นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 191 พฤศจิกายน - ธันวาคม 2557

10 / 62

10
กิจกรรมสะเต็มศึกษาจากลายนิ้วมือ
ดร. สนธิ พลชัยยา
นักวิชาการ สาขาเคมี สสวท. / e-mail :
1. ความรู้เสริมส�ำหรับครูและนักเรียนเกี่ยวกับลายนิ้วมือ
1.1 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับลายนิ้วมือ
1) รูปแบบลายนิ้วมือเป็นลักษณะเฉพาะของแต่ละบุคคล ไม่มี
ใครที่มีรูปแบบลายนิ้วมือเหมือนกันได้ทุกประการแม้แต่แฝดเหมือน
2) รูปแบบลายนิ้วมือของแต่ละบุคคลมีลักษณะเช่นเดิมเสมอ
ตลอดช่วงชีวิตของบุคคลนั้น
3) รูปแบบลายนิ้วมืออาจแบ่งออกเป็น 3 แบบใหญ่ ๆ คือ
ลายมัดหวาย (loop) ลายก้นหอย (whorl) และลายโค้ง (arch)
ดังรูปที่ 1 ซึ่งแต่ละแบบยังสามารถแบ่งย่อยได้อีก
ในการจัดการเรียนการสอนผ่านกิจกรรมสะเต็มศึกษานั้น
นอกจากการเปิดโอกาสให้นักเรียนได้บูรณาการความรู้ด้าน
วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิศวกรรมศาสตร์ และคณิตศาสตร์เข้าด้วย
กันแล้ว สิ่งส�ำคัญที่สุดอีกประการหนึ่งคือการชี้ประเด็นเพื่อให้
นักเรียนมองภาพออกว่า ความรู้หรือเนื้อหาที่ได้จากการท�ำกิจกรรม
สะเต็มนั้นมีความเชื่อมโยงหรือสามารถน�ำไปใช้แก้ปัญหาในชีวิต
ประจ�ำวันรวมทั้งสถานการณ์ใกล้ตัวได้อย่างไร กิจกรรมสะเต็มศึกษา
ที่น�ำเสนอในบทความนี้ เป็นกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับลายนิ้วมือ ซึ่งเป็น
กิจกรรมที่นักเรียนต้องประยุกต์ใช้ความรู้ทางคณิตศาสตร์ เช่น สถิติ
การเขียนกราฟ ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ เช่น ปฏิกิริยาเคมี พื้นผิว
ของวัตถุ และกระบวนการทางด้านวิศวกรรมศาสตร์และเทคโนโลยีใน
การหาค�ำตอบว่าใครคือขโมยตัวจริง โดยใช้สารเคมีและอุปกรณ์ที่
ราคาถูกและหาซื้อได้ทั่วไป นอกจากนี้ครูยังสามารถเชื่อมโยง
กิจกรรมดังกล่าวนี้กับความรู้ทางนิติวิทยาศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับ
การยืนยันตัวบุคคลหรือพิสูจน์หลักฐานเพื่อหาตัวคนร้ายหรือขโมย
จากลายนิ้วมือในคดีต่าง ๆ ได้อีกด้วย บทความนี้จะแบ่งเนื้อหาเป็น
2 ส่วน คือ 1. ความรู้เสริมส�ำหรับครูและนักเรียนเกี่ยวกับลายนิ้วมือ
2. ตัวอย่างกิจกรรมเกี่ยวกับลายนิ้วมือ
ลายมัดหวาย เป็นรูปแบบลายนิ้วมือที่พบมากที่สุด ประมาณ
65 % ของรูปแบบทั้งหมด มีลักษณะเป็นรูปเกือกม้าโดยเส้นใน
ลายนิ้วมือเข้าและออกด้านเดียวกัน
ลายก้นหอย เป็นรูปแบบลายนิ้วมือที่พบประมาณ 30 %
ของรูปแบบลายนิ้วมือทุกแบบ มีลักษณะเป็นลายเส้นคล้าย
รูปก้นหอยวนจากด้านในสู่ด้านนอก
ลายโค้ง เป็นรูปแบบลายนิ้วมือที่พบน้อยที่สุดโดยเส้นของ
ลายนิ้วมือเริ่มจากด้านหนึ่งไปยังด้านหนึ่งและตรงกลางมี
ลักษณะโค้งนูนคล้ายเนินหรือภูเขา
ก.
ข.
ค.
(ที่มา:
รูปที่ 1 รูปแบบลายนิ้วมือ ก) ลายมัดหวาย ข) ลายก้นหอย ค) ลายโค้ง)