นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 255

ปีที่ 53 ฉบับที่ 255 กรกฎาคม - สิงหาคม 2568 | 41 ก ารวัดความยาว เป็นหนึ่งในเนื้อหาทางคณิตศาสตร์พื้นฐานที่สำ �คัญในระดับประถมศึกษาตอนต้น เป็นความรู้และทักษะที่จำ �เป็น ในการดำ �เนินชีวิตประจำ �วันและการทำ �งานต่างๆ ซึ่งการจัดการเรียนรู้เรื่องการวัดความยาวมักถูกมองว่าเป็นเรื่องที่ง่าย และไม่ซับซ้อน ครูเน้นการสอนวิธีการใช้ไม้บรรทัดที่ถูกต้องเพื่อวัดความยาวของสิ่งต่างๆ นั่นคือ วางไม้บรรทัดให้ทาบไปตามสิ่งที่วัด โดยให้ตัวเลข 0 อยู่ที่ปลายด้านหนึ่งแล้วอ่านตัวเลขที่ตรงกับปลายอีกด้านหนึ่ง แต่แท้จริงแล้วในการเรียนรู้เรื่องการวัดความยาว นักเรียน ควรมีโอกาสพัฒนาแนวคิดและความเข้าใจเกี่ยวกับความยาวและการวัดความยาวอย่างลึกซึ้ง เช่น • เข้าใจว่า “ความยาว” เป็นปริมาณที่สามารถเปรียบเทียบและวัดได้ • รู้จักหน่วยความยาวและเข้าใจความแตกต่างของหน่วยที่ไม่ใช่หน่วยมาตรฐานกับหน่วยมาตรฐานต่างๆ (เซนติเมตร เมตร มิลลิเมตร) รวมทั้งเข้าใจความจำ �เป็นของการมีหน่วยมาตรฐาน ทำ �ไมจึงต้องมีการกำ �หนดหน่วยมาตรฐานให้ใช้ร่วมกัน • เข้าใจลักษณะและส่วนประกอบของเครื่องมือวัดความยาว เช่น ขีดและตัวเลขบนไม้บรรทัด การใช้เครื่องมือวัดความยาว ได้อย่างถูกต้องและเหมาะสมกับสิ่งที่จะวัด • พัฒนาความรู้สึกเชิงปริภูมิเกี่ยวกับความยาว สามารถคาดคะเนความยาวของสิ่งต่างๆ ได้อย่างมีเหตุผล ไม่ใช่คาดคะเน จากการเดาตัวเลข การพัฒนาแนวคิดและความเข้าใจเหล่านี้อาจถูกละเลยได้ง่าย หากครูมองเป้าหมายของการเรียนรู้เป็นเพียงรู้วิธีการวัดความยาว ด้วยเครื่องมือวัดความยาวต่างๆ โดยไม่เห็นถึงกระบวนการคิดเบื้องหลังที่นักเรียนต้องพัฒนา สถานการณ์ปัญหาไม้บรรทัดหัก : โจทย์ที่ใช้วิเคราะห์ความเข้าใจของนักเรียน ภาพ 1 เป็นผลงานจากใบกิจกรรมไม้บรรทัดหักของนักเรียน A และนักเรียน B ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 นักเรียนหาความยาว ของสิ่งของตามภาพในโจทย์ที่กำ �หนด ซึ่งนักเรียนได้ทำ �โจทย์เหล่านี้หลังจากที่เรียนรู้วิธีการวัดความยาวเป็นเซนติเมตรโดยใช้ไม้บรรทัด มาแล้ว ภาพ 1 ผลงานการหาความยาวของโจทย์ไม้บรรทัดหักของนักเรียน A และนักเรียน B นักเรียน A : นักเรียน B : เมื่อพิจารณาคำ �ตอบของนักเรียน A และ นักเรียน B ท่านคิดว่านักเรียน A และ นักเรียน B หาความยาวได้ถูกต้องหรือไม่ นักเรียนมีแนวคิดในการหาคำ �ตอบอย่างไร เมื่อพิจารณาคำ �ตอบของนักเรียน A จะเห็นว่า นักเรียน A อ่านค่าความยาวของสิ่งของจากตัวเลขบนไม้บรรทัดที่ตรงกับ ส่วนปลายด้านขวาของสิ่งที่วัด โดยอาจไม่สนใจหรือไม่สังเกตว่าปลายอีกด้านหนึ่ง (จุดเริ่มต้น) เป็นขีดที่มีตัวเลขใดกำ �กับ และเป็นตัวเลข 0 หรือไม่ ในทำ �นองเดียวกัน เมื่อพิจารณาคำ �ตอบของนักเรียน B จะเห็นว่า นักเรียน B ไม่สามารถหาความยาวของสิ่งของในโจทย์ได้ นักเรียน B ไม่มีความเข้าใจเกี่ยวกับการวัดความยาว อาจใช้การเดาคำ �ตอบหรือนับจำ �นวนตัวเลขทั้งหมดบนไม้บรรทัดแล้วตอบ นักเรียน A และนักเรียน B อาจไม่มีความเข้าใจว่าช่องว่างระหว่างตัวเลขแต่ละช่องมีขนาดเท่ากันและมีความยาวเท่ากับ 1 เซนติเมตร จึงไม่สามารถแก้ปัญหาเพื่อหาความยาวได้ ซึ่งหากนักเรียนมีความเข้าใจ นักเรียนจะสามารถใช้ตัวเลขบนไม้บรรทัดทุกตัว เป็นจุดเริ่มต้นได้ แล้วนับจำ �นวนช่องว่างระหว่างตัวเลขเหล่านั้น