8 / 62
8
นิตยสาร สสวท
แนวทางการจัดกิจกรรม
การจัดกิจกรรมการเรียนรู้เรื่อง “สังเคราะห์น�้
ำหอมกลิ่นใดดี” ได้ด�
ำเนินตามลักษณะส�
ำคัญของ
กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมศาสตร์ อันได้แก่ ระบุปัญหา ศึกษาแนวคิดที่เกี่ยวข้อง วางแผนและพัฒนา
ทดสอบและประเมินผล และน�
ำเสนอผลลัพธ์
1. ระบุปัญหา
2. ศึกษาแนวคิดที่เกี่ยวข้อง
2.1 ส�รวจกลิ่นเอสเทอร์หรือน�้
ำหอมที่ชื่นชอบ
ในการจัดกิจกรรมเรื่อง
“สังเคราะห์น�้
ำหอมกลิ่นใดดี”
ครูเริ่มต้นกิจกรรมโดยให้นักเรียนศึกษา
สถานการณ์ที่ครูก�
ำหนด จากนั้นให้นักเรียนอภิปรายเรื่อง ปัญหา ข้อจ�
ำกัด และภารกิจที่นักเรียนต้องท�
ำสถานการณ์
ที่ก�
ำหนด
ภารกิจที่นักเรียนต้องท�
ำในขั้นตอนของการค้นหาแนวคิดที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ ส�
ำรวจกลิ่นเอสเทอร์
หรือน�้
ำหอมที่กลุ่มเป้าหมายชื่นชอบ และเลือกเอสเทอร์ที่จะสังเคราะห์ แล้วศึกษาวิธีสังเคราะห์เอสเทอร์นั้น
ในกิจกรรมนี้ ครูได้เตรียมเอสเทอร์หรือน�้
ำหอมไว้ 10 ชนิด บางชนิดได้จากการสังเคราะห์ในห้องปฏิบัติการ
บางชนิดได้จากสารแต่งกลิ่นอาหาร และบางชนิดจากน�้
ำหอมส�
ำหรับฉีดในห้องนอนหรือห้องรับแขก จากนั้น
นักเรียนแต่ละกลุ่มออกส�
ำรวจกลิ่นน�้
ำหอมที่มีผู้ชื่นชอบมากที่สุด โดยสุ่มถามนักเรียนในโรงเรียนเดียวกัน
ตั้งแต่ม.1 – ม.6 และมีช่วงอายุ 13 – 18ปีจากนั้นนักเรียนน�
ำข้อมูลที่ได้มาสร้างตารางแจกแจงความถี่หรือจัดท�
ำข้อมูล
ในรูปกราฟ
สมมติว่านักเรียนเป็นนักเคมีในสังกัดบริษัทน�้
ำหอมแห่งหนึ่ง โดยมีกลุ่มลูกค้าเป้าหมาย
คือผู้ใหญ่อายุตั้งแต่ 25 – 40 ปี และบริษัทได้เปิดกิจการมานาน 15 ปี แต่ในช่วง 2 – 3 ปีหลังพบว่า
ประสบการขาดทุน เนื่องจากบุคคลในช่วงอายุดังกล่าวไม่นิยมใช้น�้
ำหอมเหมือนในอดีต
ดังนั้นทางบริษัทจึงจัดประชุมและได้ข้อสรุปว่าจะผลิตน�้
ำหอมส�
ำหรับวัยรุ่นอายุ 13 – 18 ปี
โดยทางบริษัทต้องการให้นักเรียนไปส�
ำรวจกลิ่นน�้
ำหอมที่กลุ่มเป้าหมายชื่นชอบ และให้นักเรียนคิดค้น
สูตรการสังเคราะห์น�้
ำหอมที่มีกลิ่นดังกล่าว โดยใช้อุปกรณ์และสารเคมีที่มีในห้องปฏิบัติการเท่านั้น
นอกจากนี้นักเรียนต้องออกแบบโปสเตอร์และสโลแกนขายน�้
ำหอมด้วย โดยนักเรียนต้องท�
ำภารกิจทุกอย่าง
ให้เสร็จภายในเวลา 6 ชั่วโมง
เนื่องจากเนื้อหาเกี่ยวกับหมู่ฟังก์ชันและเคมีอินทรีย์เป็นเนื้อหาใหม่ส�
ำหรับนักเรียน ดังนั้นก่อน
การสืบค้นหาองค์ความรู้และวิธีการที่เกี่ยวข้องกับการสังเคราะห์เอสเทอร์ ครูควรอธิบายความรู้พื้นฐาน
เกี่ยวกับหมู่ฟังก์ชันและสารอินทรีย์ประเภทกรดคาร์บอกซิลิก แอลกอฮอล์ และเอสเทอร์ รวมถึงปฏิกิริยา
เอสเทอริฟิเคชัน พร้อมปูพื้นความเข้าใจของนักเรียน เมื่อนักเรียนมีองค์ความรู้พื้นฐานเพียงพอแล้ว ครูให้นักเรียน
เลือกชนิดของเอสเทอร์ที่จะสังเคราะห์ โดยนักเรียนอาจใช้ข้อมูลจากตารางที่ 1 หรือสืบค้นจากแหล่งอื่นๆ เช่น
อินเทอร์เน็ต จากนั้นนักเรียนเขียนเอกสารอธิบายเหตุผลการตัดสินใจเลือกเอสเทอร์ชนิดดังกล่าว และขอรับ
การอนุมัติสังเคราะห์เอสเทอร์จากครู ตัวอย่างเอกสารประกอบการเลือกเอสเทอร์ได้แสดงดังรูปที่ 2
2.2 เลือกเอสเทอร์ที่จะสังเคราะห์