นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 256

ปีที่ 53 ฉบับที่ 256 กันยายน - ตุลาคม 2568 | 43 การจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐาน กรณีการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำ � ผศ. ดร.เอกภูมิ จันทรขันตี | อาจารย์สาขาวิทยาศาสตร์ศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ | e-mail: ekgapoom.j@ku.th ภาพจาก: https://spacebar.th/business/economic-business-research-produces-black-chin-tilapia ในช่วงปีที่ผ่านมา “ปลาหมอคางดำ �” (Blackchin tilapia) เป็นประเด็นที่ถูกพูดถึงอย่างกว้างขวางในสังคมไทย หลังมีการแพร่ระบาดในแหล่งน้ำ �หลายพื้นที่ของประเทศ ก่อให้เกิดกระแสสังคมและความวิตกกังวลถึงผลกระทบ ทางสิ่งแวดล้อมและเศรษฐกิจหลายประการ เช่น การทำ �ลายระบบนิเวศ เนื่องจากปลาหมอคางดำ �กินลูกปลาและ สัตว์น้ำ �ขนาดเล็กส่งผลให้ประชากรสัตว์น้ำ �ท้องถิ่น เช่น ปลากระบอก ปลาสลิด หอยแครง ปูม้า ปูแสม ลดจำ �นวนลง อย่างมาก ความหลากหลายทางชีวภาพลดลง กระทบต่อโซ่อาหารในระบบนิเวศ การทำ �ลายอาชีพประมงพื้นบ้าน ที่อาศัยสัตว์น้ำ �ท้องถิ่น รวมถึงการสร้างความเสียหายต่อบ่อเลี้ยงปลาและบ่อเลี้ยงกุ้งของเกษตรกร เกิดความขัดแย้ง ในชุมชนเกี่ยวกับแนวทางในการแก้ปัญหา การแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำ �จึงเป็นกรณีศึกษาที่ดีสำ �หรับนำ �มาใช้ ในการออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานเนื่องจากเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นจริงในสังคม ส่งผลกระทบต่อผู้คนในวงกว้าง ยังไม่มีแนวทางในการแก้ปัญหาที่ชัดเจน และต้องใช้การบูรณาการความรู้จาก หลากหลายศาสตร์ในการแก้ไขปัญหา