51 / 62
51
ปีที่ 43 ฉบับที่ 195 กรกฎาคม - สิงหาคม 2558 ี
ที่ ั
บี่ ิ
ง
ดร.สุทัศน์ ยกส้าน
ราชบัณฑิต ส�
ำนักวิทยาศาสตร์ สาขาวิชาฟิสิกส์และดาราศาสตร์
Joseph Rotblat
เป็นนักฟิสิกส์คนแรก ๆ ของโลกที่ตระหนัก
ว่า ระเบิดปรมาณูมีพลังในการท�
ำลายมนุษยชาติได้อย่างมหันต์
ดังนั้นเขาจึงเปลี่ยนวิถีชีวิตจากนักฟิสิกส์มาเป็นนักเคลื่อนไหวให้
ประเทศมหาอ�
ำนาจไม่คิดจะใช้อาวุธนิวเคลียร์ที่ได้สะสมไว้ เพื่อ
ทุกชีวิตบนโลกจะปลอดภัย
J. Rotblat
เกิดเมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน ค.ศ.1908
ที่กรุง Warsaw ในโปแลนด์ บิดามารดาเป็นคนเคร่งศาสนา และ
มีสัญชาติยิว ครอบครัว Rotblat มีฐานะปานกลางจากการท�
ำ
ธุรกิจกระดาษ หลังสงครามโลกครั้งที่ 1 ซึ่งเป็นเวลาที่ยุโรปตก
อยู่ในภาวะเศรษฐกิจตกต�่
ำ ครอบครัว Rotblat จ�
ำเป็นต้อง
ต้มเหล้าเถื่อนในห้องใต้ดินเพื่อขาย และเอาเงินที่ขายเหล้า
Somogonka วอดก้าที่ผิดกฎหมายนี้มาใช้หนี้
Joseph Rotblat
นักฟิสิกส์ระดับรางวัลโนเบลสันติภาพ ผู้รณรงค์ให้โลกก�
ำจัดระเบิดปรมาณู
เพราะครอบครัวก�
ำลังอยู่ในฐานะล�
ำบาก Joseph วัย 15 ปี
จึงต้องท�
ำงานหาเงินโดยการเป็นช่างไฟฟ้าในเวลากลางวัน และ
ใช้เวลากลางคืนเรียนฟิสิกส์ด้วยตนเอง ความบากบั่นพยายาม
และความสามารถของ Rotblat ท�
ำให้ได้รับทุนเรียนดีของรัฐบาล
ไปศึกษาต่อที่ Free University of Poland โดยมีอาจารย์
ที่ปรึกษาเป็นลูกศิษย์ของ Marie Curie จนส�
ำเร็จการศึกษาระดับ
ปริญญาเอก ด้วยการท�
ำวิจัยเรื่อง การกระเจิง (Scattering)
ที่ไม่ยืดหยุ่นของอนุภาคนิวตรอนในสสาร ทั้ง ๆ ที่ห้องปฏิบัติการ
ของมหาวิทยาลัยในขณะนั้นอยู่ในสภาพไม่พร้อมส�
ำหรับการวิจัย
ขั้นสูง
จากนั้น Rotblat ได้งานที่ห้องปฏิบัติการกัมมันตรังสี
(Radiological Laboratory) ของสมาคม Scientific Society
of Warsaw และขณะปฏิบัติงานที่นั่น Rotblat ได้รู้ข่าว
วิทยาศาสตร์ที่ส�
ำคัญมาก ว่า Otto Hahn กับ Fritz Strassmann
ในเยอรมนีได้พบปรากฏการณ์ Fission ที่เกิดขึ้นเมื่ออนุภาค
นิวตรอนความเร็วต�่
ำพุ่งชนนิวเคลียสของยูเรเนียม-235 แล้ว
ท�
ำให้นิวเคลียสนั้นแบ่งตัวเป็นนิวเคลียสมวลเบาสองธาตุ คือ
นิวเคลียสของ Krypton กับ Barium พร้อมกันนั้นก็มีอนุภาค
นิวตรอน 2-3 ตัวเกิดขึ้น