นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 255

ปีที่ 53 ฉบับที่ 255 กรกฎาคม - สิงหาคม 2568 | 27 “The universe is a pretty big place. If it’s just us, seems like an awful waste of space.” “เอกภพช่างกว้างใหญ่ไพศาล หากมีเพียงเราอยู่ลำ �พัง ก็ดูจะเป็นการสิ้นเปลืองพื้นที่อย่างน่าเสียดาย” นั บแต่อดีตเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน มนุษย์เฝ้าสังเกตท้องฟ้ายามค่ำ �คืน ด้วยความสงสัยและคอยตั้งคำ �ถามถึงความเป็นไปได้ในการมีอยู่ของ สิ่งมีชีวิตอื่นในเอกภพอันกว้างใหญ่ ตำ �นานและความเชื่อเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิต จากดวงดาวอันไกลโพ้นมีปรากฏอยู่ในหลายวัฒนธรรมทั่วโลกมาอย่าง ยาวนาน ทว่าด้วยความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ทำ �ให้ หลายคำ �ถามที่เคยเป็นเพียงความเชื่อหรือแนวคิดเชิงปรัชญาได้กลายมาเป็น เป้าหมายสำ �คัญของมนุษยชาติในการเดินทางเพื่อค้นหาและไขคำ �ตอบที่ เราทุกคนต่างสงสัยกันมาเนิ่นนาน ที่มาภาพ: https://nmspacemuseum.org/inductee/carl-sagan/ ที่มาคำ �คม: https://www.goodreads.com/quotes/282727-the-universe-is-a-pretty-big-place-if-it-s-just ภาพ 1 ผลงานศิลปะของ Robert T. McCall หนึ่งในศิลปินผู้ทรงอิทธิพลที่สุดด้านศิลปะอวกาศ ที่มา: https://neverwasmag.com/2020/01/the-art-of-robert-t-mccall/#jp -carousel-117251 ภาพ 2 ดวงจันทร์ยูโรปา (ด้านหน้า) และดาวพฤหัสบดี (ด้านหลัง) ที่มา: https://theweek.com/science/jupiter-moon-europa-life-oxygen Carl Sagan, Contact ในช่วงศตวรรษที่ 20 นักดาราศาสตร์เริ่มสำ �รวจแนวคิดเรื่อง ดาวเคราะห์คล้ายโลก (Earth-like Planet) ซึ่งเป็นดาวเคราะห์ที่มีสภาพแวดล้อม เอื้อต่อการดำ �รงอยู่ของสิ่งมีชีวิต การค้นพบดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ ที่มีลักษณะคล้ายโลกทำ �ให้เกิดความหวังว่าสิ่งมีชีวิตอาจไม่ได้จำ �กัดอยู่แค่ บนโลกของเราเท่านั้น ทำ �ให้ภารกิจสำ �รวจอวกาศมากมายมุ่งศึกษาบรรยากาศ และองค์ประกอบของดาวเคราะห์เหล่านั้น เพื่อตรวจหาสัญญาณของน้ำ �หรือ แก๊สชีวภาพที่จำ �เป็นต่อสิ่งมีชีวิต เมื่อมองกลับมาที่ระบบสุริยะของเรา นักวิทยาศาสตร์ต่างให้ ความสนใจไปที่ดาวอังคาร เนื่องจากมีหลักฐานสำ �คัญหลายประการที่ บ่งชี้ว่าดาวเคราะห์ดวงนี้อาจเคยมีน้ำ �ที่อยู่ในสถานะของเหลวมาก่อน อย่างไรก็ตาม ในช่วงไม่กี่ทศวรรษที่ผ่านมา ยูโรปา (Europa) หนึ่งในดวงจันทร์ ของดาวพฤหัสบดีได้กลายมาเป็นอีกหนึ่งจุดหมายปลายทางที่น่าสนใจ และมีศักยภาพสูงสำ �หรับการค้นหาสิ่งมีชีวิตนอกโลก ภาพถ่ายจากยาน Voyager 1 และ Voyager 2 ในปี 1979 เผยให้เห็นพื้นผิวน้ำ �แข็งของยูโรปา และต่อมาในทศวรรษ 1990 ยาน Galileo ค้นพบหลักฐานที่เชื่อได้ว่ายูโรปาอาจมีมหาสมุทรของเหลวซ่อนอยู่ ใต้เปลือกน้ำ �แข็ง นักวิทยาศาสตร์ตั้งสมมติฐานว่ามหาสมุทรนี้อาจมี ช่องระบายความร้อนใต้ทะเลลึกที่มีลักษณะคล้ายกับที่ปรากฏบนโลก ซึ่งเป็น ระบบนิเวศอันลึกลับใต้ทะเลลึกที่แสงจากดวงอาทิตย์ไม่สามารถส่องไปถึงได้ แต่กลับเต็มไปด้วยสิ่งมีชีวิตมากมายอาศัยอยู่ เพื่อไขปริศนานี้ NASA จึงได้ พัฒนาภารกิจ Europa Clipper ซึ่งถูกออกแบบมาเพื่อสำ �รวจดวงจันทร์ ยูโรปาอย่างละเอียด โดยมีเป้าหมายในการเปิดเผยความจริงใต้พื้นผิวน้ำ �แข็ง และศึกษาสภาพแวดล้อมของดวงจันทร์ลึกลับแห่งนี้ว่ามีสภาพที่เอื้อต่อ การดำ �รงอยู่ของสิ่งมีชีวิตหรือไม่ ทำ �ความรู้จักดวงจันทร์ยูโรปา ยูโรปา (Europa) เป็นหนึ่งในดวงจันทร์ของดาวพฤหัสบดีที่ น่าหลงใหลที่สุดดวงหนึ่งในระบบสุริยะและเป็นหนึ่งในสี่ของดวงจันทร์ กาลิเลโอ (Galilean Moons) ซึ่งประกอบด้วย ไอโอ (Io) แกนีมีด (Ganymede) คัลลิสโต (Callisto) และยูโรปา ดวงจันทร์กลุ่มนี้ถูกค้นพบ โดยนักดาราศาสตร์ชื่อก้องโลกอย่าง กาลิเลโอ กาลิเลอิ เมื่อกว่า 400 ปี มาแล้ว โดยยูโรปาถือเป็นดวงจันทร์ที่เล็กที่สุดในกลุ่ม แต่กลับมีความ น่าสนใจไม่น้อยไปกว่าดวงจันทร์ดวงอื่น