีการเคลื่อนออกจากตำ �แหน่งเดิม มากกว่าปกติจนทำ �ให้ไม่สามารถรักษาให้อยู่ในตำ �แหน่งเดิมได้หากไม่ทำ � การผ่าตัด 2. กระดูกหักแบบโจนส์ (Jones Fracture) เป็นกระดูกหักที่ เกิดขึ้นที่ฐานของกระดูกฝ่าเท้าชิ้นที่ 5 ซึ่งเป็นบริเวณที่เมื่อเกิดความเสียหาย แล้วจะทำ �ให้ต้องใช้เวลาในการรักษาหรือหายได้ช้า ส่วนในกรณีของผู้เขียนตามภาพ 1 แพทย์ทำ �การรักษาโดยการ ใส่เฝือกอ่อนร่วมกับการประคบเย็น ดังภาพ 4 การใส่เฝือกอ่อนเป็นการ ช่วยลดการเคลื่อนไหวของเท้า ลดแรงกระแทกหรือแรงบิดที่อาจทำ �ให้ กระดูกเคลื่อนคงแนวกระดูกให้อยู่ในตำ �แหน่งที่เหมาะสม ทำ �ให้กระดูก สมานเร็วขึ้น ส่วนการประคบเย็นเป็นการช่วยลดอาการปวด ฟกช้ำ � บวม โดยขณะที่ใส่เฝือกไม่สามารถลงน้ำ �หนักบริเวณฝ่าเท้าที่หักได้เพื่อป้องกัน การเคลื่อนไหวของกระดูก เนื่องจากการขยับเท้าอาจทำ �ให้กระดูกที่หัก เลื่อนออกจากตำ �แหน่งเดิมได้ โดยระหว่างนี้ควรใช้ไม้เท้าและวอล์กเกอร์ (Walker) ในการเดิน การใส่เฝือกอ่อนต้องใช้เวลาประมาณ 6 - 8 สัปดาห์ และอาจ ยาวนานมากกว่านี้หากกระดูกไม่ประสานกัน เมื่อกระดูกเริ่มประสานกัน ดังภาพ 5 แพทย์ก็จะให้ถอดเฝือกอ่อนออก ซึ่งหลังจากถอดเฝือกอ่อนแล้ว