นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 195 กรกฎาคม - สิงหาคม 2558

41 / 62

41
ปีที่ 43 ฉบับที่ 195 กรกฎาคม - สิงหาคม 2558 ีที่ ั บี่ ิ ง
การส�ำรวจภาคสนามเป็นส่วนส� ำคัญในการศึกษาวิชาธรณีวิทยา
เป็นการศึกษาที่ใช้การสังเกต และรวบรวมข้อมูลในพื้นที่มาวิเคราะห์ และแปล
ความหมายออกมาในรูปแบบของการท�ำแผนที่ธรณีวิทยา แผนที่ธรณีวิทยาจะ
ประกอบด้วยข้อมูลการปรากฏของหิน อายุของหิน รูปแบบการวางตัวของหิน
และโครงสร้างทางธรณีวิทยาที่พบ ในการส�ำรวจภาคสนามมีอุปกรณ์ที่จ�ำเป็น
มากมาย เช่น ค้อนธรณี เข็มทิศ จีพีเอส สมุดบันทึก กล้องถ่ายรูป เครื่องเขียน
และขวดกรด อุปกรณ์ทั้งหมดควรพกติดตัวตลอดเวลาเพื่อความสะดวกต่อ
การใช้งาน
เข็มทิศ เป็นอุปกรณ์ส�ำคัญที่ขาดไม่ได้อย่างหนึ่งในการส�ำรวจ
ภาคสนาม ใช้ในการวัดแนวระดับ มุมเทของชั้นหิน และโครงสร้าง
ธรณีวิทยาที่พบ เข็มทิศที่นิยมใช้มีอยู่สองประเภท คือ เข็มทิศบรันตัน
และเข็มทิศซิลวา ถ้าเปรียบเทียบระหว่างเข็มทิศสองชนิด เข็มทิศ
บรันตันจะมีความแม่นย�ำและทนทานกว่า แต่มีข้อเสียคือมีน�้ำหนัก
มากและราคาสูงกว่าเข็มทิศซิลวา ส่วนเข็มทิศซิลวา มีข้อดีคือ
น�้ำหนักเบา ใช้แทนไม้บรรทัดได้ อย่างไรก็ตามเข็มทิศทั้งสองชนิด
ถือว่ามีราคาค่อนข้างสูง (ประมาณ 1,500 – 12,000 บาท) และ
หาซื้อได้ยาก
การวัดแนวระดับและมุมเทด้วย
application บน smart phone
(ที่มา
compass.htm)
ภาพแสดง
เข็มทิศแบบบรันตัน(ซ้าย)
และ แบบซิลวา(ขวา)
หน้าจอแสดงการใช้งานเข็มทิศ
แสดงพิกัดภูมิศาสตร์ ไอคอนแสดงต�ำแหน่ง
ของตนเอง
ไอคอนสลับหน้าจอ
ว่าที่ร.ต.ภูริวัจน์ จิราตันติพัฒน์
นักวิชาการ สาขาโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ สสวท. / e-mail:
ในปัจจุบันได้มีการพัฒนาเข็มทิศที่ใช้ในการส�ำรวจ
ภาคสนามให้อยู่ในรูปแบบของแอปพลิเคชันบนสมาร์ตโฟน
สามารถโหลดมาใช้งานได้จากทั้งระบบปฏิบัติการ ios และ
android โดยไม่มีค่าใช้จ่าย ซึ่งแอปพลิเคชันดังกล่าวมีชื่อว่า
FieldMove Clino จะสามารถท�ำการวัดการวางตัวของระนาบ
ชั้นหิน โครงสร้างทางธรณีวิทยาที่ส�ำรวจพบในภาคสนาม นอกจากนี้
ยังสามารถถ่ายภาพ จดบันทึกข้อมูล แสดงพิกัดภูมิศาสตร์ และ
บันทึกข้อมูลลงในสมาร์ตโฟนได้ ลักษณะส�ำคัญของแอปพลิเคชัน
ดังกล่าวมีดังต่อไปนี้
เข็มทิศ