นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 256

ปีที่ 53 ฉบับที่ 256 กันยายน - ตุลาคม 2568 | 31 4. ทดลองตามวิธีการที่ออกแบบไว้ 5. ประเมินความเหมาะสมของการทดลอง ที่ได้ออกแบบไว้เพื่อนำ �ไปสู่การตอบ คำ �ถาม 6. แปลความหมายข้อมูลที่ได้นำ �เสนอ ในรูปแบบต่างๆ และลงข้อสรุปที่ เหมาะสมกับข้อมูล 7. สื่อสารข้อค้นพบ ให้นักเรียนลงมือปฏิบัติการทดลองตามวิธีการ ที่ออกแบบไว้ สังเกตผลการทดลอง และบันทึก ผลการทดลองตามจริง จากนั้นอาจนำ �ข้อมูล ที่บันทึกไว้มาจัดการให้อยู่ในรูปแบบที่เหมาะสม เพื่อให้สื่อสารข้อมูลได้เข้าใจง่าย เช่น การจัดการ ข้อมูลให้อยู่ในรูปแบบตาราง หรือแผนภูมิ ให้นักเรียนพิจารณาความสอดคล้องของ สมมติฐาน ตัวแปรต่างๆกับคำ �ถามของการทดลอง รวมถึงวิธีการในการรวบรวมและบันทึกข้อมูล ให้นักเรียนแปลความหมายข้อมูลที่บันทึกไว้ โดยพิจารณา เชื่อมโยง บรรยายความสัมพันธ์ ของข้อมูลต่างๆ และนำ �ไปสู่การลงข้อสรุป ข้อค้นพบจากข้อมูล ให้นักเรียนนำ �เสนอข้อค้นพบจากการทดลอง ให้ผู้อื่นเข้าใจโดยแสดงประจักษ์พยานหรือ หลักฐานที่รวบรวมได้จากการทดลอง ลงมือทำ �การทดลองตามวิธีการที่ออกแบบ บันทึกผลการทดลองอย่างตรงไปตรงมา และ จัดการข้อมูลให้อยู่ในรูปแบบที่เหมาะสม ใช้การคิดอย่างมีวิจารณญาณในการประเมิน ความสอดคล้องของการทดลองเพื่อนำ �ไปสู่การ ตอบคำ �ถาม ทำ �ความเข้าใจข้อมูล พิจารณาความสัมพันธ์ของ ข้อมูล แปลความหมายและลงข้อสรุปข้อมูลที่อยู่ ในรูปแบบต่างๆ สื่อสารข้อค้นพบด้วยวิธีการหรือสื่อที่เหมาะสม พร้อมแสดงหลักฐานที่สอดคล้องกันให้ผู้อื่น เข้าใจ ขั้นตอน แนวทางการจัดกิจกรรม จุดเน้นของขั้นตอน ตัวแปรต้น: สีของปลาหลังหนาม ตัวแปรตาม: การแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวของ ปลาหลังหนามตัวผู้ ตัวแปรที่ต้องควบคุมให้คงที่: ปลาหลังหนาม ตัวผู้ที่นำ �มาทดสอบ ลักษณะต่างๆ ของปลา หลังหนามตัวอื่นที่นำ �มาทดสอบ เช่น ขนาด หาง ลำ �ตัว (ยกเว้นสี) บริเวณที่ทดสอบ นิยามเชิงปฏิบัติการ: พฤติกรรมก้าวร้าวของ ปลาหลังหนามตัวผู้ วัดจากจำ �นวนครั้งของการ โจมตีหรือการไล่ปลาหลังหนามตัวอื่น นอกจากตัวอย่างข้อสอบ เรื่อง พฤติกรรมของปลาหลังหนามแล้ว PISA ยังมีข้อสอบที่เน้นการประเมินสมรรถนะทางวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนในด้านอื่นๆ ผู้สอนสามารถนำ �ตัวอย่างข้อสอบหรือสถานการณ์ของข้อสอบ PISA มาวิเคราะห์ถึงจุดเน้นด้านสมรรถนะ และนำ �ไปสู่การออกแบบขั้นตอนหรือแนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ดังตารางที่ได้นำ �เสนอไปเพื่อให้นักเรียนได้ฝึกฝนสมรรถนะทาง วิทยาศาสตร์ด้านต่างๆ อย่างเหมาะสม ทั้งนี้ สถานการณ์ของข้อสอบ PISA บางข้อ อาจสามารถนำ �มาให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติจริง ในห้องเรียนได้ยากเนื่องด้วยบริบทที่แตกต่างกันในแต่ละพื้นที่หรือข้อจำ �กัดในการจัดเตรียมสื่ออุปกรณ์ ดังนั้น ผู้สอนสามารถเรียนรู้แนวทาง ของข้อสอบและนำ �จุดเน้นที่ข้อสอบ PISA ให้ความสำ �คัญมาประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับการพัฒนานักเรียนของตนเอง โดย สามารถปรับจากสถานการณ์ในข้อสอบเป็นสถานการณ์อื่นที่เหมาะสมกับเป้าหมายในการพัฒนาสมรรถนะให้ข้อมูลที่เหมาะสม และเพียงพอ เพื่อให้นักเรียนสามารถวิเคราะห์ แปลความหมายข้อมูล หรือนำ �ไปสู่การออกแบบการสืบเสาะหาความรู้ทางวิทยาศาสตร์ได้ หรือใช้สำ �หรับการฝึกฝนสมรรถนะด้านอื่นๆ ของนักเรียน และในระหว่างการทำ �กิจกรรม ผู้สอนสามารถให้ความช่วยเหลือหรือให้ข้อมูล ย้อนกลับ (Feedback) ตามความเหมาะสมหรือตามความต้องการของนักเรียนเพื่อกระตุ้นการเรียนรู้และช่วยให้นักเรียนสามารถพัฒนา ตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป Chin, C. & Osborne, J. (2008) Students’ Questions: a potential resource for teaching and learning science. Studies in Science Education, 44 (1): 1-39, DOI:10.1080/03057260701828101. OECD (October, 2024), PISA 2025 Science Framework. Retrieved October 20, 2024, fro m https://pisa-framework.oecd.org/science-2025/assets/docs/PISA_2025_ Science_Framework.pdf. PISA Thailand. (2567). เกี่ยวกับ PISA. สืบค้นเมื่อ 1 กรกฎาคม 2568, จาก https://pisathailand.ipst.ac.th/about-pisa/. Rivet, A. & Ingber, J. (2017). Analyzing and Interpreting Data. In Schwarz, C.V., Passmore, C., & Reiser, B. J. Helping Students Make Sense of the World Using Next Generation Science and Engineering Practices. NSTA Press. ศูนย์ดำ �เนินงาน PISA แห่งชาติ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2568). ผ ลการประเมิน PISA 2022 คณิตศาสตร์ การอ่าน และวิทยาศาสตร์. สืบค้นเมื่อ 20 มิถุนายน 2568, จาก https://drive.google.com/file/d/1FKno7edjZqU_lRRRCflLnhXS6LshdiH-/view. บรรณานุกรม