นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 183 กรกฎาคม - สิงหาคม 2556

46 / 62

สื่อก�รเรียนกระตุ้นคว�มคิด
รัชดา ยาตรา
ทวินันท์ มาลา
นักวิชาการ สาขาโอลิมปิกวิชาการและพัฒนาอัจฉริยภาพฯ สสวท. / e-mail :
นักวิชาการ สาขาโอลิมปิกวิชาการและพัฒนาอัจฉริยภาพฯ สสวท. / e-mail :
ของเล่นวิทย์ ประดิษฐ์ง่�ย
จุดประกายความคิดสร้างสรรค์
ของเล่นที่จะนำาเสนอในบทความนี้ หลายท่านอาจรู้จักและ
คุ้นเคยอยู่บ้าง เป็นของเล่นที่เรานำามาใช้ประกอบการเรียนรู้ทาง
วิทยาศาสตร์ได้จริง ซึ่งคุณครูหรือผู้ปกครองสามารถจัดหาวัสดุ
อุปกรณ์ได้โดยง่ายจากสิ่งของที่มีอยู่ทั่ว ๆ ไปในชีวิตประจำาวัน
แล้วนำามาประยุกต์หรือดัดแปลงให้เด็กได้ฝกประดิษฐ์ของเล่นทั้ง
2 ชิ้นต่อไปนี้ หากท่านพร้อมแล้ว มาลองทำากันค่ะ
กล้องคาไลโดสโคป (Kaleidoscope) หร�อ กล้องสลับลาย
ภาพที่เห็นในกล้องคาไลโดสโคป มาจากหลักการสะท้อนของ
แสง โดยแสงในกล้อง สะท้อนจากกระจกเงาแผ่นหนึ่งไปยัง
กระจกแผ่นอื่นทำาให้เกิดภาพที่เห็นมีรูปแบบต่าง ๆ เมื่อหมุน
กล้อง ภาพก็จะเปลี่ยนรูปแบบไปด้วย กล้องคาไลโดสโคปส่วน
ใหญ่ใช้กระจกเงาระนาบ วางทำามุม 60 องศา ซึ่งทำาให้เกิดเป็น
ภาพที่เสมือนมีกระจกอยู่ 6 ด้าน เท่า ๆ กันทุกด้าน ดังนั้นครู
หรือผู้ปกครองอาจให้เด็ก ๆ ลองใช้กระจกเงาระนาบหลาย ๆ อัน
ลองทำากล้องที่มีมุมต่างไปจากการวางมุม 60 องศา โดยอาศัย
หลักการคำานวณมุมในวงกลมทั้งวงมีค่า 360 องศา นอกจากนี้
ยังอาจเชื่อมโยงไปสู่การอธิบายในเรื่องเรขาคณิต เช่น สมมาตร
การสะท้อน
เราเชื่อว่าของเล่นกับเด็ก ๆ เป็นของคู่กัน เพราะของเล่น
นั้น ให้ทั้งความสนุกสนานและช่วยส่งเสริม ให้เด็ก ๆ เกิด
ความคิดสร้างสรรค์หากเราสามารถ เชื่อมโยงสิ่งที่เด็ก ๆ
เล่นอยู่นั้นให้เกี่ยวข้องกับประสบการณ์ในชีวิตจริงได้
การใช้ค�าถามที่กระตุ้น ให้เด็กเกิดการสังเกตของเล่น
ที่เล่นอยู่ สนทนาเกี่ยวกับหลักการท�างานของของเล่น
นั้น จะเป็นการฝึกให้เด็กได้คิดวิเคราะห์อีกด้วย ดังนั้น
หากในการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์เราได้น�าของเล่น
มาช่วยกระตุ้นให้เด็ก ๆ เกิดความสนใจก็น่าจะดีไม่น้อย
ใช่ไหม ?
1
4
2
5
3
วัสดุอุปกรณ์
1. กระจกเงาหรือแผ่นโลหะขัดเงาที่สะท้อนภาพได้ดี หรือ
แผ่นสติ๊กเกอร์สีเงินมันวาวที่สะท้อนแสงได้ (แต่จะได้ภาพ
ไม่ชัดนัก) ขนาดประมาณ 14 เซนติเมตร x 3 เซนติเมตร
จำานวน 3 แผ่น
2. กระดาษไข หรือกระดาษฝ้าที่แสงผ่านได้และแผ่นพลาสติกแข็งใส
รูปร่างเหมือนฐานของตัวกล้อง
3. เศษพลาสติก หรือกระดาษสีต่าง ๆ ชิ้นเล็ก ๆ หรือจะใช้
ลูกปัดสีต่าง ๆ ก็ได้ใส่ลงในกล้องประมาณ 10-15 ชิ้น
4. เทปกาว และ กรรไกร
5. กระดาษแข็งใช้สำาหรับทำาตัวกล้องและฐานกล้อง
นิตยสาร สสวท. 46