นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 256

ปีที่ 53 ฉบับที่ 256 กันยายน - ตุลาคม 2568 | 45 ดำ �แห่งชาติ” ซึ่งประกอบด้วย นักวิชาการประมง เกษตรกรผู้เลี้ยงปลา และกุ้ง พ่อครัวทำ �อาหาร นักวิจัยด้านการแปรรูปสัตว์น้ำ � เจ้าหน้าที่ กรมชลประทาน บริษัทผลิตอาหารสัตว์ เจ้าหน้าที่มูลนิธิสืบ นาคะเสถียร ชาวบ้านในพื้นที่ที่มีการระบาด ดังตัวอย่างในภาพ 2 จากนั้นให้นักเรียนแต่ละคนในกลุ่มสวมบทบาทสมมติเป็นบุคคล ต่างๆ เพื่อสืบค้นข้อมูลและเสนอแนวทางการแก้ไขปัญหา ตามบทบาท ที่แต่ละคนได้รับ และบันทึกผลลงในใบกิจกรรม “คณะกรรมการแก้ไข ปัญหาการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำ �แห่งชาติ” ดังตาราง 1 ตาราง 1 ตัวอย่างผลการสืบค้นข้อมูลของนักเรียนในใบกิจกรรม “คณะกรรมการแก้ไขปัญหาการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำ �แห่งชาติ” คณะกรรมการฝ่ายต่างๆ นักวิชาการประมง เกษตรกรผู้เลี้ยงปลาและกุ้ง พ่อครัวทำ �อาหาร นักวิจัยด้านการแปรรูปสัตว์น้ำ � เจ้าหน้าที่กรมชลประทาน บริษัทผลิตอาหารสัตว์ เจ้าหน้าที่มูลนิธิสืบนาคะเสถียร ชาวบ้านในพื้นที่ซึ่งมีการระบาด แนวทางการแก้ไขปัญหา ผลิตปลาหมอคางดำ � 4n เพื่อปล่อย ลงสู่แหล่งน้ำ �ธรรมชาติ แล้วทำ �ให้ ปลาหมอคางดำ �รุ่นลูกเป็นหมัน การใช้กากชากำ �จัดปลาหมอคางดำ � ในบ่อ เมนูต้มยำ �ปลาหมอคางดำ � การทำ �น้ำ �ปลาหรือปลาร้า เปิดประตูระบายน้ำ �ปล่อยปลาหมอ คางดำ �ทิ้งทะเล ทำ �เป็นปลาป่นเลี้ยงสัตว์ การใช้ปลากะพงหรือปลาอีกงหรือ ปลาชะโดในการควบคุมประชากร ของปลาหมอคางดำ � การใช้นากในการควบคุมประชากร ปลาหมอคางดำ � ข้อดีของแนวทางดังกล่าว ตัดวงจรการเพิ่มจำ �นวนและควบคุม การระบาดในระยะยาว เป็นอินทรีย์สารที่ไม่เป็นอันตราย ต่อสิ่งแวดล้อม เป็นแหล่งโปรตีนทางเลือกราคาถูก ปลาที่นำ �มาใช้ผลิตเป็นปลาขนาด 1-3 นิ้ว ซึ่งเป็นขนาดปลาที่มีการ แพร่ระบาดมากที่สุด เป็นการแก้ปัญหาปลาหมอคางดำ � ร่วมกับการบริหารจัดการน้ำ �เพื่อ ป้องกันน้ำ �ท่วม ก้างเยอะทำ �ให้มีปริมาณแคลเซียม สูง เป็นการใช้วิธีการทางธรรมชาติใน การควบคุมกันเอง ไม่เป็นอันตราย ต่อสิ่งแวดล้อม เป็นสัตว์ที่พบในธรรมชาติของ ท้องถิ่นอยู่แล้ว ข้อเสียของแนวทางดังกล่าว เป็นการเพิ่มจำ �นวนปลาหมอคาง ดำ �เข้าสู่ระบบนิเวศและปลาอาจ เข้าไปทำ �ลายสัตว์น้ำ �ท้องถิ่นก่อนที่ จะออกลูกที่เป็นหมัน ใช้ได้เฉพาะในบ่อกุ้งเพราะกากชา เป็นพิษต่อปลาทุกชนิด เนื้อมีปริมาณน้อย เหนียว และ ไม่อร่อย ก้างเยอะ และแข็ง ราคา รับซื้อถูก ไม่จูงใจ ให้คนจับและนำ �มาขาย อาจไปแพร่ระบาดบริเวณป่าชายเลน และแนวชายฝั่งทะเล มีกรดอะมิโนที่จำ �เป็นต่อสัตว์ใน ปริมาณน้อยไม่คุ้มต่อการลงทุน ต้องใช้ปลาที่มีขนาดใหญ่กว่าปลา หมอคางดำ �ซึ่งมีราคาแพงและปลา บางชนิดอยู่ได้เฉพาะน้ำ �จืดหรือ น้ำ �กร่อย หรือน้ำ �เค็ม แต่ปลาหมอ คางดำ �อยู่ได้ทั้งในน้ำ �จืด น้ำ �กร่อย และน้ำ �เค็ม นากเป็นสัตว์ป่าจึงควบคุมพฤติกรรม ได้ยาก ซึ่งนากอาจเข้าไปกินปลา ในบ่อเลี้ยง สร้างความเสียหาย เพิ่มเติมได้ ภาพ 2 กิจกรรมการประชุมคณะกรรมการแก้ไขปัญหาการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำ �แห่งชาติ