นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 256

ปีที่ 53 ฉบับที่ 256 กันยายน - ตุลาคม 2568 | 49 GLOBE Program และ My NASA Data คืออะไร GLOBE Program (Global Learning and Observations to Benefit the Environment) เป็นโครงการวิทยาศาสตร์และการศึกษา นานาชาติที่มุ่งเน้นการพัฒนาวิทยาศาสตร์โลกทั้งระบบ (Earth System Science) ผ่านการเก็บรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลโดยนักวิทยาศาสตร์ ภาคประชาชน (Citizen Scientist) เป้าหมายหลักของโครงการ GLOBE คือ การพัฒนาวิทยาศาสตร์โลกทั้งระบบและการประยุกต์ใช้ โดยกระตุ้นให้ ทุกคนมีส่วนร่วมในการรวบรวมข้อมูลอย่างมีจุดมุ่งหมาย สร้างทักษะ STEM และกำ �ลังคน STEM ของอนาคต โครงการ GLOBE มีหลักวิธี ดำ �เนินการตรวจวัด (GLOBE Protocol) ที่เป็นมาตรฐานสากล สำ �หรับ ตรวจวัดข้อมูลสิ่งแวดล้อมในภาคสนาม ได้แก่ ดิน น้ำ � บรรยากาศ สิ่งปกคลุมดินและสิ่งมีชีวิต สามารถแลกเปลี่ยนเรียนรู้ข้อมูลที่เก็บรวบรวม ในฐานข้อมูลของโครงการ GLOBE (www.globe.gov) ร่วมกับสมาชิก โครงการ GLOBE ทั่วโลก ภาพ 1 GLOBE Program website ที่มา: www.globe.gov My NASA Data เป็นโครงการของ NASA Langley Research Center ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มออนไลน์ที่เปิดให้ผู้ใช้งานเข้าถึงข้อมูลเกี่ยวกับโลก ของ NASA สำ �หรับนักการศึกษาและผู้เรียนรู้ตั้งแต่ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 - มัธยมศึกษาปีที่ 6 โดยข้อมูลเหล่านี้ได้ถูกจัดการให้สอดคล้องกับมาตรฐาน การเรียนรู้วิทยาศาสตร์ของประเทศสหรัฐอเมริกา (Next Generation Science Standards (NGSS)) แบ่งเนื้อหาตามองค์ประกอบหลักของโลก ได้แก่ บรรยากาศ (Atmosphere) ส่วนที่เป็นชีวภาค หรือชีวมณฑล (Biosphere) ธรณีภาค (Geosphere) ส่วนที่เป็นพื้นน้ำ � หรือ อุทกภาค (Hydrosphere) และ หิมะภาค (Cryosphere) โดยมีแหล่งเรียนรู้ที่ หลากหลาย เช่น บทเรียนแบบย่อ แผนการเรียนรู้สำ �หรับครู และเครื่องมือ ตลอด 20 กว่าปีที่ผ่านมา โครงการ GLOBE ประเทศไทยมุ่งส่งเสริมการเรียนรู้การศึกษาวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม ให้ นักเรียนได้เรียนรู้การเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมรอบตัวจากการเก็บข้อมูลที่ตรวจวัดสิ่งแวดล้อมในภาคสนามด้วย วิธีการที่เป็นมาตรฐานทางวิทยาศาสตร์อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งนี้ เพื่อส่งเสริมการสืบเสาะหาความรู้ (Inquiry-Based Learning) และการคิดเชิงระบบ (Systems Thinking) ให้กับครู นักเรียน และผู้สนใจทั่วไปสร้างองค์ความรู้ผ่าน การศึกษาวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นของตนและนำ �ข้อมูลเหล่านั้นสู่การทำ �งานวิจัยวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อมอย่าง มีคุณภาพและข้อมูลมีความน่าเชื่อถือ ในปัจจุบันข้อมูลดิจิทัลมีบทบาทสำ �คัญต่อการเรียนรู้ได้อย่างไม่มีขีดจำ �กัด เรา สามารถส่งเสริมการเรียนรู้เข้าถึงข้อมูลจากแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือได้ ในที่นี้ขอยกตัวอย่างแหล่งเรียนรู้จาก My NASA Data และ GLOBE Program ซึ่งเป็นแหล่งข้อมูลที่น่าสนใจและทันสมัย เราสามารถเรียนรู้วิทยาศาสตร์โลกทั้งระบบ เข้าถึงข้อมูลดาวเทียม วิเคราะห์สภาพภูมิอากาศและการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมรอบตัวได้จากการเรียนรู้ข้อมูลจริง ที่ได้จากการเชื่อมโยงการเก็บข้อมูลที่ตรวจวัดข้อมูลสิ่งแวดล้อมในภาคสนามและข้อมูลที่ได้จากการตรวจวัดด้วย ภาพข้อมูลดาวเทียมและการทำ �นายได้อย่างแม่นยำ �มีประสิทธิภาพ ภาพ 2 ตัวอย่างการสร้างภาพข้อมูล ค่าเฉลี่ยรายเดือนของละอองลอยในบรรยากาศ (Monthly Aerosol Optical Depth (AOD)) ในเดือนมกราคม ปี ค.ศ. 2025 ที่มา: https://larc-mynasadata-2df7cce0.projects.earthengine.app/view/earth-system-da- ta-explorer