นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 214 กันยายน - ตุลาคม 2561

12 / 62

12
นิตยสาร สสวท
บทความ ความสัมพันธ์ระหว่างต่อไทรกับต้นไทร
โดย ลุงเกรียงไกร สุวรรณภักดิ์
วันหนึ่งมีเหตุเกิดขึ้นภายในลูกไทร เมื่อต่อไทร
หนุ่มหล่อแตกเนื้อหนุ่มเต็มตัวได้ตะเกียกตะกายพาตัวเอง
ออกจากดักแด้ พอออกมาเรียบร้อยได้สะบัดแข้งสะบัดขา
คลานออกไปทันที มันยังบินไม่ได้ เพราะปีกสั้นมาก และ
ถ้าอยู่ภายในลูกไทรแบบนี้ก็ไม่ต้องบิน แถมตายังบอด
อีกต่างหาก ทว่ามีค�ำสั่งมาจากเบื้องลึกของหัวใจให้มัน
คลานไปหาสาวต่อไทรวัยรุ่น ด้วยสัญชาตญาณพิเศษ
มันสามารถหาสาวต่อไทรวัยรุ่นที่ยังหลับอยู่ในคราบดักแด้
จนพบ จากนั้นก็ถือวิสาสะเข้าเจาะเปลือกดักแด้ของสาว
ต่อไทรวัยรุ่นเพื่อท�ำการผสมพันธุ์ โดยที่แม่สาววัยรุ่นนั้น
ยังหลับอยู่ เมื่อหนุ่มต่อไทรเสร็จหน้าที่ ชีวิตมันก็หมด
ความหมาย คือตายซะดีกว่า แล้วมันก็ตายจากไปอย่าง
สงบด้วยตาหลับสนิท เพราะได้ท�ำหน้าที่อย่างสมบูรณ์แล้ว
แต่หนุ่มต่อไทรบางตัวยังท�ำหน้าที่แถมให้อีกเล็กน้อย
ก่อนที่จะตายจากไป ด้วยการเจาะรูที่ผนังของลูกไทร
ให้อากาศภายนอกผ่านเข้ามาได้ เป็นการเร่งให้ดอกไทร
ภายในบานเร็วขึ้น อีกหลายวันต่อมา ต่อไทรสาววัยรุ่น
ก็กลายเป็นสาวเต็มตัวและเป็นแม่โดยไม่รู้เนื้อรู้ตัว (ไม่รู้
แม้กระทั่งว่าพ่อของลูกๆ ในท้องคือใคร) ก็บินออกทาง
ก้นลูกไทรที่เป็นแหล่งให้ก�ำเนิดตัวเอง โดยมีละอองเกสร
ดอกไทรตัวผู้ติดที่หน้าอก และติดขาไปด้วย สัญชาตญาณ
ของความเป็นแม่ บังคับให้มันบินไปหาที่วางไข่ให้ได้ภายใน
เวลา 2-3 วัน โดยไม่ต้องแวะกินแวะเที่ยวที่ไหนถ้าเกิน 3 วัน
แล้วมันยังหาที่วางไข่ไม่ได้ มันก็ต้องจบชีวิตลงเหมือนกัน
ต่อตัวเมียบางชนิดมีอายุอยู่เพียง 1 วันเท่านั้นโดยที่ยัง
ท�ำหน้าที่ไม่ได้ครบถ้วน แม่ต่อไทรบินไปพบลูกไทรของ
อีกต้นหนึ่ง ซึ่งเป็นไทรชนิดเดียวกับต้นที่จากมา มันค่อยๆ
คลานกระดืบๆ เข้าไปในซอกรูที่ก้นลูกไทร (หลานลอง
หยิบลูกไทรมาดู จะเห็นว่าตรงก้นลูกไทรมีช่องเล็กๆ อยู่
ซึ่งถูกอัดแน่นด้วยเกล็ดชิ้นเล็กๆ เรียงซ้อนกันจ�ำนวนมาก)
จนเข้าไปอยู่ภายในลูกไทรซึ่งเต็มไปด้วยดอกจ�ำนวนมาก
หลานอย่าลืมว่าต่อไทรมีขนาดเล็กมาก และมีล�ำตัวยาว
แค่หัวเข็มหมุดเท่านั้นเอง (1-2 มิลลิเมตร) ในช่องที่หลาน
มองไม่เห็นนั้น มันสามารถคลานเข้าไปได้ ถึงจะล�ำบาก
หน่อยแต่ก็เพื่อลูกๆ แม่ก็ยอมได้ แต่บางตัวไม่สามารถ
ผ่านด่านนี้ไปได้ จึงเสียชีวิตก่อนที่จะผ่านด่านเข้าไปถึง
ภายในผลไทรได้ และแม่ต่อไทรตัวที่หลุดรอดเข้าไปได้
ก็แทบจะเหลือแต่ตัวเปล่าเปลือย เพราะปีกหลุดลุ่ยคาอยู่
ที่ช่องทางด่ าน สันนิษฐานว่ าดอกไทรสร้ างกลไกนี้
เพื่อป้องกันเชื้อราและแบคทีเรียที่ติดมากับแม่ต่อไทร
ดอกไทรไม่ได้เบ่งบานชูช่อให้หลานๆ เห็นเหมือนดอกไม้
ส่วนใหญ่ แต่จะอัดแน่นอยู่ในเปลือกหนาที่เราเรียกกัน
ว่าลูกไทรนั่นเอง ละอองเกสรตัวผู้ของดอกไทรต้นเก่าที่
ติดมากับตัวของแม่ต่อไทรสาวสวยจึงถูกน�ำมาผสมกับ
เกสรตัวเมียของไทรต้นใหม่ น้าไม่ทราบเหมือนกันว่า
แม่ต่อไทรสาวสวยตั้งใจท�ำหน้าที่ผสมเกสรไทร หรือว่าเป็น
ภาพ 5 ดอกไทร
ที่มา
ภาพ 6 เมื่อผ่าลูกไทรออกมาจะเห็นเนื้อในขยุกขยุยอัดแน่นอยู่ภายใน
ที่มา