นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 185 พฤศจิกายน

ถ้าหากท่านผู้อ่านได้ลองทำ

�การคำ

�นวณดูจะพบว่า การหาร

ตัวเลขชุดนี้ในใจโดยไม่กลับมามองที่ตัวเลขอีกครั้งนั้นเป็นเรื่องที่

ยากมากใช่ไหมครับ? ในขณะที่ท่านผู้อ่านพยายามที่จะหารตัวเลข

78 ด้วยตัวเลข 51 สมองของท่านก็จะหลงลืมไปว่า ตัวเลขสองหลัก

สุดท้ายของตัวตั้งที่เหลือคืออะไร และยิ่งกระบวนการหารของท่าน

อยู่ในลำ

�ดับขั้นที่ลึกมากขึ้นเท่าไร โอกาสที่ท่านจะลืมทั้งตัวตั้ง ตัวหาร

และตัวเศษก็มีเพิ่มมากขึ้นเท่านั้น การคำ

�นวณครั้งนี้จึงเป็นตัวอย่าง

หนึ่งที่แสดงให้เห็นว่า

หน่วยความจำ

�สำ

�หรับการประมวลผลนั้น

มีความสามารถในการเก็บข้อมูลที่จำ

�กัด ทั้งในด้านของจำ

�นวน

ข้อมูลและระยะเวลาในการเก็บข้อมูล

แล้วสมองของมนุษย์เรามีวิธี

การบริหารจัดการหน่วยความจำ

�ที่จำ

�กัดนี้อย่างไร?

ยังไม่มีงานวิจัยใดที่ยืนยันแน่ชัดว่าหน่วยความจำ

�สำ

�หรับการ

ประมวลผลสามารถบรรจุข้อมูลได้พร้อมกันเป็นจำ

�นวนเท่าไร อย่างไร

ก็ตาม

ขนาดความจุของหน่วยความจำ

�สำ

�หรับการประมวลผลที่ได้

รับการยอมรับโดยนักการศึกษาส่วนใหญ่ ก็คือมีขนาดเท่ากับ 7±2

หน่วยข้อมูล

ซึ่งตัวเลขนี้ได้นำ

�เสนอโดย จอร์จ มิลเลอร์ (George

Miller) ในปี 1956 โดยที่ตัวเลข 7±2 หน่วยข้อมูล นี้มีความหมายว่า

มนุษย์เราสามารถจำ

�ข้อมูลไว้ในหน่วยความจำ

�สำ

�หรับการประมวล

ผลพร้อมกันได้เพียง 5 ถึง 9 หน่วยข้อมูลเท่านั้น ซึ่งโดยเฉลี่ยแล้ว

มนุษย์เราจะสามารถเก็บข้อมูลที่หน่วยความจำ

�สำ

�หรับการประมวล

ผลได้พร้อมกันที่จำ

�นวนประมาณ 7 หน่วยข้อมูล

จำ

�นวนข้อมูล 7±2

หน่วยข้อมูล ถูกเรียกว่า ตัวเลขมหัศจรรย์ (Magical Number)

เมื่อได้ทราบขนาดความจุของหน่วยความจำ

�สำ

�หรับการประมวล

ผลที่จำ

�กัดนี้ อาจจะทำ

�ให้ท่านผู้อ่านแปลกใจขึ้นได้ เพราะว่าใน

ความเป็นจริงแล้ว ท่านผู้อ่านสามารถจำ

�ข้อมูลชั่วคราวได้พร้อมกัน

มีจำ

�นวนมากกว่า 9 หน่วยข้อมูล ตัวอย่างเช่น สมองของเราสามารถ

จำ

�ตัวเลขจำ

�นวน 12 ตัว เช่น 1 8 9 6 7 3 5 1 3 2 4 7 ได้อย่าง

ง่ายดาย ทั้งนี้เป็นเพราะว่า สมองของท่านผู้อ่านได้ทำ

�การรวบข้อมูล

ในหน่วยเล็ก ๆ เข้าเป็นกลุ่มของหน่วยใหญ่ ๆ เพื่อช่วยในการจำ

�

ดังนั้น ตัวเลขทั้ง 12 ตัวนี้ จึงอาจจะถูกจัดกลุ่มเพื่อช่วยในการจำ

�ได้

เป็น 1-8-9 6-7-3 5-1-3 2-4-7 ซึ่งเป็นการทำ

�ให้ข้อมูลจำ

�นวน 12

หน่วยข้อมูลขนาดเล็ก กลายเป็นข้อมูลที่ต้องจำ

�เพียง 4 หน่วยข้อมูล

ขนาดใหญ่เท่านั้น เรามักใช้วิธีการนี้ในการจำ

�เบอร์โทรศัพท์ต่าง ๆ

ในกรณีที่ไม่มีอุปกรณ์ภายนอกเข้ามาช่วยในการจำ

�

กระบวนการ

การจัดกลุ่มข้อมูลจากหน่วยข้อมูลขนาดเล็กให้เป็นชุดข้อมูลที่มี

ขนาดใหญ่ขึ้น เพื่อเพิ่มความสามารถในการเก็บข้อมูลในพื้นที่ที่มี

จำ

�นวนจำ

�กัดของหน่วยความจำ

�สำ

�หรับการประมวลผลนี้ เรียกว่า

การรวมข้อมูลให้เป็นกลุ่มก้อน (Chunking)

นอกจากการรวบข้อมูลให้เป็นกลุ่มก้อนจะสามารถช่วยแก้ปัญหา

การมีพื้นที่สำ

�หรับเก็บข้อมูลสำ

�หรับการประมวลผลของสมองที่มี

จำ

�นวนจำ

�กัดแล้ว สมองยังเพิ่มความสามารถในการทำ

�งานของหน่วย

ความจำ

� สำ

�หรับการประมวลผลด้วยวิธีการแบ่งระบบการจำ

�ข้อมูล

ในรูปแบบที่แตกต่างกัน เช่น ระบบความจำ

�ข้อมูลที่เกี่ยวกับเสียง

(Phonological Loop) ระบบความจำ

�ข้อมูลที่เกี่ยวกับภาพ (Visuo-

spatial Sketchpad) และระบบความจำ

�ข้อมูลที่เกี่ยวกับเหตุการณ์

วัน เวลา สถานที่ และปัจจัยอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง (Episodic Buffer)

การแยกแยะระบบความทรงจำ

�ออกเป็นหลายระบบนี้เองทำ

�ให้

มนุษย์เราสามารถทำ

�งานหลายอย่างได้ในเวลาเดียวกัน

แต่อย่างไร

ก็ตาม เพื่อให้ง่ายต่อการทำ

�งานของหน่วยความจำ

�สำ

�หรับการประมวล

ผล กิจกรรมที่มนุษย์เราสามารถทำ

�ได้พร้อมกันนี้ส่วนใหญ่มักจะอยู่

คนละระบบ ซึ่งจะเห็นได้จากการที่เราสามารถทำ

�งานสองงานพร้อม

กันได้ดีในระดับหนึ่ง ถ้าหนึ่งในงานนั้นเป็นงานที่เกี่ยวกับข้อมูลทางเสียง

และอีกงานหนึ่งเป็นงานที่เกี่ยวกับภาพ เช่น การวาดภาพควบคู่ไปกับ

การฟังเพลง และการกวาดบ้านควบคู่ไปกับการคุยโทรศัพท์

วิธีการเพิ่มประสิทธิภาพในการจำ

�ข้อมูลของหน่วยความจำ

�

สำ

�หรับการประมวลผลในลำ

�ดับต่อไป เป็นวิธีที่ท่านผู้อ่านทั้งหลายคง

รู้จักกันดี นั่นก็คือ

การท่องจำ

� หรือ การคิดทบทวนกลับไปกลับมา

(Maintenance Rehearsal)

การท่องจำ

�เป็นความพยายามที่จะ

ทำ

�ให้ข้อมูลที่บรรจุอยู่ในหน่วยความจำ

�สำ

�หรับการประมวลผลยังคง

อยู่ในหน่วยความจำ

�นี้โดยไม่ถูกลบ จางหาย หรือถูกรบกวน ตัวอย่าง

เช่น ในกรณีการสอบของนักเรียน ที่เราจะมักเห็นว่า นักเรียนจำ

�นวน

หลายคนพยายามที่จะท่องสูตรที่ซับซ้อน ท่องคำ

�ศัพท์ที่ยาก ๆ หรือ

ท่องนิยาม กฎ และทฤษฎีต่าง ๆ จนกระทั่งวินาทีสุดท้ายก่อนเข้าไป

ในห้องสอบ และนักเรียนก็ยังพยายามท่องข้อมูลเหล่านี้อยู่ในใจจน

กระทั่งได้ลงมือทำ

�ข้อสอบ ซึ่งวิธีการที่ดีที่สุดที่จะช่วยให้การท่องจำ

�นี้

เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ก็คือ นักเรียนจะต้องรีบจดสิ่งที่ได้ท่องมา

ลงในกระดาษคำ

�ตอบหรือกระดาษทด ก่อนที่ข้อมูลจะจางหายและถูก

รบกวนจากการลงมือทำ

�ข้อสอบ

วิธีการสุดท้ายที่ผมอยากจะนำ

�มาเสนอให้ท่านผู้อ่านได้รับทราบก็

รูปที่ 2

กระดาษทดและแรมของคอมพิวเตอร์

นิตยสาร สสวท.