นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 196 กันยายน - ตุลาคม 2558

5 / 61

5
ปีที่ 43 ฉบับที่ 196 กันยายน - ตุลาคม 2558
การเกิดภาพจากการสะท้อนของแสง
ในชีวิตประจ� ำวันท่านมีโอกาสประสบกับสมบัติ
การสะท้อนของแสงนี้ทุกครั้งที่ท่านเห็นความสวยงามของ
ตนเองบนวัตถุต่างๆ เช่น กระจกเงา ผิวน�้ำ แผ่นโลหะ
เป็นต้น ซึ่งเราสามารถแบ่งลักษณะของผิวสะท้อนออกเป็น
2 แบบอย่างง่าย คือ ผิวราบเรียบ และ ผิวโค้ง หลักการที่ใช้ใน
การอธิบายการเกิดภาพจากการสะท้อนของแสงเป็นดังนี้
1. การเกิดภาพจากกระจกเงาราบ
ภาพที่เกิดจากกระจกเงาราบ เป็นผลจากการสะท้อน
ของรังสีที่มาจากวัตถุ (O) ที่ผิวกระจกมาเข้าตาเรา ซึ่งต�ำแหน่ง
ของภาพ (I) ที่เกิดขึ้นอยู่ตรงจุดที่เสมือนกับมีรังสีแสงออกมา
กล่าวคือ ณ จุดที่รังสีที่มาจากวัตถุตกกระทบกระจก
(รังสีตกกระทบ) ให้ก�ำหนดเส้นแนวฉากขึ้น มุมที่รังสีตก
กระทบท�ำกับเส้นแนวฉาก เรียกว่า “มุมตกกระทบ”
จากกฎการสะท้อนจะได้รังสีสะท้อนที่มี “มุมสะท้อน”
เท่ากับ “มุมตกกระทบ” ท�ำการต่อรังสีสะท้อนของรังสี
ตกกระทบทุกรังสีที่มาจากจุดเดียวกันของวัตถุ ย้อนกลับเข้าไป
ในกระจก (แทนด้วยเส้นประ) ณ จุดที่เส้นประเหล่านี้ตัดกัน
ด้านหลังของกระจก คือ ต�ำแหน่งของภาพ (I) เมื่อท�ำการ
พิจารณาขนาดและระยะห่างระหว่ างภาพและกระจก
จะพบว่า ภาพที่ได้มีขนาดและระยะห่างจากกระจก (q) เท่ากับ
ขนาดของวัตถุและระยะห่างจากวัตถุถึงกระจก (p) ตามล�ำดับ
นอกจากนี้ภาพที่ได้มีลักษณะกลับซ้าย-ขวา กับวัตถุ ดูรูปที่ 5
1. รังสีตกกระทบ (เส้นแทนแนวที่แสงตกกระทบวัตถุ)
รังสีสะท้อน (เส้นแทนแนวแสงที่สะท้อนจากวัตถุ)
และเส้นปกติ/เส้นแนวฉาก (เส้นสมมติที่ตั้งฉากกับ
ผิวของวัตถุ) อยู่ในระนาบเดียวกัน ในที่นี้ คือ
ระนาบกระดาษ
2. มุมตกกระทบ (มุมที่วัดจากเส้นแนวฉากถึงรังสี
ตกกระทบ) มีค่าเท่ากับมุมสะท้อน (มุมที่วัดจาก
เส้นแนวฉากถึงรังสีสะท้อน)
รูปที่ 4 ภาพแสดงกฎการสะท้อน
รูปที่ 5 ภาพแสดงการเกิดภาพ (I) บนกระจกเงาราบของวัตถุ (O) (บน)
และ ภาพมือที่เกิดบนกระจกเงาราบจะมีลักษณะกลับซ้าย-ขวากับวัตถุ (ล่าง)
( ที่มา
lec05_ToPostPre.pdf )