นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 255

ปีที่ 53 ฉบับที่ 255 กรกฎาคม - สิงหาคม 2568 | 53 ภาพจาก: https://truevirtualworld.com/th/article/design-thinking-for-digital-workplace ว่าใครคือกลุ่มลูกค้าในตลาดนัดโรงเรียน และลูกค้าที่จะมาซื้อขนมในงาน ตลาดนัดนั้นชอบอะไรและต้องการอะไร จากนั้นครูอาจจัดกิจกรรมให้ ผู้เรียนระดมความคิดว่าลูกค้าในตลาดนัดของเราเป็นใคร และเขาชอบ ขนมแบบไหน และเปิดโอกาสให้ผู้เรียนลองคิดในมุมมองของลูกค้าที่จะมา ซื้อขนม โดยให้ผู้เรียนในกลุ่มลองจินตนาการ คิดคำ �ถามในการสัมภาษณ์ ลูกค้าและได้ไปสัมภาษณ์กลุ่มตัวอย่างลูกค้า โดยคำ �ถามในการสัมภาษณ์ เช่น • ถ้าผู้เรียนเป็นคนซื้อในงานตลาดนัดโรงเรียน ผู้เรียนอยากกิน ขนมช็อกโกแลตแบบไหน • ขนมแบบไหนที่เห็นแล้วรู้สึก ว้าว อยากซื้อทันที • ชอบกินช็อกโกแลตกับผลไม้อะไร • ขนาดของขนมควรเป็นแบบไหน ถึงจะเดินกินในงานได้สะดวก จากนั้นครูและผู้เรียนร่วมกันสรุปความต้องการของลูกค้าจากการ สัมภาษณ์ เช่น ขนมต้องหน้าตาน่ารัก ถือง่าย ขนาดพอดีคำ � มีรสชาติอื่น ตัดเลี่ยน ขั้นที่ 2 ระบุความต้องการ (Define) ขั้นตอนนี้เป็นการนำ �ข้อมูล ที่ค้นพบในขั้นที่ 1 มาวิเคราะห์ สรุปประเด็นสำ �คัญ และตั้งเป้าหมายเพื่อ นำ �ไปสู่การคิดหาแนวทางและวิธีการแก้ปัญหาให้ตรงกับความต้องการ บทบาทของครูในขั้นตอนนี้จะเป็นผู้ช่วยเหลือผู้เรียนในการสรุปสิ่งที่ค้นพบ และแนะนำ �วิธีการกำ �หนดปัญหา โดยอาจใช้วิธีการสร้างโจทย์ เช่น “เรา จะ... (ทำ �อะไร)... เพื่อให้... (ใคร)... สามารถ... (ทำ �อะไรได้ดีขึ้น)... ได้อย่างไร” ตัวอย่างโจทย์ที่ได้มีดังนี้ • เราจะเปลี่ยนช็อกโกแลตที่แตกหักให้กลายเป็นขนมที่หน้าตา น่ารักและถือทานง่ายเพื่อให้เพื่อนๆ ที่มาเดินตลาดนัดสามารถซื้อได้ อย่างไร • เราจะสร้างสรรค์ขนมช็อกโกแลตที่มีขนาดพอดีคำ �เพื่อให้น้องๆ หรือเพื่อนๆ สามารถกินได้ไม่หกเลอะเทอะได้อย่างไร ส่วนผู้เรียนจะมีบทบาทเป็นผู้นำ �ข้อมูลที่ค้นพบมาสังเคราะห์ สรุป ประเด็นสำ �คัญเพื่อนำ �ไปต่อยอดสู่การคิดหาแนวทางและวิธีการแก้ปัญหา ให้ตรงกับความต้องการ ขั้นที่ 3 นำ �เสนอแนวทางแก้ปัญหา (Ideate) ขั้นตอนนี้เป็นการ นำ �แนวคิดในการแก้ปัญหาที่รวบรวมได้มาพิจารณาถึงความเป็นไปได้ ของแนวคิดต่างๆ บทบาทของครูในการจัดการเรียนรู้ขั้นตอนนี้จะเป็น ผู้กระตุ้นความคิดและเปิดโอกาสให้ผู้เรียนระดมความคิดอย่างอิสระ ผู้เรียนจะได้มีบทบาทในการเป็นนักคิดและนักต่อยอดความคิดโดยได้ฝึก การใช้กระบวนการคิดเชิงเหตุผล เชื่อมโยงความคิด เหตุการณ์ และ ข้อมูลต่างๆ แล้วนำ �เสนอแนวทางการแก้ปัญหาที่หลากหลาย พร้อมให้ เหตุผลประกอบว่าเหตุใดจึงเลือกใช้วิธีการแก้ปัญหานั้นๆ นอกจากนี้ ผู้เรียน จะได้ร่วมแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเพื่อหาแนวทางและวิธีการแก้ปัญหา ร่วมกัน เช่น จะเลือกใช้วัสดุ อุปกรณ์อะไรบ้าง ที่สามารถหาได้ง่าย จะใช้ แม่พิมพ์รูปอะไร หรือจะทำ �เป็นรูปทรงอิสระ จะใช้ผลไม้หรือเยลลี่อะไรมาผสม จะขายโดยการเสียบไม้ หรือใส่ถ้วย โดยครูคอยให้ความช่วยเหลือ แนะนำ � และอาจใช้คำ �ถามกระตุ้นการคิดของผู้เรียน ขั้นที่ 4 สร้างผลงาน (Prototype) ขั้นตอนนี้เป็นการออกแบบ และสร้างชิ้นงานเพื่อแก้ปัญหา บทบาทของครูในขั้นตอนนี้จะเป็นผู้ให้ คำ �ปรึกษา คำ �แนะนำ � และผู้สนับสนุนผู้เรียนในการสร้างสรรค์ชิ้นงาน ผู้เรียน จะเป็นนักวางแผนและนักสร้างสรรค์ ได้มีโอกาสในการนำ �แนวคิดที่กลุ่ม ได้ตกลงเลือกไว้เปลี่ยนให้เป็นต้นแบบที่จับต้องได้จริงเพื่อนำ �ไปทดสอบ ในการจัดการเรียนรู้นี้ ครูเปิดโอกาสให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มร่วมกัน กำ �หนดเป้าหมาย วางแผนการทำ �งาน ซึ่งมีขั้นตอนดังต่อไปนี้ • ผู้เรียนในกลุ่มร่วมกันวางแผนและแบ่งบทบาทหน้าที่ เช่น ใครเป็นคนเตรียมอุปกรณ์ ใครเป็นคนล้างผลไม้ ใครหลอมช็อกโกแลต ใครเป็นคนตกแต่ง • ผู้เรียนลงมือทำ �ขนมตามที่ออกแบบไว้ โดยใช้อุปกรณ์ที่ เตรียมมา โดยมีครูเป็นผู้อำ �นวยความสะดวกและให้คำ �ปรึกษาระหว่างการ ทำ �กิจกรรม ขั้นตอนนี้ผู้เรียนจะได้ใช้ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ที่เกี่ยวข้อง กับการเปลี่ยนแปลงของวัสดุเมื่อทำ �ให้ร้อนขึ้นหรือเย็นลงมาปฏิบัติจริง o ทำ �ให้ร้อนขึ้น: หลอมเศษช็อกโกแลตด้วยความร้อนจากเตา o ทำ �ให้เย็นลง: นำ �ช็อกโกแลตที่ขึ้นรูปแล้วไปทำ �ให้แข็งตัวโดยใช้ น้ำ �แข็งหรือตู้เย็น