นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 185 พฤศจิกายน - ธันวาคม 2556

56 / 62

นกชนิดใหม่ 34 สปีชีส์ รวมถึงพบซากของนก Auk ที่สูญพันธุ์
ไปแล้วด้วย ในเบื้องต้น Banks เข้าใจผิดว่ามันเป็นนกเพนกวิน
และส�ำหรับใบไม้ของพืชตัวอย่างที่Banks เก็บกลับมานั้น ปัจจุบัน
ก็ยังอยู่ที่พิพิธภัณฑ์ British Museum ผลงานที่ส�ำคัญนี้ท�ำให้
Banks ได้รับเลือกเป็น Fellow of the Royal Society (F.R.S.)
ในเดือนสิงหาคม ปี 1768 Banks ได้เดินทางไกลไปส�ำรวจ
มหาสมุทรแปซิฟิกตอนใต้ และไปสังเกตเหตุการณ์ดาวศุกร์โคจร
ตัดหน้าดวงอาทิตย์ (ในปี 1769) กับกัปตัน James Cook โดย
เรือ Endeavour ในเรือมีอุปกรณ์ส� ำรวจธรรมชาติอย่างครบ
ครัน เมื่อเรือเข้าเทียบท่าที่ Brazil Banks ได้สังเกตเห็นดอก
เฟื่องฟ้า (bougainvillea) เป็นครั้งแรก และเมื่อเรือเดินทางถึง
Tierra del Fuego ในเดือนธันวาคม อากาศหนาวจัดจนลูกน้อง
2 คนล้มป่วยเป็นโรคปอดบวมและเสียชีวิต
จากทวีปอเมริกาใต้ เรือ Endeavour ได้เดินทางต่อถึงเกาะ
Tahiti เมื่อวันที่ 12 เมษายน ค.ศ.1769 และได้พบว่าชาวเกาะ
ให้ความเป็นมิตรมาก จนกะลาสีเรือที่ไม่ได้เห็นสตรีมานานร่วม
ปีรู้สึกต้องการจะมีความสัมพันธ์ด้วย
Banks เองก็มีสัมพันธ์กับหญิงชาวเกาะคนหนึ่ง จึงได้
พยายามเรียนและพูดภาษาพื้นเมือง เพื่อจะได้เข้าใจวัฒนธรรม
และความเป็นอยู่ของชาวพื้นเมืองด้านการใช้ชีวิต การท�ำมา
หากิน การท�ำอุปกรณ์เครื่องใช้ การนับถือศาสนา ฯลฯ นี่จึง
เป็นการศึกษาด้านมานุษยวิทยาของชาวเกาะที่ Banks เป็นผู้
ท�ำวิจัยเป็นคนแรก และเพื่อให้จุดประสงค์นี้บรรลุผล Banks
ได้ลงทุนใช้ถ่านไม้ทาผิวจนด�ำไปทั้งตัว รวมถึงลงสักด้วย ซึ่ง
ประเพณีการลงสักตามตัวที่ Banks ท�ำนี้อาจเป็นจุดเริ่มต้นให้
กะลาสีได้ท�ำกันเป็นประเพณีในเวลาต่อมา
หลังจากที่ได้สังเกตเห็นปรากฏการณ์ดาวศุกร์โคจรบดบังดวง
อาทิตย์แล้ว เรือ Endeavour ได้เดินทางต่อไปถึง New Zealand
ซึ่ง Banks ได้ใช้เวลา 6 เดือนในการส�ำรวจเกาะนี้ จากนั้นได้
เดินทางต่อไปถึงฝั่งตะวันออกของออสเตรเลีย แล้วแล่นเรือผ่าน
Great Barrier Reef เพื่อเก็บสัตว์และพืชตัวอย่างเพิ่มเติม อนึ่ง
ลูกเรือได้พบว่า ชาวพื้นเมือง Aborigine ในออสเตรเลีย มิได้
เป็นมิตรที่ดีเท่าชาวเกาะ Tahiti
ขณะเรือเดินทางเข้าใกล้บริเวณที่เป็นที่ตั้งของเมือง Sydney
ของออสเตรเลียในปัจจุบัน กัปตัน Cook ได้พบว่า ตัวเรือบาง
ส่วนช�ำรุดจึงต้องแวะขึ้นฝั่ง เพื่อซ่อมเป็นเวลานาน 7 สัปดาห์
และ Banks ได้เห็นว่าบนฝั่งมีต้นไม้สายพันธุ์แปลก ๆ มากมาย
เหมือนเป็นสวนสวรรค์ Eden เขาจึงเรียกชื่ออ่าวนี้ว่า Botany
Bay (อีกหลายปีต่อมา Banks เป็นคนที่เสนอแนะให้สถานที่นี้
เป็นที่กักขังนักโทษที่ถูกส่งมาจากอังกฤษ นี่จึงเป็นสถานที่แรก
ที่คนชาวผิวขาวได้อพยพมาอาศัยในแปซิฟิก)
ขณะส�ำรวจ Botany Bay Banks ยังเป็นชาวยุโรปคน
แรกที่ได้บันทึกเรื่องราวของจิงโจ้ด้วย
จากออสเตรเลียขบวนส�ำรวจได้เดินทางต่อไปถึง New
Guinea และชวาในอินโดนีเซีย แต่คนพื้นเมืองไม่เป็นมิตร
Banks จึงเก็บรวบรวมสิ่งมีชีวิตตัวอย่างได้ไม่สะดวกนัก
ครั้นเมื่อเรือส�ำรวจของ Cook เดินทางกลับถึงอังกฤษในวัน
ที่ 12 กรกฎาคม ค.ศ.1771 กะลาสีเรือทุกคนได้รับการต้อนรับ
เป็นอย่างดียิ่ง และให้ความส�ำคัญกับ Banks ยิ่งกว่า Cook เสีย
อีก เพราะ Banks มีผลงานที่เป็นรูปธรรมชัดเจน เช่น เก็บพืช
ตัวอย่างได้กว่า 1,000 สายพันธุ์ใหม่ ปลาประมาณ 500 สาย
พันธุ์ใหม่ และนก 500 สายพันธุ์ใหม่ แมลงจ�ำนวนนับไม่ถ้วน
หอย ปะการัง หิน ผ้าพื้นเมือง ไม้แกะสลัก รวมถึงวัตถุประดับ
มากมาย ซึ่งแสดงการมีอารยธรรม และความรู้ด้านเทคโนโลยี
ของชาวแปซิฟิกเป็นอย่างดี
เมื่อมีชื่อเสียงโด่งดัง ใคร ๆ ก็อยากพบ แม้แต่กษัตริย์
George ที่ 3 ก็ทรงมีพระราชประสงค์ให้ Banks เข้าเฝ้าถวาย
รายงาน ในขณะที่มหาวิทยาลัย Oxford ที่ Banks เคยเรียน
แต่เรียนไม่จบได้ประกาศมอบปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์
ให้ แม้จะมีคนชื่นชมมากแต่ Banks ก็ถูกสื่อสารมวลชนกล่าว
ต�ำหนิเรื่องที่ได้ประพฤติส�ำส่อนกับชาวเกาะ
สวนพฤกษศาสตร์ Sir Joseph Banks ที่อ่าว Botany ออสเตรเลีย
(ที่มา :
sir-joseph-banks-park-sculpture.html)
นิตยสาร สสวท. 56