นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 181 มีนาคม - เมษายน 2556

49 / 62

49 ปีที่ 41 ฉบับที่ 181 มีนาคม - เมษายน 2556
การใช้เทคโนโลยีในการจัด
การเรียนรู้สำ�หรับเด็กปฐมวัย
อิทธิพงษ์ โลกุตรพล
ผู้ชำ�นาญ สาขาปฐมวัย สสวท.
สื่อการเรียนกระตุ้นความคิด
ตั้งแต่สมัยดึกดำ�บรรพ์มนุษย์เรารู้จักการใช้เทคโนโลยี เช่น
เครื่องมือในการล่าสัตว์ เครื่องมือในการทำ�กสิกรรม การประดิษฐ์
สิ่งของเครื่องใช้อื่น ๆ และได้มีการพัฒนาเทคโนโลยีเรื่อยมาจนถึง
ปัจจุบันที่จะเห็นได้ว่าชีวิตของมนุษย์แวดล้อมด้วยเทคโนโลยีใน
รูปแบบต่าง ๆ เช่น โทรทัศน์ ตู้เย็น เตาไมโครเวฟ เป็นต้น แต่
ก็คงไม่มีใครปฏิเสธได้ว่าในช่วงเวลาปัจจุบันนี้เป็นช่วงเวลาหรือ
ยุคที่เครื่องคอมพิวเตอร์เข้ามามีบทบาทอย่างยิ่งในชีวิตของเรา
เนื่องจากสามารถอำ�นวยความสะดวก ให้กับชีวิตเราทั้งในด้านการ
งาน การศึกษา และชีวิตส่วนตัว นอกจากนี้เครื่องคอมพิวเตอร์ยัง
ได้มีการพัฒนาเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว และมีหลากหลายรูป
แบบให้เลือกใช้ เช่น เครื่องคอมพิวเตอร์แบบพกพา (notebook/
laptop) เครื่องคอมพิวเตอร์แท็บเล็ต (tablet) หรือแม้แต่โทรศัพท์
ที่มีระบบปฏิบัติการ (smart phone) เป็นต้น อย่างไรก็ตามพบ
ว่ายังคงมีการถกเถียงกันอย่างกว้างขวางถึง การนำ�เทคโนโลยีโดย
เฉพาะอย่างยิ่งเครื่องคอมพิวเตอร์มาใช้ในการจัดการเรียนรู้ให้กับ
เด็กเล็ก ๆ ว่าเหมาะสมหรือไม่ เพียงใด อย่างที่เป็นประเด็นร้อนใน
สังคมไทยตลอดระยะเวลา 1 ปีที่ผ่านมา ตั้งแต่ก่อนแจกจนกระทั่ง
มีการแจกแท็บเล็ตให้กับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ซึ่งการถก
เถียงถึงความเหมาะสมเช่นนี้ ไม่ได้มีเฉพาะแต่ในประเทศไทยเรา
ประเทศเจ้าของเทคโนโลยีเหล่านี้อย่างสหรัฐอเมริกาเองก็มีการ
ถกเถียงในทำ�นองนี้เช่นเดียวกัน แต่บทความนี้จะชี้ให้เห็นว่าหาก
ต้องการใช้คอมพิวเตอร์ในการจัดการเรียนรู้สำ �หรับเด็กปฐมวัยให้
เกิดประโยชน์สูงสุด ควรจะใช้อย่างไร
ก่อนที่จะใช้เทคโนโลยีในการส่งเสริมการเรียนรู้ของเด็กปฐมวัย
ได้อย่างเหมาะสม มีสิ่งที่ต้องทำ�ความเข้าใจในเบื้องต้นก่อน ได้แก่
1. การจัดการศึกษาปฐมวัยในประเทศไทย
2. เด็กปฐมวัยเรียนรู้อย่างไร
การจัดการศึกษาปฐมวัยในประเทศไทย
ในประเทศไทย การศึกษาปฐมวัยเป็นการศึกษาระดับพื้นฐาน
ที่ไม่ใช่การศึกษาภาคบังคับ แม้ว่าจะมีหลักสูตรการศึกษาปฐมวัยที่
กระทรวงศึกษาธิการประกาศใช้ก็ตาม (ล่าสุดคือหลักสูตรการศึกษา
ปฐมวัย พุทธศักราช 2546) แผนที่ครูใช้ก็ไม่ได้เรียกว่าแผนการ
สอน แต่เรียกว่าแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ และไม่ได้มีเนื้อหา
ที่เด็กจะต้องเรียนตามที่กำ�หนดไว้อย่างการศึกษาในระดับอื่นที่มี
การกำ�หนดให้เรียนในแต่ละชั้นปี จะมีก็แต่เพียงสาระการเรียนรู้
ที่เกี่ยวกับเรื่องที่ใกล้ตัวเด็กที่แนะนำ�ไว้ให้ใช้เป็นสื่อกลางในการจัด
ประสบการณ์ โดยครูสามารถเลือกมาจัดกิจกรรมได้ตามความ
เหมาะสมกับท้องถิ่น และสะดวกต่อการจัดเตรียมสื่อ สำ�หรับวิธีการ
จัดการเรียนรู้นั้นครูจะใช้วิธีบูรณาการเนื้อหาต่าง ๆ ลงในกิจกรรม
หนึ่ง ๆ โดยไม่แยกเป็นรายวิชา ในขณะที่ทำ�กิจกรรมในชั้นเรียน
ก็ไม่ได้มุ่งเน้นว่าครูสอนอะไรเพียงอย่างเดียว แต่มุ่งเน้นว่าเด็กได้
เรียนรู้อะไร และได้พัฒนาทักษะใด ซึ่งจุดมุ่งหมายตลอดหลักสูตร
ก็คือเพื่อส่งเสริม พัฒนาการของเด็ก 4 ด้าน คือ พัฒนาการด้าน
ร่างกาย ด้านอารมณ์ ด้านสังคม และด้านสติปัญญา
เด็กปฐมวัยเรียนรู้อย่างไร
โดยธรรมชาติแล้ว เด็กเล็ก ๆ มีความเป็นนักจัดการตัวยงที่จะ
คอยจัดการสิ่งของรอบตัว ผ่าน การเล่นหรือการทำ�ซ้ำ � ๆ (ในทาง
วิชาการมักจะใช้คำ�ว่าการมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งต่าง ๆ) ด้วยวิธีการที่
หลากหลายกับสิ่งของที่อยู่รอบตัวเหล่านั้น เช่น ตุ๊กตา ไม้บล็อก
รถยนต์ของเล่น น้ำ � ทราย ตลอดจน อวัยวะในร่างกายของตนเอง
เป็นต้น และจากการฝึกควบคุม การหยิบจับ การทำ�ให้สิ่งของต่าง ๆ
เคลื่อนที่ด้วยวิธีการอย่างใดอย่างหนึ่ง การเล่นนั่นเองที่ส่งผลให้เด็ก