นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 193 มีนาคม - เมษายน 2558

59 / 62

59
ปีที่ 43 ฉบับที่ 193 มีนาคม - เมษายน 2558 ีที่ ั บี่ ี น
ส่วนหอยก็ไม่ใช่เล่น มีรายงานการพบพลาสติกขนาดเล็ก
(microplastics) ขนาด 3 - 9.6 ไมโครเมตร (1 ไมโครเมตร =
0.0001 เซนติเมตร) ในระบบทางเดินอาหาร ของหอยที่เรากิน
กันนั่นเอง พลาสติกขนาดเล็กขนาดนี้ ต่ายเชื่อเลยว่า ถ้ากินเข้าไป
คุณ ๆ จะไม่มีทางรู้สึกเลยว่ามีเศษพลาสติกติดในร่องฟันของคุณ
ตอนนี้นักวิทยาศาสต์ยังไม่เข้าใจผลกระทบทั้งหมดที่เกิดจากการ
กินอาหารทะเลที่มีชิ้นส่วนพลาสติกเล็ก ๆ เหล่านี้เข้าไปมาก ๆ
แต่มีการศึกษาวิจัยว่า พลาสติกขนาดเล็กเหล่านี้มีผลกระทบต่อ
ระบบภูมิคุ้มกัน เปลี่ยนแปลงการท�ำงานของยีน เกิดกระบวนการ
ที่ท�ำให้เซลล์ตาย (Cell Death Mechanism)
หากคนมองว่า “นาโน” ก�ำลังฮิต ต่ายก็ขอยืนยันว่า
พิษของพลาสติกนาโน (Nanoplastics) ก็มาแรงเช่นกัน ถึงแม้ว่า
ขณะนี้วงการวิทยาศาสตร์จะเพิ่งเริ่มหันมาสนใจศึกษาเรื่องนี้กัน
ได้ไม่นาน ก็พบสัญญาณอันตรายของพลาสติกขนาดเล็กที่ส่งผล
ต่อการเจริญเติบโตของตัวอ่อน ตัวเต็มวัย ระบบภูมิคุ้มกัน ที่น่า
ตื่นเต้น ส�ำหรับต่ายก็คือ มีการทดลองที่แสดงให้เห็นว่าพลาสติก
ขนาดเล็กสามารถท�ำให้การเจริญและพัฒนาของอวัยวะของ
ไรแดง (water flea) ผิดปกติไปจากเดิม
เฉลยค�ำถามฉบับที่ 191 ซึ่งต่ายได้ถามเอาไว้ว่า ในร่างกาย
มนุษย์มี Cobalt หรือไม่ และไม่ว่าคุณจะตอบว่ามีหรือไม่มี ต่าย
ได้ขอให้บอกเหตุผลประกอบค�ำตอบมาด้วย ส�ำหรับค�ำถามนี้ มี
ผู้ที่ตอบถูก 1 ท่าน ก็คือ คุณปาริฉัตร กิมสือ ที่อยู่ 209/1 หมู่ที่
3 ต.เกาะขนุน อ.พนมสารคาม จ.ฉะเชิงเทรา 24120 ค�ำตอบ
คือ ในร่างกายมนุษย์มี Cobalt แต่มนุษย์จะไม่สามารถสังเคราะห์
ขึ้นมา เองได้ ต้ องได้ รับจากอาหารที่กินเข้ าไปเท่ านั้น
Cobalt ประกอบอยู่ในโครงสร้างของวิตามิน บี 12 และ Cobalt
จะท�ำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการสร้างเม็ดเลือด การสร้างเส้นเลือด
ขึ้นมาใหม่ และยังท�ำหน้าที่ร่วมกับแร่ธาตุอื่นๆ เพื่อช่วยในการ
ดูดซึมธาตุเหล็กอีกด้วย
ค�ำถามฉบับที่ 193 ในปี ค.ศ. 2010 ได้มีรายงานทาง
สถิติของประเทศที่มีการจัดการระบบการก�ำจัดขยะพลาสติกที่
ไม่ค่อยจะมีคุณภาพส่งผลท�ำให้ขยะพลาสติกล่องลอยออกสู่ทะเล
และประเทศไทยก็ติดโผในการจัดอันดับเรื่องนี้ด้วย ต่ายขอถาม
ว่า ประเทศไทย ติดโผอยู่ในอันดับที่เท่าไหร่ ของการสร้างปัญหา
ขยะในทะเลของโลกใบนี้ ต่ายเชื่อว่าจะสามารถหาค�ำตอบได้
อย่างง่ายดายจากอินเทอร์เน็ต เมื่อหาค� ำตอบได้แล้ว ก็ส่งมาให้
ต่ายที่ ภายในวันที่ 3 กรกฎาคม
2558 โดยต้องใส่ที่อยู่ที่จะให้จัดส่งของรางวัลของคุณ มาให้
เรียบร้อย และเช่นเดิม ถ้าอยากให้ต่ายส่งสื่อเล็กๆ น้อยๆ จาก
สสวท. ไปให้โรงเรียน (นอกเหนือจากของรางวัลที่จะได้รับ) ต่าย
รบกวน ช่วยเขียนชื่อโรงเรียนที่คุณอยากให้ต่ายส่งของไปให้มา
ด้วย เพื่อที่โรงเรียนจะได้น�ำไปใช้ในการเรียนการสอน ส่วนเฉลย
สามารถรออ่านได้ในฉบับที่ 195 จ้า
ภาพแสดงชิ้นส่วนพลาสติกขนาดเล็กที่สามารถมองเห็นได้ในทางเดินอาหารของปลา
(ที่มา: Seltenrich, N. (2015). New link in the food chain? Marine plastic
pollution and seafood safety. Environmental Health Perspectives,
123(2), A34)
ภาพที่ไม่มีลูกศรทางด้านซ้ายคือลักษณะปกติของไรแดง ภาพที่มีลูกศรคือภาพแสดง
ลักษณะผิดปกติของไรแดงที่เกิดจากพิษของพลาสติกนาโน
( ที่ม า : h t t p s : / /www . wa g e n i n g e nu r . n l / e n / n ews a r t i c l e /
Plastic-nanoparticles-also-harm-freshwater-organisms.htm)
“ ณ ตอนนี้ ต่ายคิดว่า ปัญหาขยะพลาสติก ไม่ใช่ปัญหา
ระดับท้องถิ่นอีกต่อไปแล้ว มันคือ ปัญหาของชุมชนชาวโลก
และจะส่งผลกระทบต่อตัวคุณ ทั้งทางตรงและทางอ้อม
อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้อย่างแน่นอน ”
“ การสร้างวินัยของประชาชนในประเทศต้องเริ่มจากที่บ้าน สอนลูกหลานให้
มีระเบียบวินัย ” เพื่อโลกใบนี้จะได้น่าอยู่ สะอาดและปลอดภัย ^_^
ต่าย แสนซน