นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 256

54 | นิตยสาร สสวท. ในส่วนของการพยากรณ์และการเตือนภัยล่วงหน้าที่แม่นยำ � (Advanced Weather Forecasting and Early Warning System) และ การจัดการความเสี่ยงอย่างเป็นระบบ (Risk Management) นั้น เป็นส่วน ของการนำ �องค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมาช่วยในการบริหาร จัดการ โดยการพยากรณ์และการเตือนภัยล่วงหน้าที่แม่นยำ � (Advanced Weather Forecasting and Early Warning System) ต้องอาศัย เทคโนโลยีที่ทันสมัย มีข้อมูลที่เก็บด้วยวิธีการที่มาตรฐานและแม่นยำ � รวมถึง สื่อสารไปยังผู้ที่ใช้ประโยชน์ข้อมูลจากการประมวลผลข้อมูลดังกล่าว ส่วนการจัดการความเสี่ยงอย่างเป็นระบบ (Risk Management) เป็นการ จัดการความเสี่ยงที่จะเกิดขึ้นโดยนำ �มุมมองที่หลากหลายและการวิเคราะห์ ความเชื่อมโยงของมิติต่างๆ ในระยะยาว และคาดการณ์ภัยล่วงหน้า เพื่อ เตรียมการรับมืออย่างมีประสิทธิภาพ กล่าวโดยสรุป การแก้ปัญหาโดยอาศัยธรรมชาติเป็นฐาน (NbS) การปรับตัวโดยใช้ชุมชนเป็นฐาน (CbA) นั้น จำ �เป็นต้องอาศัยความรู้ และข้อมูลเชิงวิทยาศาสตร์มาใช้ประกอบในการออกแบบนโยบาย วางแผน ลงมือปฏิบัติและติดตามผลการดำ �เนินงาน รวมถึงการปรับปรุงแนวทาง การดำ �เนินงานให้สอดคล้องกับแต่ละท้องถิ่น ซึ่งชุมชนเป็นกลไกสำ �คัญ ในการขับเคลื่อน ขณะเดียวกันนำ �องค์ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยีรวมถึงการบริหารจัดการความเสี่ยงมาช่วยในการรับมือ ผลกระทบที่เกิดขึ้นให้มีความรุนแรงและความเสียหายลดลง การนำ �แนวคิดดังกล่าวมาใช้ในการจัดกิจกรรมและการเรียน การสอนด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมนั้น ผู้เขียนเห็นว่าแนวคิด การแก้ปัญหาโดยอาศัยธรรมชาติเป็นฐาน (NbS) และการปรับตัวโดยใช้ ชุมชนเป็นฐาน (CbA) เป็นสิ่งที่นักเรียนสามารถเรียนรู้และลงมือปฏิบัติ ผ่านกระบวนการทางวิทยาศาสตร์โดยศึกษาสภาพแวดล้อมชุมชนร่วมกับ อาศัยภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อมาใช้ในการรับมือกับความเสี่ยงและผลกระทบ ที่เกิดขึ้นในระดับบุคคลและชุมชนได้ สอดคล้องกับแนวการจัดการเรียนรู้ ของ GLOBE Program (Global Learning and Observations to Benefit the Environment Program) ที่มุ่งเน้นให้นักเรียนสนใจ สภาพแวดล้อมของชุมชนในประเด็นที่ช่วยในการติดตามสภาพแวดล้อมที่ เปลี่ยนแปลงไปที่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อการดำ �รงชีวิตของสมาชิกในชุมชน การสอบถามหรือสืบค้นภูมิปัญญาท้องถิ่นในการปรับตัวและดำ �รงชีวิต การเก็บข้อมูลด้วยวิธีการที่เป็นมาตรฐานอย่างต่อเนื่องในระยะยาว จะช่วยให้นักเรียนสามารถมองเห็นแนวโน้มของการเปลี่ยนแปลงของ ทรัพยากรธรรมชาติ รวมทั้งการหาแนวทางการแก้ปัญหาด้วยทักษะและ กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ผลงานของนักเรียน ที่ได้ใช้แนวทางดังกล่าวหากนักเรียนใช้หลักการข้างต้นบนพื้นฐานของ สภาพแวดล้อมจริงของชุมชนจะเป็นประโยชน์ในวงกว้างต่อไป Glemet, Raphael (IUCN) & Bimson, Kathryn (IUCN). (2565). คู่มือสำ �หรับการกำ �หนดและการนำ �เอามาตรการการปรับตัวโดยอาศัยระบบนิเวศไปดำ �เนินการในลุ่มน้ำ �ของ ประเทศไทย. เผยแพร่โดยองค์กรความร่วมมือระหว่างประเทศของเยอรมัน (GIZ). สืบค้นเมื่อ 18 สิงหาคม 2568, จาก https://iucn.org/sites/default/files/2023-02/final-eba- guidebook-th2-reduced.pdf. กรมการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม. (2568). สัญญาณดีสู้โลกร้อน Climate Risk Index 2025 ไทยหลุดอันดับประเทศเสี่ยงสูง จาก 9 ไป 30 . สืบค้นเมื่อ 18 สิงหาคม 2568, จาก https://www.dcce.go.th/3323/. กรมควบคุมมลพิษ. (2568). Nature Based Solution กับการจัดการลุ่มน้ำ � . สืบค้นเมื่อ 13 สิงหาคม 2568, จาก https://www.pcd.go.th/wp-content/uploads/2024/06/pcd new-2024-06-28_06-57-55_040020.pdf. กองขับเคลื่อนการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ กรมการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อมร่วมกับมูลนิธิสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย. (2568, 14 กรกฎาคม). การปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ. เอกสารประกอบการประชุมการเผยแพร่แนวทางการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และข้อเสนอแนะเชิงนโยบายต่อ การพัฒนาดัชนีความเสี่ยงด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศสำ �หรับประเทศไทย. เอกสารเผยแพร่ภายใต้โครงการพัฒนาแนวทางและศักยภาพในการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลง สภาพภูมิอากาศ. เพชร มโนปวิตร. (2024, 12 July). Nature-based Solutions กลยุทธ์พลิกฟื้นโลก, Decode ThaiPBS. สืบค้นเมื่อ 18 สิงหาคม 2568, จาก https://decode.thaipbs.or.th/20240701- nature-based-solutions/. สันติ ภัยหลบลี้. (2023, 9 มีนาคม). ขุนสมุทรจีน: ภาพจำ �ทะเลกินบก. สืบค้นเมื่อ 18 สิงหาคม 2568, จา กhttps://www.mitrearth.org/11-11-khun-samuth-jeen/. อัฏฐารจ ชาวชน. กองติดตามประเมินผลสิ่งแวดล้อม, สำ �นักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. (2024, 2 เมษายน). Nature-based solutions แนวทางในการ แก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน. สืบค้นเมื่อ 13 สิงหาคม 2568, จาก https://www.onep.go.th/nature-based-solutions-%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8 %97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%81%E0%B8%81%E0%B9%89%E0%B8%9B%E0% B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%AB%E0%B8%B2/. บรรณานุกรม ภาพ 2 - 4 แนวป้องกันคลื่นร่วมกับป่าชายเลนเพื่อป้องกันการกัดเซาะชายฝั่ง (ศิริพร เหล่าวานิชย์, 2568)